امروز مصرف برنج در میان خانواده ها بسیار زیاد است و این ماده غذایی پر مصرف خواص مناسبی برای سلامت بدن انسان دارد، اما خوردن برنج به طور مرتب می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد.
به گزارش اول فارس ؛ اعتقاد بر این است که یکی از قدیمی ترین دانه های غلات، برنج یا با نام علمی (Oryzasativa)، حداقل ۵۰۰۰ سال است که می روید. این غلات غذای اصلی برای بیش از نیمی از جمعیت جهان به ویژه برای افرادی است که در جنوب و شرق آسیا زندگی می کنند.
انواع برنج
برنج سفید
برنج باسماتی ، برنج اصلی در تهیه غذاهای هندی و پاکستانی
برنج جاسمین ، نوعی برنج تایلندی
برنج ژاپنی (برنج سوشی)
برنج بُمبا ، برنج اسپانیایی
برنج آرباریو ، برنج ایتالیایی
برنج سیاه چینی
برنج وحشی
برنج کالیجیرا
ارزش غذایی برنج
۱۰۰ گرم برنج سفید پخته شده ۱۳۰ کالری را ارائه می دهد و حاوی ۶۹٪ آب، ۲٫۴ گرم پروتئین ، ۲۸٫۷ گرم کربوهیدرات ، ۰٫۲ گرم چربی کل است که چربی اشباع آن ۰٫۰۵ گرم، چربی اشباع نشده ۰٫۰۶ گرم، چربی غیر اشباع ۰٫۰۵ گرم است، امگا ۳ برابر با ۰٫۰۱ گرم و امگا ۶ برابر با ۰۴/۰ گرم با صفر درصد چربی ترانس، قند و فیبر است.
طبع برنج
برخی برنج را گرم و برخی برنج را سرد، و بعضی معتدل می دانند اما همگی بر خشک بودنهم نظر هستند. برخی افراد برنج را مرکب القوی می دانند زیرا پس از جوشیده شدن در آب و آبکش کردن و پختن چلو ، جرم آن اول سرد و آب آن ا گرم است. اما در صورت پخت برنج به شکل کته مایل به گرمی می شود.
مصلح برنج
زعفران، شوید، زیره سیاه و خیساندن در آب نمک
منبع اصلی انرژی
همانطور که قبلاً توضیح داده شد، می توان نتیجه گرفت که برنج به عنوان منبع اصلی انرژی برای بیشتر انسان های آسیایی تبدیل شده است. همچنین، برنج دارای مقدار زیادی کربوهیدرات است که توسط بدن انسان به عنوان سوخت برای انجام فعالیت های خود استفاده می شود. به همین دلیل است که مردم اکثر جنوب شرقی آسیا برنج را به عنوان غذای اصلی مصرف می کنند.
مناسب برای قلب ما
جدا از داشتن مقدار زیادی کربوهیدرات در این گیاه، همچنین برنج حاوی آنتی اکسیدان هایی است که می توانند قلب ما را سالم نگه دارند و بیماری های مرتبط با قلب را در معرض نابودی قرار دهد. همچنین، برنج کلسترول را پردازش و تجزیه می کند، اما این کلسترول بد نیست که قلب ما را سالم تر کند.
ضد چاقی
برخی گفتند که خوردن برنج سفید شما را چاق می کند. البته برنج یک خوراکی سرشار از کربوهیدرات است، اما دلیل اصلی افزایش وزن به این دلیل نیست. اگر مقدار زیادی غذا بخورید، هر غذایی می تواند باعث افزایش وزن بیشتر شود. مصرف برنج برای سلامتی بسیار مفید است، به این دلیل که حاوی چربی های مضر، کلسترول یا سدیم نیست. سطح پایین چربی، کلسترول و سدیم به کاهش چاقی و شرایط سلامتی ناشی از اضافه وزن کمک می کند. اگر می خواهید برنج بخورید اما هنوز از چاق شدن ترس دارید، خوردن برنج قرمز را امتحان کنید.
