راهنمای تکثیر و نگهداری گل ساعتی که دارای خواص بسیاری است

گل ساعتی همانطور که از اسم آن مشخص است جزو گیاهان گلدار است البته شکل ساعتی گل‌هایش سبب این نوع نامگذاری شده است.گل پیچ ساعتی  بوته‌های بلند و رشد سریعی دارد.گل‌ها در این گیاه می‌توانند  به رنگ‌های مختلفی همچون ارغوانی، قرمز، آبی و بنفش دیده شوند.

برگ‌ها در اغلب گونه‌های گل پیچ ساعتی، متصل به هم، متناوب، بیضی شکل و همیشه سبزند، دمبرگ دارند.و پوشیده از کرک‌های ریز هستند که البته سطح زیر برگ‌ها کرک‌های بیشتری دارد.ساقه‌های گیاه، ابتدا زاویه دارند ولی پس از مدتی گردتر می‌شوند و رنگ خاکستری با پوست شیار دار به خود می‌گیرند.

خواص میوه گل ساعتی

میوه گل ساعتی که معروف به Passion Fruit است، میوه ای بیضی شکل با دانه های متعدد قابل خوردن می باشد پوست این میوه در صورت رسیدن ظاهر خشک و چروکیده پیدا می کند. میوه گل ساعتی که بومی جنوب آمریکا ست دارای خواص متعددی است از جمله :

• مصرف این گیاه قبل از خواب باعث ایجاد آرامش می شود.
• این میوه رشد سلول های سرطانی را کاهش می دهد
• فلاووانوئید موجود در این میوه عملکرد محافظتی برای قلب دارد.
• این میوه، منبع خوب آنتی اکسیدان است.
• دانه های آن، منبع مهم فیبر به شمار می رود.
• این گیاه در کاهش میزان کلسترول موثر است.
• این میوه منبع خوب ویتامین های CوA و پتاسیم است.
• میوه آن برای سلامت جسمی و کاهش وزن مفید است.
• گل میوه ساعتی که محرک سیستم گوارشی است در درمان بیماری های گوارشی موثر است.
• ویتامین A موجود در آن به بدن کمک می کند تا رادیکال های آزاد که به پوست و بافت آسیب می رساند را از بین ببرد، علاوه بر آن قدرت دید را تقویت می کند.
• ویتامین C موجود در آن، به بافت ها کمک می کند و مانع بیماری قلبی و سرطان می شود.
• ترکیب موجود در آن، آلرژی و التهاب را کاهش می دهد و در کاهش دادن علائم آسم نیز موثر است.

شرایط پرورش گل ساعتی :

نور و دما

گل پیچ ساعتی گیاهی گرما دوست است و به آفتاب و گرمای زیادی نیاز دارد.پس در اقلیم‌های آفتابی و نیمه آفتابی، بیشتر رشد می‌کند و دماهای نزدیک یا زیر صفر را تحمل نمی‌کند.اگر گیاه در سایه باشد گلدهی آن دچار افت می‌شود و همچنین ترکیبات دارویی موجود در گیاه هم کاهش می‌یابند و رشد رویشی گیاه بیشتر می شود.به دلیل اینکه بیشترِ زیبایی گیاه مربوط به گل‌های آن است از نظر زیبایی و تزئینی نیز گیاه دچار اُفت خواهد شد.

با توجه به نور دوست بودنِ گیاه، حتی در نواحی ای که آب و هوا برای رشد و پرورش گیاه مساعد است بر روی دیوارهای جنوبی خانه ها رشد می‌کند.نکته دیگر در مورد گیاه مذکور این است که برای رشد و گلدهی گیاه، نور صبحگاهی اهمیت بیشتری نسبت به نور عصرگاهی دارد.اگر گیاه یک تابستان گرم را پشت سر بگذارد میوه نیز خواهد داد در غیر این صورت احتمال میوه دادن گیاه ضعیف خواهد بود.گل پیچ ساعتی یگ گیاه گرمادوست است و به نور زیادی برای گلدهی نیاز دارد.

نحوه آبیاری گل ساعتی

گلدهی این گیاه زمانی به خوبی انجام می‌گیرد که خاک از رطوبت و آبیاری مناسبی برخوردار باشد و این گیاه چندان خشکی خاک را خوب تحمل نمی‌کند. بنابراین با از دست دادن رطوبت سطح خاک، گیاه را آبیاری کنید. توجه داشته باشید که اصولاً گیاهی که در گلدان نگهداری می‌شود زودتر از گیاهی که در بستر باغچه قرار دارد به آبیاری نیاز می‌یابد. یکی از دلایل از بین رفتن ریشه‌های این گیاه بخصوص در طی زمستان خیس ماندن و ماندگاری رطوبت در خاک است. بنابراین در طی فصل زمستان اگر گیاه در فضای باز کاشته شده است مراقب عدم ماندگاری آب در پای گیاه باشید و اگر گیاه را در گلدان کاشته‌اید آبیاری آن را کاهش دهید. یعنی می‌توان در طی فصول پاییز و زمستان اجازه داد تا خاک تقریباً خشک شود و سپس گیاه را آبیاری کرد.

کوددهی و خاک مناسب

باید در طول سال برای حفظ قدرت رشد گیاه، دو تا سه بار به خاک کود افزوده شود.خاک مناسب برای رشد گل پیچ ساعتی، می‌تواند هر نوع خاکی باشد از جمله:خاک معمولی باغچه یا مخلوطی از ماسه، پیت ماس و خاک معمولی.ولی در هر صورت، بهتر است خاک زهکشی مناسبی داشته باشد.

