تپسی و اسنپ چطور کرایه را محاسبه می‌کنند؟

با وجودی که کسی نسبت به هزینه‌ تاکسی‌های اینترنتی شکایتی در شورای رقابت ثبت نکرده اما مسافران و رانندگان بارها در شبکه‌های اجتماعی در مورد قیمت‌ها نارضایتی خود را اعلام کرده‌اند. مسافران از گرانی کرایه‌ها و رانندگان از اینکه درآمدشان با استهلاک خودرو و زمان و سختی کار تناسب ندارد، گله دارند.

تاکسی‌های اینترنتی هم در مقابل اعلام می‌کنند که سیستم قیمت‌گذاری پویا و هوشمندی دارند.  تپسی هم به پرسش‌های زومیت درباره‌ قیمت‌گذاری سفرها پاسخ داده است.

در مقابل اسنپ که از سیستم قیمت‌گذاری پویا صحبت می‌کند، تپسی اسم قیمت تعادلی و قیمت‌گذاری هوشمند را می‌آورد. قیمت تعادلی به گفته‌ روابط عمومی تپسی قیمتی است که در آن بیشترین تعداد مسافران حاضر به ثبت درخواست سفر و همزمان بیشترین تعداد سفیران تمایل به قبول درخواست سفر دارند. مبدا و مقصد مسافر، زمان و فاصله‌ سفر و سفیران فعال در اطراف مسافر در قیمت سفر موثرند. درواقع هدف الگوریتم قیمت‌گذاری تپسی تخمین دقیق همین قیمت تعادلی است.

هنگامی که یک مسافر در اپلیکیشن تپسی مبدا و مقصد خود را انتخاب می‌کند، ابتدا مسافت و زمان سفر محاسبه می‌شود و سپس با توجه به تعداد مسافری که درخواست سفر می‌دهند و تعداد خودرویی که در آن منطقه وجود دارد، هوش مصنوعی قیمت سفر را محاسبه می‌کند. به گفته‌ روابط عمومی تپسی عملکرد این هوش مصنوعی به طور مستمر پایش می‌شود.

به طور کلی مهم‌ترین عوامل در قیمت‌گذاری زمان سفر و تعادل درخواست‌های مسافر و سفیر هستند. تعادل عرضه و تقاضا با همان الگوریتم هوش مصنوعی ایجاد می‌شود که با توجه به شرایط هر درخواست قیمت را محاسبه می‌کند.

روابط عمومی همچنین در مورد افزایش قیمت در گزینه عجله دارم می‌گوید: «هنگامی که کاربر درخواست عجله دارم را ثبت می‌کند، قیمت سفر با ضریب مشخصی زیاد می‌شود تا سفیران انگیزه بیشتری برای قبول درخواست مسافر داشته باشند.» اما در مورد این ضریب مشخص توضیح بیشتری نداده است.

ساعت‌های صبح و عصر، اوج افزایش قیمت است که تعداد درخواست‌ها زیاد می‌شوند اما تپسی می‌گوید: «افزایش یا کاهش قیمت روتین نداریم و مدل هوش مصنوعی در هر شرایط قیمت تعادلی را تعیین می‌کند.» همچنین در مورد کف و سقف قیمت هم گفته شده که در هر شهر و متناسب با هزینه‌های همان شهر تعیین می‌شود.

سود تاکسی‌های اینترنتی در این است که سفرهای بیشتری انجام شود یعنی بتوانند هم مسافر و هم سفیر را راضی کنند. البته مسافران در این سال‌ها به استفاده از تاکسی اینترنتی عادت کرده‌اند و با کم شدن آژانس‌های سنتی امکان انتخاب محدودی دارند. پیش از این تپسی در ویدیویی در سایتش گفته بود سیستم قیمت‌گذاری هوشمند و اختصاصی باعث می‌شود همیشه قیمت‌ها در جهت بیشتر شدن درآمد سفیرها باشد. بیشتر شدن درآمد سفیر درواقع به معنای درآمد بیشتر تاکسی اینترنتی است.