غذای رژیمی خوب
وقتی رژیم می خواهیم، می توانیم برنج را نیز به عنوان یک رژیم غذایی بخوریم. برنج قرمز نوعی برنج است که می توانیم از آن به عنوان غذای رژیمی استفاده کنیم زیرا برنج قرمز ۱۴ درصد نیاز روزانه ما به فیبر را تامین می کند. برنج قرمز کالری کمتری دارد و چربی کمتری نسبت به برنج سفید دارد که در هنگام رژیم گرفتن گزینه مناسبی است. برنج قرمز نسبت به برنج سفید منیزیم، روی و ویتامین B بیشتری دارد. حتی پروتئین هم دارد که با این وجود، برنج می تواند غذایی مناسب برای شما باشد اگر آن را به مقدار مناسب بخورید.
حاوی باکتری مفید
برنج همچنین می تواند رشد باکتری های مفید را که به روده کمک می کنند، تقویت کند. این باکتری همچنین برای کاهش بیماری روده مانند اسهال بسیار مفید است. مواد مغذی برنج نیز به نفع انسان ها در حال افزایش است، که این امر باعث می شود برنج مواد مغذی بیشتری برای نیاز روزانه انسان داشته باشد.
کنترل تعادل مایعات بدن
در تنظیم تعادل مایعات بدن، سدیم با پتاسیم همکاری می کند. سدیم محرکی برای مغز برای مصرف آب فراهم می کند. توضیح اینکه وقتی سدیم بیش از حد مجاز در بدن باشد، احساس تشنگی خواهیم کرد. سپس عطش به دنبال مصرف آب و کلیه ها و دفع سدیم بیشتر از بین برود تا حجم خون کاهش یابد و سطح سدیم متعادل تر شود.
جلوگیری از کم خونی
آهن موجود در برنج برای تشکیل هموگلوبین مفید است زیرا آهن قادر به تشکیل رنگ قرمز عمیقی است که در گلبول های قرمز وجود دارد به طوری که بعداً تولید هموگلوبین را افزایش می دهد و نیاز بدن به هموگلوبین به درستی برآورده می شود. اگر هموگلوبین بهینه تولید شود، به جلوگیری از خطر کم خونی نیز کمک می کند.
کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
خوراکی هایی که حاوی فیبر زیادی هستند به بدن شما کمک می کنند تا سلامت قلب را مدیریت کند. در رابطه با فواید فیبر نشان داده شده است که این ماده به دستگاه گوارش کمک می کند. گوارش خوب باعث می شود بدن بتواند وزن ایده آل بدن را بدست آورد. علاوه بر این، وزن ایده آل بدن را از خطر چاقی دور می کند. به طوری که فیبر به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی کمک می کند.
جلوگیری از بواسیر
بواسیر بیماری است که در اثر تورم رگ های خونی که در ناحیه مقعد هستند ایجاد می شود. این امر باعث می شود علاوه بر اینکه فشار دفع بیش از حد قوی نباشد، بلکه با عدم دفع راحت و مناسب، می تواند باعث التهاب در اطراف روده شود. اگر مصرف برنج به صورت مرتب ادامه یابد که حاوی فیبر می باشد، روده ها برای پردازش مواد غذایی به خوبی کار می کنند تا روند دفع مدفوع راحت تر شود.
کاهش خطر نقص کلیوی
چنانچه در بخش سلامت و در مطلب خواص برنج عنوان کرده اسم سطح قند خون توسط انسولین تولید شده از لوزالمعده کنترل می شود. میزان قند خون در تجزیه کربوهیدراتهای حاصل از فرآیندی که توسط سلول های موجود در خون انجام می شود، حاصل می شود. در صورت مصرف مرتب برنج، فیبرهای موجود در آن می توانند به جذب مواد مغذی توسط اعضای بدن و سلول های خونی کمک کنند. با این فرایند، سطح قند خون افزایش نمی یابد.
