در این گزارش تصویری نقاشی شده از شهر شیراز در ۱۶۶ سال پیش را مشاهده می کنید.
هوشنگ جهانبخش| اول فارس : در این تصویر که به نظر میرسد توسط یکی از گردشگران یا جاسوسان اروپایی از اردو زدن ارتش ایران در کنار دیوارهای شیراز در سال ۱۸۵۷ کشیده شده باشد و مربوط به ۱۲۳۶ خورشیدی می باشد.
#در جنگ انگلیسی – پارسی سال‌های ۱۸۵۷-۱۸۵۸ نیروهای ایلیاتی در بوشهر شامل تفنگداران ایل قشقایی و مردان احمد خان تنگستانی در برابر اشغالگران انگلیسی صف آرایی کردند.از سوی دیگر با گشایش کانال سوئز در سال ۱۸۶۹ کالاهای انگلیسی به سوی منطقه سرازیر شد و بدین وسیله تأثیر انگلیسی‌ها بر سرزمین پارس دو چندان شد. در میان دهه‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۱۰ توجه ویژهٔ انگلیسی‌ها در استان فارس بیشتر به حفظ امنیت در مسیر ترابری از بوشهر به سمت شیراز و اصفهان بود.
#نخستین اشغال بوشهر در سال ۱۲۵۴ قمری (۱۲۱۷ خورشیدی – ۱۸۳۸ میلادی) در زمان سلطنت محمدشاه قاجار بود که یک فروند کشتی انگلیسی در برابر بوشهر لنگر انداخت و ۵۰۰ نفر پیاده شدند و در کوتی که خانه بالیوز انگلیسی در آنجا بود، منزل نمودند. این اقدام انگلیس برای در تنگنا قرار دادن شاه برای رفع محاصره هرات بود. این امر منجر به پیدایش جنب‌وجوشی در بوشهر شد و به دنبال آن گروه‌های مردمی به رهبری باقرخان تنگستانی و شیخ حسن آل عصفور (مجتهد بوشهر) و عشایر جنوب(ایل قشقایی) انگلیسی‌ها را از بوشهر اخراج کردند.
آن روزگار مصادف بود با جدایی هرات از ایران و تصرف بخش‌هایی از جنوب ایران “بنادر خرمشهر ، بوشهر و جزایر جنوب در خلیج فارس توسط انگلیس که ناصرالدین شاه قاجار را مجبور به قبول قرارداد پاریس (۱۸۵۶) کرد.
بر طبق این پیمان، ایران از ادعای خود بر هرات چشم‌پوشی کرد و هرات در ۱۸۶۳ به افغانستان ملحق گشت و ایران موجودیت کشوری به نام افغانستان را به رسمیت شناخت. همچنین ایران پذیرفت که در صورت هرگونه مناقشه با افغانستان فقط انگلستان را به عنوان میانجی‌گر بپذیرد.
سرزمین ایران در سال ۱۸۰۸ میلادی براساس نقشهٔ بریتانیا، پیش از شکست خوردن از روسیه و از دست‌دادن سرزمین‌های شمالی در سال ۱۸۱۳ میلادی (عهدنامه گلستان) و از دست دادن هرات توسط انگلستان (معاهده پاریس) در سال ۱۸۵۷ میلادی.
جدایی هرات از ایران
در دوران معروف به بازی بزرگ مأموران بریتانیایی در هرات فعال بودند و از جدایی هرات از حکومت ایران پشتیبانی می‌کردند.
افزایش توجه روسیه به ایران و افغانستان بیش از پیش انگلیس را نگران کرد؛ زیرا افغانستان پل ارتباطی به سوی مستعمرات این کشور یعنی هندوستان بود. از این رو حفظ هرات و نفوذ سیاسی و اقتصادی بر آن، به یکی از موضوعات محوری در سیاست انگلیس تبدیل شد که ریشه‌های آن در دوره ناصرالدین شاه کاشته شد.