بر اساس آخرین گزارش مالی سالانه‌ تپسی، سود این شرکت در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ رشد ۳۵۲ درصدی داشته و از کل درآمد ۶۲۵ میلیارد تومانی، حدود ۶۰۱ میلیارد تومان از کمیسیون سفر بوده است. کمیسیون سفر در شهرهای بزرگ ۱۵ و در شهرهای دیگر ۲۰ درصد است. تعدادی از رانندگان هم در انتقادشان از درآمد کار در تاکسی‌های اینترنتی به همین موضوع اشاره می‌کنند و می‌گویند وقتی هزینه بنزین و استهلاک خودرو و کمیسیون را از کرایه کم می‌کنند، عملا درآمد چندانی برایشان نمی‌ماند.

در سیستم قیمت‌گذاری تاکسی‌های اینترنتی عرضه و تقاضا تأثیر مهمی می‌گذارد و پس از تعیین قیمت بر‌اساس مبدأ و مقصد و زمان تقریبی سفر بر قیمت اعمال می‌شود.

چند سالی است که تاکسی‌های اینترنتی تجربه‌ی سفر درون‌شهری را تغییر و با وابسته‌کردن کاربران به خود، کار آژانس‌ها و تاکسی‌ها را هم تحت‌تأثیر قرار داده‌اند. اوایل هزینه‌ی جابه‌جایی به‌اندازه‌ای بود که دیگر نمی‌صرفید مسافر سراغ تاکسی‌های تلفنی برود یا حتی از تاکسی‌های خطی و گذری کنار خیابان استفاده کند.

بااین‌حال، به‌مرورزمان قیمت‌ها در تاکسی‌های اینترنتی تغییر کرد و راننده‌ها نیز بیشتر شدند. مسافرها هم که به استفاده‌ی آسان از این امکان عادت کرده بودند، شیوه‌های دیگر سفر را فراموش کردند و هزینه‌ی بیشتری پرداختند.

بر‌اساس گفته‌های دو بازیگر مهم تاکسی اینترنتی، نرخ کمیسیونی که اسنپ و تپسی از سفرها دریافت می‌کنند، در شهرهای بزرگ ۱۵ درصد و در شهرهای دیگر ۲۰ درصد است. سود این شرکت‌ها هم در این است که سفر انجام شود؛ در‌نتیجه آن‌ها برای قیمت‌گذاری الگویی دارند که بتوانند درخواست‌ها را به سفر تبدیل کنند.

تعیین قیمت سفر موضوعی است که بارها هم رانندگان و هم مسافران را متعجب کرده یا باعث اعتراض آن‌ها شده است. مسافران درباره‌ی قیمت‌گذاری به‌خصوص در روزهای پرترافیک یا تعطیلات مهم یا ساعت‌های خاص شبانه‌روز ناراضی‌اند و رانندگان هم بارها گفته‌اند قیمت‌هایی که تعیین می‌شود، با‌توجه‌به زمان و استهلاک و مخارج وسیله‌ی نقلیه و کاری که انجام می‌دهند، منصفانه نیست.

درمقابل تاکسی‌های اینترنتی می‌گویند قیمت‌گذاری‌ها کاملاً پویاست و عرضه و تقاضا نقش مهمی در تعیین قیمت ایفا می‌کند. درباره‌ی شیوه‌ی قیمت‌گذاری سفرها از اسنپ  پرسیدیم کهاسنپ به پرسش‌های ما پاسخ داده است.