کاهش خطر سرطان
برخی از انواع سرطان مانند سرطان روده بزرگ و سرطانی که به دستگاه گوارش حمله می کند، به علت فقدان فیبر رخ می دهند. مصرف غذاهای حاوی فیبر و همچنین برنج می توانند سیستم هضم را بهبود بخشند و از این طریق پتانسیل ابتلا به سرطان روده بزرگ، سرطان تخمدان، سرطان دهانه رحم و سرطان پستان را کاهش دهند.
جلوگیری از پوکی استخوان
افراد سالخورده باید ویتامین D زیادی دریافت کنند. پیر شدن به معنای کاهش عملکرد و غلظت مواد معدنی و ویتامین ها در بدن است. بنابراین به افراد مسن باید ویتامین D به شکل غذا یا مکمل داده شود. علاوه بر این، دریافت ویتامین D به کمک نور خورشید در صبح برای حفظ استخوان در هنگام پیری بسیار مفید است. با مصرف کافی ویتامین D توسط افراد مسن ، امید می رود که آنها بتوانند در آن سن معقول حرکت کنند. علاوه بر این، آنها به راحتی، دیگر از بیماری های ناشی از کمبود ویتامین D رنج نمی برند.
مفید برای بارداری
خانم های بارداری که از نظر ویتامین D موجود در برنج، دارای کمبود هستند؛ بیشتر در معرض خطر ابتلا به پره اکلامپسی، (شرایطی که زنان باردار دچار فشار خون بالا و آسیب اندام می شوند)، زایمان سزارین، دیابت حاملگی و واژینوز باکتریایی (اختلال در تعادل باکتری ها در مهبل) قرار دارند. با این حال، میزان بسیار زیاد ویتامین D در زنان وقتی که باردار باشند می تواند خطر ابتلا به آلرژی غذایی در کودکان را در طی دو سال اول افزایش دهد. این بدان معنی است که زنان باردار به برنج احتیاج دارند اما نه زیاد!
جلوگیری از فشار خون بالا
برنج کافی است تا شما را از فشار خون بالا مصون بدارد. زیرا بدن کمبودی را تجربه می کند که منجر به تنگ شدن رگ ها و در نتیجه منجر به افزایش فشار خون می شود.
جلوگیری از آسیب بافت عضلانی
بسیاری از فعالیت هایی که ما با استفاده از نیروی زیاد به طور مستقیم انجام دادیم. در این مرحله از ذخایر گلیکوژن یا قند ذخیره شده در خون استفاده می شود. قند از مزایای دریافت کربوهیدرات به عنوان غذا است. گلیکوژن به اندازه کافی باعث جلوگیری از آسیب به بافت عضله می شود.
تغذیه شکم
در ضمن، خوردن برنج برای شکم شما مناسب است. اول، به شما احساس سیری می دهد. دوم، شما تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را از آن دریافت می کنید. سوم، شما می توانید برنج را با سایر غذاهای مکمل مانند مرغ، گوشت ، سبزیجات یا سایر غذاهای مورد علاقه خود میل کنید.
پشتیبانی از عملکرد مغز
کربوهیدرات ها نقش بسیار مهمی در تعیین نگرش ذهنی و یک ذهن سالم دارند. بدون کربوهیدرات، بدن ممکن است احساس قدرت کمتری کند، نمی تواند خوب فکر کند، اختلالات عاطفی، افسردگی نیز به وجود می آیند.
تقویت پوست سالم
فیبر موجود در برنج نه تنها به عنوان منبع اصلی انرژی بدن، بلکه برای حفظ پوست سالم نیز بسیار مناسب است. فیبر می تواند انواع مختلف سموم، باکتری ها و قارچ ها را از مواد غذایی و به دستگاه گوارش منتقل کند. انواع مختلف سموم و سایر باکتری ها می توانند سلامت پوست را مانند آکنه و پوست مات و تیره کاهش دهند. بنابراین مصرف فیبر به بدن شما در حفظ پوست سالم کمک می کند.