تاریخچه شورشها
اما از اوایل حکومت فتحعلی شاه، شورش‌هایی در هرات توسط افغان‌ها و با حمایت انگلستان بر ضد حکومت مرکزی قاجار رخ داد که هربار سرکوب شد. در دوره محمدشاه نیز حاکم هرات از اجرای فرمان حکومت مرکزی خودداری کرده و به همین دلیل باعث شد تا شاه در پی احیای حاکمیت خود بر هرات باشد. با اینکه وزیرمختار انگلیس در نامه‌ای به دولت خود در سال ۱۲۵۲ شمسی مقصر بودن امیر هرات و محق بودن دولت ایران را تأیید کرده بود، دولت انگلیس محمدشاه را از تصرف هرات منع کرد؛ البته محمدشاه بدون توجه به نظر انگلستان، هرات را محاصره و به تصرف خود درآورد و حاکمیت ایران بر هرات را احیا کرد.
پس از این قضیه، حاکمیت سیاسی ایران بر افغانستان تا زمان ناصرالدین شاه حفظ شد و حاکم هرات نیز به حکومت مرکزی ایران اعلام وفاداری نمود.
در زمان صدارت میرزا آقاخان نوری، سندی از سوی شاه امضا شد که طی آن ایران متعهد گردید تنها در صورتی که نیروهایی از قندهار و کابل یا نقاط دیگر به هرات تجاوز کنند، قشونی برای دفاع از آن شهر بفرستد و پس از دفع دشمن نیروها را به کشور بازگرداند.
این سند تا حدودی حاکمیت سیاسی ایران بر هرات را خدشه‌دار کرد، اما پس از این اتفاقات و روی کار آمدن محمدیوسف میرزا در هرات، حاکم کابل به تحریک انگلیس دست به شورش زد. در این شرایط محمدیوسف میرزا از حکومت مرکزی درخواست کمک کرد و ناصرالدین شاه هم با اعزام نیرو شورشها را سرکوب کرد اما از آنجا که ایرانیان به عنوان فاتح وارد هرات شده و نسبت به اهالی شهر رفتار بدی داشتند محمدیوسف خان از کار خود پشیمان شد و به آن اعتراض کرد. به همین دلیل یوسف خان تلاش کرد با ایجاد شورش، سپاه ایران را از هرات بیرون کند که در نهایت با حمله سپاه ایران تسلیم شد و جای خود را به امیر جدید، عیسی خان داد که وی هم در نهایت به سرنوشت یوسف خان دچار شد. در چنین شرایطی انگلیس به هرات حمله کرد و ایران را در شرایط نامناسبی قرار داد. ناصرالدین شاه وقتی در عمل انجام شده قرار گرفت، به توصیه دولت‌های روسیه و فرانسه به نیروهای ایرانی دستور ترک هرات را داد و تقاضای صلح کرد.
هنگامی که دوست محمد خان حاکم وقت قندهار و کابل در سال ۱۸۵۵میلادی (۱۲۳۴ش) هرات را تصرف کرد، ناصرالدین شاه قاجار دستور لشکرکشی به هرات را صادر کرد. هرات شهر مورد مناقشه بین ایران، روس و بریتانیا بود. با تصرف هرات توسط ایران، دولت وقت انگلیس به ایران اعلام جنگ کرد. چون دولت ایران نسبت به پاسخ انگلیس بی‌تفاوت بود، انگلیس در سال ۱۸۵۶م به بوشهر حمله کرد و برای فشار بر ایران برای خروج از هرات، آن را اشغال کرد. در آن زمان محمد کریم خان کرمانی با نوشتن کتابی با عنوان «ناصریه» مردم را به مقاومت در برابر اشغال انگلیس تشویق کرد.
این اشغال با معاهده پاریس در سال ۱۸۵۷ پایان یافت. ایران متعهد شد که از هرات خارج شود و افغانستان را به رسمیت بشناسد، بنابراین نیروهای انگلیس بوشهر را ترک کردند. در ۱۲ ژوئن ۱۸۵۷، کارل مارکس در حالی که در لندن اقامت داشت، مقاله ای با عنوان «پیمان پارس» نوشت و از هر دو بند عهدنامه ۱۸۵۷ پاریس و از انگلیس برای اشغال بوشهر و مناطق جنوبی ایران انتقاد کرد.