قیمت‌گذاری پویا درواقع تفاوت اصلی تاکسی‌های اینترنتی با آژانس‌ها و تاکسی‌های تلفنی است. معاون تجاری اسنپ در‌این‌باره توضیح می‌دهد:

این سیستم هوشمند براساس چند معیار تعیین می‌شود و فرید شهابی تأکید می‌کند که به‌صرفه‌بودن برای هر دو طیف کاربران در نظر گرفته شده است:

به‌گفته‌ی شهابی، پس از اینکه مسافر در اسنپ مبدأ و مقصد را انتخاب می‌کند، با‌توجه‌به دو عامل «مسافت بین مبدأ و مقصد» و «زمان تقریبی سفر» قیمت پایه‌ی سفر در الگوریتم قیمت‌گذاری محاسبه می‌شود و در مرحله‌ی بعد عرضه و تقاضا بررسی و روی قیمت اِعمال می‌شود:

عرضه و تقاضا می‌تواند روی مدت‌زمان سفر و در‌نهایت افزایش یا کاهش قیمت تأثیر بگذارد:

براساس آماری که مدیر تجاری اسنپ ارائه می‌دهد، ۱۰ تا ۱۲ درصد از درخواست‌های اسنپی با گزینه‌ی «عجله‌ دارم» ثبت و به سفر تبدیل می‌شود و کاربر راننده هیچ اطلاعی از اینکه مسافر از این قابلیت استفاده کرده یا خیر ندارد:

قیمت‌ها در ساعات شلوغی و ایام خاص مثل شب عید و هوای بارانی یا برفی در قیمت‌گذاری پویا افزایش پیدا می‌کند. دلیل آن‌ را شهابی افزایش مدت‌زمان سفر به‌دلیل ترافیک و فراوانی تقاضا درمقایسه‌با عرضه می‌داند. وی اضافه می‌کند:

او اشاره می‌کند که برخی مواقع هم قیمت‌ها کمتر از شرایط عادی است:‌

قیمت‌ها باید طوری باشد که رضایت راننده و مسافر را جلب کند. راه‌حل اسنپ برای این موضوع تعیین سقف و کف قیمت است تا هزینه سفر بیشتر یا کمتر از مبلغ مشخص‌شده نباشد. این موضوع درباره‌ی گزینه‌ی «عجله‌ دارم» هم رعایت می‌شود.

معاون تجاری اسنپ به اقدامات تشویقی برای راننده‌ها نیز اشاره می‌کند:

هم رانندگان و هم مسافران از قیمت تاکسی اینترنتی شکایت می‌کنند. آن‌ها گاهی در شبکه‌های اجتماعی تجربه‌های خود را در این زمینه می‌نویسند. راننده‌ها می‌گویند قیمت‌ها با‌توجه‌به مسیرها برایشان نمی‌صرفد؛ موضوعی که در شهرهای کوچک‌تر بیشتر به‌چشم آن‌ها می‌آید.

آن‌ها با در‌نظر‌گرفتن استهلاک خودرو و هزینه‌ی سوخت و مخارج دیگر می‌گویند تبلیغاتی که درباره‌ی درآمد زیاد راننده‌های تاکسی‌های اینترنتی می‌شود، درست نیست؛ به‌ویژه با وجود تورمی که روزبه‌روز زندگی را سخت‌تر می‌کند، افزایش‌نیافتن درآمد خود را نشان از این می‌دانند که این شرکت‌ها به‌نفع مسافران و سود خود عمل می‌کنند.

در‌مقابل مسافران هم درآمد راننده‌ها را با مشاغل دیگر مقایسه می‌کنند و می‌گویند کار در تاکسی‌ اینترنتی درآمدی بیشتری از مثلاً معلمی یا کارمندی دارد. بعضی از آن‌ها هزینه‌ی سفر را به‌خصوص در ترافیک و روزهای برفی و بارانی و ساعت‌های شلوغ گران می‌دانند.

تجربه‌ی شما به‌عنوان مسافر یا راننده از قیمت‌های تاکسی‌های اینترنتی چگونه است؟ با‌توجه‌به هزینه‌های دیگر قیمت آن‌ها را به‌صرفه می‌دانید یا نه؟

شما هم نظر بدهید