بهبود متابولیسم
برنج منبع عالی ویتامین ها و مواد معدنی مانند نیاسین ، ویتامین D ، کلسیم ، فیبر ، آهن ، تیامین و ریبوفلاوین است. این ویتامین ها پایه و اساس متابولیسم بدن ، سلامت سیستم ایمنی بدن و عملکرد کلی سیستم های اندام را فراهم می کنند ، زیرا ویتامین ها معمولاً در اساسی ترین فعالیت های بدن مصرف می شوند.
ویژگی های ادرار آور و هضم
بخشی از پوسته برنج یک داروی مؤثر برای معالجه اسهال است و گفته می شود که پوسته های گیاه سه ماهه برنج دارای خاصیت ادرار آور هستند. مردم چین بر این باورند که برنج اشتها را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد، بیماری معده را درمان می کند و همه مشکلات گوارشی را تسکین می دهد. به عنوان یک مدر، پوسته برنج می تواند به کاهش وزن اضافی آب، از بین بردن سموم بدن مانند اسید اوریک و حتی کاهش وزن کمک کند، زیرا تقریبا ۴٪ ادرار در واقع از چربی بدن تشکیل شده است. محتوای بالای فیبر همچنین به افزایش منظم حرکات روده کمک می کند.
تسکین علائم سندروم روده تحریک پذیر
برنج سرشار از نشاسته غلیظ است، که به شکل غیر قابل هضم به روده می رسد. این نوع نشاسته رشد باکتری های مفید را که در حرکات طبیعی روده کمک می کند تحریک می کند. همچنین، این نشاسته نامحلول در کاهش تأثیر شرایطی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و اسهال بسیار مفید است.
جلوگیری از آلزایمر
برنج حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی است که رشد و فعالیت انتقال دهنده های عصبی را تحریک می کند و در نتیجه به میزان قابل توجه از ابتلا به بیماری آلزایمر جلوگیری می کند. گونه های مختلفی از برنج ها برای تحریک آنزیم های محافظت کننده عصبی در مغز یافت شده اند، که اثرات رادیکال های آزاد و سایر سموم خطرناک که می توانند باعث زوال عقل و بیماری آلزایمر شوند را مهار می کنند.
تنظیم دمای بدن
هنگام پخت و پز برنج، آبی که در آن جوشانده می شود به عنوان آب برنج شناخته می شود. وجود آب برنج با برنج با درجه حرارت بالا ساختار نشاسته ای را در آب ایجاد می کند. آب برنج قادر به تنظیم دمای بدن است. بنابراین مصرف آب برنج راهی برای بهبود تب و همچنین تنظیم دمای بدن است. از این رو کمک به افرادی است که تب دارند.
جلوگیری از یبوست مزمن
برنج همچنین می تواند از یبوست مزمن جلوگیری کند. فیبر نامحلول حاصل از برنج مانند یک اسفنج نرم عمل می کند که ممکن است به سرعت و به راحتی از طریق روده منتقل شود. برنج، که یک غلات کامل می باشد، شناخته شده است که سرشار از فیبر نامحلول است. با این حال، توصیه می شود علاوه بر خوردن غذاهای فیبری، برای رفع بیماری یبوست فرد نیز مقدار زیادی آب بنوشید.
تقویت هورمون های جنسی
مصرف برخی از برنج ها به علت وجود منگنز سبب افزایش فعالیت هورمون های جنسی شده و قوای جنسی را تقویت می کند.
درمان میگرن
در ترکیبات برنج منیزیم وجود دارد که در درمان میگرن و سردردهای شدید ناشی از آن مؤثر است.
فواید برنج برای سفیدی مو
برنج علاوه برنقشی که در زیبایی پوست دارد به دلیل خواص ترکیبات مفیدش ، مانع از سفیدی مو در سنین پایین می شود.
تقویت غدد
سلنیوم موجود در ترکیب برنج به فعالیت غدد موجود در بدن به خصوص غدد تیروئیدی کمک می کند.
درمان تنگی نفس
مصرف برنج به دلیل وجود منیزیم از تنگی نفس و یا خستگی زیاد جلوگیری می کند.