قرارداد
انگلیس در ابتدا شرایطی را برای صلح اعلام کرد که با مخالفت ایران روبرو شد. بر اساس شرایط اعلان شده از سوی انگلستان، باید شهر هرات از قوای ایران تخلیه شود و خسارات وارده به مردم این شهر جبران می‌شد. سایر شروط نیز شامل تعهد دولت ایران به دخالت نکردن در امور هرات، عزل میرزا آقاخان نوری از صدارت، مجاز بودن انگلیس به ایجاد کنسولگری در شهرهای ایران، انعقاد پیمان تجاری ایران و انگلیس و واگذاری بندرعباس به امیر مسقط و عمان بود. ناصرالدین شاه زیر بار این شروط نرفت و از فرانسه درخواست وساطت نمود تا انگلیس را مجبور به صلح کند که در نهایت با میانجیگری فرانسه، مذاکرات صلح میان انگلیس و ایران در پاریس آغاز شد و به معاهده پاریس در پانزده فصل منجر شد.
نماینده ایران در این مذاکرات فرخ خان غفاری و نماینده انگلیس لرد کاولی بود و میرزا آقاخان نوری نیز در جریان این معاهده قرار گرفت و خدمات زیادی را در راستای تحقق اهداف انگلیس به آن ارائه کرد.
تصویر فرخ خان در هفته نامه «اخبار مصور لندن»، ۱۸۵۷
با نهایی شدن معاهده پاریس و امضای آن، ایران ملزم به رعایت شروطی شد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
تخلیه خاک ایران و افغانستان از طرف قوای انگلیس و ایران
عفو کسانی که تا آن تاریخ با انگلیسی‌ها همکاری داشته‌اند
ترک دعاوی ایران نسبت به افغانستان و شناختن استقلال آن کشور
در اختلافات آتی ایران و افغانستان دولت انگلیس حکم باشد
حل موضوعات کنسولی و حقوق دول کامله‌الوداد
کنترل تجارت غلام و کنیز در خلیج‌فارس توسط انگلیسی‌ها
استرداد اسیران جنگی و مداخله نکردن ایران در امور افغانستان
با امضای این معاهده هرات رسماً از خاک ایران جدا شد تا لطمه‌ای بزرگ را بر پیکره حاکمیت سیاسی ایران وارد کند؛ اگرچه لطمه اصلی و نهایی توسط استعمارگران زده شد، اما نمی‌توان منکر ضعف سیاسی سیاستمداران قاجار شد.
نظر بدهید
عکس قدیمی یک کاروانسرا در استان فارس ۱۲۰ سال پیش
سریعا از مطالب و اخبار اول فارس آگاه شوید
خطابم به اون احمق هایی هست که اظهار می‌کنند ایران متعلق به افغانستان بوده و از افغانستان جدا شده.
اگر ایران متعلق به افغانستان بوده چطور اون زمان پایتخت تهران بوده و قاجاریه حاکم ایران در تهران حکومت می‌کردند.؟؟
به جای چرت و پرت گفتن تاریخ بخوانید.