عوارض خوردن برنج به طور مرتب چیست؟
خوردن برنج ممکن است بر تعادل گلوکز تأثیر منفی بگذارد و از نظر افراد دارای دیابت فاصله احتیاطی حفظ شود. اما با این حال، برنج با رنگ تیره به طور کلی دارای گلوکز کم است و تأثیرات مفیدی در کنترل گلوکز دارد.
مصرف برنج سفید بیش از اندازه امراضی را به دنبال دارد
برنج سفید از مواد غذایی محبوب مردم قاره آسیا است به طوری که مردم این قاره ۹۰ درصد برنج دنیا را مصرف می کنند . در ایران نیز استفاده از این برنج متداول بوده و جزو پر مصرف ترین مواد غذایی می باشد.
برنج سفید منبع متراکم کربوهیدرات ها است و گلایسمی بالایی دارد بنابراین پس از خوردن آن قند خون افزایش می یابد . این ماده غذایی فاقد پروتئین و دارای چربی اندکی است. اگر علاقمند به خوردن برنج هستید و هر روز از این غذای خوشمزه استفاده می کنید ، بهتر است با عوارضی که استفاده زیاد از برنج سفید برای شما ایجاد می کند ، در این بخش آشنا شوید.
عوارض مصرف زیاد برنج سفید
چربی شکم
مطالعات بر روی افرادی که خیلی کم از کربوهیدرات تصفیه شده مثل برنج سفید استفاده می کنند ، نشان داد این افراد چربی شکمشان کمتر از آن هایی است که بیشتر از کربوهیدرات های تصفیه شده استفاده می کنند بنابراین افرادی که بیش از حد از برنج استفاده می کنند ، به چاقی شکمی مبتلا خواهند شد.
در صورتی که شما بدون تحرک باشید ، پس از خوردن برنج گلوکز وارد سلول های عضله می شوند تا به صورت چربی ذخیره شوند. خوردن برنج بعد از تمرین و ورزشی سخت که بدن گلوکز کمی دارد ، سبب افزایش ذخیره گلوکز در عضلات که به آن گلیکوژن می گویند، کمک می کند.
برای جلوگیری از چاقی شکمی به جای برنج سفید و کربوهیدرات های تصفیه شده، برنج قهوه ای و غلات سبوس دار استفاده نمایید.
افزایش قند خون
پس از خوردن برنج قند خون افزایش می یابد و انسولین از پانکراس ترشح می شود. انسولین، ذخیره گلوکز و همچنین اندوخته چربی را بیشتر می کند. خوردن مقدار زیاد برنج سفید منجر به افزایش ریسک دیابت نوع دوم می شود.
میزان قند خون پس از خوردن برنج قهوه ای، به اندازه برنج سفید، افزایش نمی یابد. بعد از خوردن برنج قهوه ای، انسولین کمتری برای ترشح شدن لازم است .
سندرم متابولیک
خوردن زیاد برنج سفید باعث افزایش ریسک سندرم متابولیک می شود . چاقی شکمی، میزان بالای تری گلیسیرید، کم بودن کلسترول خوب یا HDL، فشار خون بالا و بالا بودن قند خون ناشتا از دیگر عوامل ایجاد کننده سندرم متابولیک هستند.
ابتلا به چربی خون و فشار خون
افرادی که در برنامه غذایی خود برنج فراوانی جای داده اند و بیشتر از بقیه برنج سفید می خورند، فشار خون و تری گلیسیرید بالایی از دیگر افراد دارند.
اختلالات عصبی
خوردن زیاد برنج سفید اختلالات عصبی بوجود می آورد به خاطر همین بهتر است که مقداری شلتوک برنج را داخل یک پارچه ریخته در برنج قرار دهید که همراه آن پخته شود .
معایب خوردن برنج در دوران بارداری
- مصرف بیش از حد برنج در دوران بارداری سبب بالا رفتن وزن خانم باردار می شود.
- برنج سفید دارای شاخص گلیسمی بالایی است بنابراین سبب ابتلای خانم باردار به دیابت بارداری می شود.
- برنج دارای مقدار قابل توجهی از آرسنیک است که مصرف بیش از حد برنج ممکن است منجر به مرگ زودرس یا تولد زود هنگام جنین شود.
طبع برنج
طبع برنج سرد و خشک است و مصلح آن زعفران، شوید، زیره سیاه و خیساندن در آب نمک می باشد.
مضرات خوردن برنج نپخته
برنج نپخته حاوی تخم باکتری هایی است که می توانند باعث مسمومیت غذایی شوند. این باکتری ها سمومی تولید خواهند کرد که موجب اسهال یا استفراغ می شوند.
مضرات برنج تاریخ مصرف گذشته
تاریخ بهترین زمان مصرف آن دو سال بعد از شالیکوبی است.از مهم ترین علایم برنج های تاریخ مصرف گذشته تغییر رنگ مایل به قهوه ای، شکننده بودن برنج ها، کپک زدگی، کرم زدگی، رطوبت و تغییر طعم است.
اگر تاریخ مصرف بهینه برنج گذشت، آن را تست کنیم و اگر این برنج ها از نظر سلامت تائید نشدند باید خوراک دام شده و مورد مصرف صنعتی قرار گیرند یا اینکه به طور کل معدوم و به کود زیستی تبدیل شوند.
علت سالم ماندن مردم آسیای شرقی با وجود خوردن برنج فراوان
مردم آسیای شرقی با وجود مصرف برنج دچار چاقی و مضرات مصرف بیش از حد برنج نمی شوند زیرا :
- زیرا به محض احساس سیری از خوردن دست می کشند.
- تحرک زیادی دارند و اوقات خود را به استراحت تلف نمی کنند.
- در یک رژیم آسیایی میوه جات، سبزی جات، چای سبز و… از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
برای در امان ماندن از مضرات مصرف زیاد برنج ، چقدر برنج بخوریم؟
- یک ظرف کوچک برنج در کنار یک وعده غذایی سالم که حاوی مقدار متعادلی پروتئین و چربی است، بخورید.
- اگر به خوردن برنج علاقمند هستید حتما از نوع دیگر آن یعنی برنج قهوه ای استفاده نمایید.
- برنجی که می خورید باید از نوع سالم ترین منبع برنج باشد زیرا بعضی از انواع برنج، بیشتر از حد مجاز آرسنیک دارند.
- سبک زندگی فعال داشته باشید و ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
- از خوردن بیش از حد برنج سفید بپرهیزید.
- فقط به جای خوردن برنج سفید از انواع گوناگون و متنوع غلات سبوس دار استفاده کنید.
افرادی که نباید از برنج سفید استفاده کنند:
- افراد دچار چاقی بیش از حد بهتر است به جای برنج سفید از غلات سبوس دار استفاده نمایند.
- افراد دچار دیابت از مقدار کمتری برنج استفاده کنند تا قند خونشان بالا نرود.
- افرادی که یبوست دارند باید برنج کمتر بخورند.
برنج کته یا آبکش ، کدام بهتر است ؟
برای پاسخ به این سوال چندین واقعیت را از زبان متخصصان تغذیه برایتان عنوان می کنیم تا به جواب مورد نظر خود برسید :
- هر قدر برنج بیشتر به صورت کته طبخ شود و کمتر آبکش شود ، ارزش غذایی موجود در آن بیشتر خواهد بود.
- میدانید که حرارت باعث جذب املاح موجود در مواد غذایی شده و به دلیل انکه برنج آبکش در معرض حرارت بیشتری قرار میگیرد، پس جذب قند آن بیشتر بوده و انتخاب مناسبی برای افراد دیابتی به شمار نمی آید.
- زمانیکه برنج به صورت کته طبخ می شود، ویتامین های موجود در آن طی مراحل پخت حفظ شده و به همین دلیل ارزش غذایی بیشتری دارد.منبع: نمناک
نظرات