زنده باد ایران تمام ملک جهان اعضاست وایران سر به امید روزی که ایران مشکلات رو پشت سر بزاره واینم میسر نیست جز زمانی که راستی در رفتار و گفتار وافکار پدیدار شود زنده باد ایران
گذشته ها رابهش دلخوش نباشید هرچی بوده وهس الان نیس
درحال حاضرافغانستان یک کشورمستقل وقدرتمنده امااینکه به خیالتون افغانستان را ازایران جداکردن بی تدبیری وبی عرضگی خودتون بود
آره به زعم شما افغانستان ازایران جداشد اماحقیقت تاریخی بدون تحریف این ایران بود که ازمتعلق به افغانستان بود وافغانستان هیچ وخت مال ایران نبوده ونیس
دشمنان ایران بدانند که ملت ایران با وجود مشکلات داخلی و اختلافات در مقابل دشمن خارجی ملتی واحد است وپوزه ی دشمن را به خاک خواهد مالید
افغان ها باید از ایران اخراج شوند
جالبه اکثریت مردم اینقدر درک ندارند که حکومت خاندان ها رو نباید حکومت یک کشور و سرزمین مشخص مثل ایران یا افغانستان و یا روسیه و انگلیس تلقی کرد آقا هر خاندانی در هر دورانی چه هخامنشی یا پارتی و یا فارسی زبان با ترک زبان یا مغول یا عرب وقتی ایل و تبارش از نظر جمعیتی پرتعدادو قوی بوده و در جنگ ها با کشتار و یا سیاست حاکم سرزمین هایی با مرزهای مختلف در دوران های مختلف می شدند را نباید حکومت یک ملت به خصوص دانست مگر جز این بوده که آنها حکومت را به صورت موروثی در خاندان خود که خاندان مسلط بودند نگه داشتند و هیچکدام از مردم را در ریاست حکومت سهیم نمی‌کردند و از آنها نظر خواهی نمی‌کردند مگر هخامنشیان و ساسانیان و صفویه یا زندیه و خوارزمشاهیان یا غزنویان و سلجوقیان مردمان سرزمین شان را در حکومت خود سهیم کردند و یا قوانین خودشان را به رفراندوم میگذاشتند؟
مسلما جواب خیر هست پس این همه تعصب بیجا به سرزمین متصرف شده حاکمان سابق هیچ جای افتخار یا حس حقارت و یا برتری جویی نژادی نداره
و به جای آن باید از داشته های موجود سرزمینی و انسانی آن حداکثر بهره را برده و از آن صیانت کرد
بازهم مثل.. و …افتادین بجان هم واقعا که جای تأسف هست شما ناسلامتی اکثرتان جوان تاحدود تحصیل کرده اما مغزهای تان بوی تعفن میده
بلخ و هرات و خوارزم و…. همگی مال خراسان بود
اینجاتوایران‌کری‌نخونین‌ماملتی‌بزرگ
بارهبری‌فرزانه،داریم،بریداگه‌خیلی
شیرهستین‌طالبیاروبیرون‌کنین‌و
توافغانستان‌خودتون،که‌ایران‌جزوش
بوده،زندگی‌کنید
سلام،همین‌دیگه‌یارب‌روامدارکه‌گدامعتبر
شوداینجاس،چندوقت‌دیگه‌میگن‌ما
میخوایم‌ایران‌روهدایت‌کنیم،کیی‌گفته
ایرانی‌باافغانی‌برادره،برشون‌گردونین
همون‌جایی‌که‌بودن،تابفهمن،زبون‌درازی
نکن‌توایران‌بزررررررگ
باسلام درسته که طالبان آب نمیدن به مردم خوب سیستان ومهاجرین رنج میکشن اما اینها هیچکدوم باعث نمیشه که تاریخ فررا موش بشه ما با افتخار میگیم آریای هستیم وتنها دوسه کشور فارسی زبان هستیم. به کوری چشم بعضی اقوام نژاد پرست که میخوان زبان فارسی دو کشور بی اهمیت جلوه بدن خواسته باشی یا نخواسته باشی مایک زبان مشترک وتاریخ داریم زنده باد آریای با نصب انشالله که افغانستان یا آریانا هم اعتبار از دست رفته خودرا بدست بیاره وطالبان هم برن در جواب اون که میگه افغانستان چی داره که بهش افتخار کنیم ما فرهنک تاریخ بزرگی داریم که تو حتا نمیتونی تصور بکنی ما همه چی داری فقط ثبات نداشتیم تا به آنچه حق ما بوده برسیم
خاک برسری ما از تفرقه افگنی
درود به تمام آریایی ها هم افغانستان هم ایران لطفا تفرقه افکنی نکنید بین دو کشور همسایه
ایران مال افغانستان بوده زمان احمد شاه ابدالی احمد شاه ابدالی تا هند هم فتح کرد اسلن ما به نام کشوری پاکستان تاجیکستان نداشتم همه مال افغانستان بوده تازگی هندی‌ها فیلم درست کرد راجع به احمد شاه ابدالی تا هندستان فتح کرده به گوگل بزن راجع به احمد شاه ابدالی ???❤️??
به امید روزی که تاریخ ننویسند که از سال …به بعد مسولین کشور را به باد دادن
تاریخی که حکومت ایران به خورد مردم میده تاریخ تحریف شده است ، تاریخ رو آن طور که خودشون می‌خواهند می سازند و به ذهن مردم القا می کنند
پس نتیجه میگیریم که افغانستان با ایران تاریخ جداگانه دارد و هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارد
بجز استان هرات بقیه افغان استان در زمان مرگ نادر شاه از ایران جدا شد و استان هرات که یک سوم افغانستان است در معاهده پاریس از ایران جدا شده است
و اما شما عقده ایی هایی که میگویید ایران از افغانستان جدا شده نه افغانستان از ایران بدانید که افغانستان عقب مانده ترین جای جهان است و هیچ چیزی برای افتخار ندارد توهم زدید
چی دارید مگه شما بجز دروغ بافی و یاوه گویی کشوری محصور در خشکی نه دریایی نه جنگلی نه طبیعتی نه ثروتی هیچ…
ما ایرانی ها احمقیم که می‌گوییم افغانستان زمانی با ما یک کشور بوده
ای ایرانیان چه افتخاری دارد هم میهن بودن ما با .. ها هیچ…
پس بس کنید و دیگر از هم وطن بودن با این بی … سخن نگویید براستی که مردم افغانستان مردمی بسیار ب ناسپاس هستند و بسیار….
پس زنده باد قاچ قایی
انگلیس همان انگلیس است و ادمهای تاریخ نخوانده همان ادمها
ای سلیم آب زه سره چشمه ببندد..چو که پرشد نتوان بستن جوی..افغانی ازبک خواهشا بک آخری را دوبار تلفظ کنید.ازبک+ بک..این بردارها را به ما نچسبانید.حالا که راهشان دادید زن وزندگی .حقوق ونانو از حلقوم ایرانی کشیدید و به بودارهای نسوار خوردادید.از خودتان. وارزونیش به خودتان.یارانه تمامی اقلام ک متعلق ب هر ایرانی میباشد مجانی در اختیار تراکتورهای دعوت شده دادید ..چشم بلبلیا.باشد باشد ..که ببینبد از بدترها. بسرتان بیاورند…..ز..توهم هموطن بادو چشمت ببین.گراینان نهی آب رااختیار..کشند سدکجک را به هیرمند پیر.
مرگ برانگلیس دوبهم زن انگلیس شیطان است ما ایرانیها هرچه میکشیم ازاین شیطان است
چطور میشود سر زمینهای جدا شده ایران را دوباره وصل کرد حالا معلوم شده است تمام این قرار داد ها بخاطر صلح و جلوگیری از خون ریزی توسط انگلیس بوده است و اکثر این قراردادها تاریخ مصرف آنها هم تمام شده است.
دروغ چرا ما از نظر فرهنگی هیچ ربطی با افغان ها نداشتیم.بله شاید سال های خیلی دور داشتیم ولی الان به هیچ عنوان فرهنگ ما در سطح افغانستان نیست.مثلا ما کجا دختر میفروشیم؟ما کجا از فرزند دختر بدمان میاید.یا ما کجا زنهایمان را رها میکنیم و به کشورهای همسایه میرویم.افغانستان زمانی بخشی از ایران بزرگ بوده ولی از نظر فرهنگی بهره ی کمی از ایران برده.
باسلام ودرود به ایل بزرگ قشقایی تورک زبان وافتخار ملت تورک ،،،افغان هایه آریایی که اجداد قوم پارسی آریایی ایرانی هستن ودر خیال خود روزی ایران را جزئ از خاک افغانستان بکنند به گور خواهند برد چون مادر تورک زبانها در طول تاریخ ثابت کردیم که باج به کسی نمیدهیم وتا آخرین قطره خون از خاک خود دفاع میکنیم اگه تاریخ خونده باشین متوجه میشین که نادر شاه افشار قریخلو تورک زبان که به خاطر همین افاغنه، هند رو تصرف کرد (یاشاسین نادر شاه)
خدا لعنت کند انگلیس که بی شرفی در ذات سیاستمدارانش موج می زند انشاا… روز کشور انگلیس از صفحه روزگار محو شود
بسیار عالی بود این مطلب و مبلغ فروش افغانستان دویست هزار تومان بوده
تاجایی که ما خون دیم اصفهان پایتخت افغانستان بوده والا
اتفاقا هرات جزو ایران بوده بهش میگفتن خراسان بزرگ
انگلیس باعث بانی همه سرزمین‌های جدا شده از ایران هست هرجای که نگاه میکنی جدا شده از خاک ایران میبینی انگلیس توطئه کرده خدا لعنتت کنه این دولت انگلیس کثیف و استعمارگر خدا نشناس که هیچوقت اجازه پیشرفت به ایران رو نداده تا الان
حالا که میبینم تمام مسئولین .. تشریف دارن همون بهتر که خیلی جاها از ایران جدا شد
تاریخ تکرار نشود،
ههههههه چرا این قدر مسخره اید شما اول مینوسید که افغانستان از ایران در فلان سال جدا شد بعد مینویسید هرات از ایران جدا شدخواهشاً بین دو ملت تفرقه نیندازید افغانستان چندین قرن شد که کشوری مستقل بوده حتا بخشهای بزرگی ایران تحت کنترول شاهنشاهی افغانستان بوده
نه بابا دیگه باید به خواب به بینی هرات و
الان چیزی که مهم است و باید بدانیم ایران و افغانستان از نظر فرهنگی ،تاریخی،مذهبی ،و خیلی چیزا مشترک هستیم همه سرزمین کهن پارس هستیم و خیلی کشورها از این ناراحت هستم و بفکر تفرقه و اختلاف بین ما هستن باید هوشیار بود و احساسی حرف نزد.
جمع کنید مافیایی افقانی . برو مغولستان و تاجیکستان . ما بچه سیستان بلوچستانیم اجدادمون تو مرز درگیر بودن الان اتباع بیگانه رو بربری چشم فندوقی رو به ما نچسبون . برو خودتی . من مثل شما پلشت بی غیرت نیستم بیگانه پرست برو بقل افقانی . من بیگانه متنفرم ایرانی اصیلیم . ا
افغانستان از ایران جدا نشده بلکه ایران زمانی جزئی از افغانستان بوده چون وقتی اسامی شهرهای پارس را نگاه میکنیم اکثرشان در افغانستان کنونی است
ازاسکندر. تابه. آ مریکا. این. جاافغانیستان. هست. معد.شیران. خدا. رستم. های. زمان……………………….. ــ.
در قدیم به افغانستان آریانا گفته می شد….ایران ..آریانا…تاریخ نکات جالبی دارد
بسیار مطلب جالبی بودو آموزنده…
تاریخ های ذکر شده ش و ق اشتباه است بهتر است در چنین تاریخ نگاری ها دقت شود
واقعا مرگ بر انگلیس ح….ه خدا حفظ کنه ایران و ایرانی رو
واقعا شرم آور هست. گذشته ها گذشته. الان باید هوشیار بود. همه برای حفظ ایران باید تلاش کنیم. ایران باید قوی شود. الان هم هستن کسانی که بدشان نمیاد ایران تجزیه شود. باید هوشیار بود
لعنت به انگلیس
انگلیس و روسیه خیانت کارشون بود ه وهست حالا بعضی ها روسیه رو خوب وانگلیس را بد معرفی می کنند این منافع ملی رو به گروهی تنزل دادند دست کمی از خیانت نداره آیا در تحریم ها روسیه به ایران خیانت نکرد خوب وبد ندارند استعمارگران فقط منافع ملی باید دیده شود وبا بالانس بین قدرت ها استفاده برد
بالاخره روزی هرات به مام وطن برمیگردد
درود بر ایران و شرم بر انگلیس و آمریکا
روسیه و انگلیس جنایتکار بودن …. تو قبر ملکه انگلیس …
استعمارگری روباه پیر درمورد ایران عزیز فراموش شدنی نخواهد بود.