از نظر اسیدیته نیز گل پیچ ساعتی، بیشتر تمایل به خاک‌هایی دارد که در دامنه اسیدی ضعیف تا قلیایی ضعیف باشند و کمتر تمایل به خاک‌های با  Phخیلی بالا یا خیلی پایین دارد.میزان غنای خاک نیز بر گلدهی گیاه تاثیر دارد به همین دلیل، گاها نیاز است که کودهای مایع نیز به خاک افزوده شود.

در برخی موارد برگ‌های گیاه ریز باقی می‌مانند.این مورد نیز یکی از علایمی است که خبر از نیاز به تقویت بیشتر خاک با کودهای مایع دارد.

زمستان گذرانی گل ساعتی

اصولاً پیچ‌های ساعتی گیاهانی خزان‌دار و یا نیمه همیشه سبز هستند و در صورتی که به شکل گلدانی آنان را نگهداری می‌کنید اگر اجازه دهید که در طی زمستان دوران رکود خود را طی کنند، در طی فصل رشد بعدی از رشد و گلدهی بهتری برخوردار خواهند بود. برای دوران استراحت این گیاه به مکانی سرد خشک و نسبتاً تاریک نیاز است
در چنین شرایطی گیاه برگ‌های خود را نیز از دست می‌دهد. در طی دوران استراحت فقط کافی است که هر ۳ تا ۴ هفته یکبار گیاه را آب دهید و آبیاری بیش از این لازم نیست. با گرم شدن هوا و نزدیک شدن به فصل بهار می‌توان گیاه را به مکانی روشن‌تر با دمای بیشتر منتقل کرد و همزمان میزان آبیاری را نیز افزایش داد تا رشد و نمو تحریک شود
توجه داشته باشید که به شکل ناگهانی گیاه را از مکان استراحت خود که تاریک و سرد بوده است به مکانی با تابش مستقیم اشعه آفتاب منتقل نکنید بلکه به تدریج این کار را انجام دهید. در مورد زمستان گذرانی گیاهانی که در فضای باز نگهداری می‌شوند کافی است که بعد از خزان برگها، ساقه‌ها را از نزدیکی سطح خاک قطع کرد و سپس به ضخامت ۱۰-۱۲ سانتیمتر بر روی طوقه خاک برگ یا کود پوسیده دامی ریخت تا قسمت‌های زیرین از یخزدگی زمستانه محافظت شوند.

هرس کردن

گل ساعتی را اگر در فضای باز بکارید با توجه به اینکه فضای بیشتر برای رشد خواهد داشت کمتر نیاز به هرس کردن دارد.اگر هر دو سال یکبار این کار را انجام دهید، کفایت می‌کنید.ولی با توجه به اینکه برخی افراد از این گل در فضاهای داخلی استفاده می‌کنند گیاه نیاز به هرس کردن پیدا خواهد کرد.چون گیاه همانطور که گفتیم یک گیاه رونده است و از درو دیوار محیط داخلی بالا می‌رود،برای اینکه به شکل دلخواه درآید باید آن را هرس کنید.در غیر این صورت بخش زیادی از فضای داخلی را اشغال خواهد کرد.هرس کردن گل پیچ ساعتی، برای این گیاه مفید خواهد بود.

تکثیر گل ساعتی

بذرهای گل ساعتی بعد از شش ماه انبارداری در دمای صفر تا پنج درجه سانتیگراد، قدرت جوانه زنی یافته و همچنین درصد جوانه‌زنی بذر در این دما افزایش پیدا می‌کند. همچنین اگر ۲۴ ساعت قبل از کاشت بذرهای گل ساعتی را در آب شناور و خیس کنیم درصد جوانه‌زنی بسیار بالا می‌رود. پیش جوانه‌زنی بذر این گیاه در خاک‌های شنی و لومی و با عمق کاشت دو الی شش سانتیمتر باعث ظهور و خروج بیشترین نهال می‌شود. در دمای ۳۰ الی ۳۵ درجه سانتیگراد نهال های گل ساعتی ۸ الی ۹روز بعد از خیس کردن در آب از خاک خارج می‌شوند اما در شرایط غیر از این خروج و ظهور نهال‌ها خیلی زمان لازم دارد.

برای تکثیر از طریق قلمه، از اوایل تابستان، قلمه های ساقه ای به طول ۱۰ سانت را با استفاده از یک چاقوی تیز بریده و سپس برگهای های پائینی قلمه را جداکنید. انتهای قلمه را در پودر هورمون ریشه زایی فرو ببرید و در گلدانی متوسط حاوی کمپوست بذر و قلمه بکارید و با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید. گلدانها را در دمای ۲۰-۱۸ درجه تا زمان ریشه دهی که حدوداً یک ماه به طول خواهد انجامید نگاه دارید. پس از ریشه دهی و تشکیل گیاه جدید، کیسه پلاستیکی را بردارید و به طور منظم با کود مایع تغذیه کنید و به پروش و رشد گیاه در نور مناسب و کافی تا اواخر پائیز و اوایل زمستان ادامه دهید. سپس آبیاری را کاهش دهید. آبیاری باید به اندازه ای باشد که علائم کم آبی در گیاه ظاهر نشود. دراوایل بهار گیاه جدید را دوباره در گلدانی با اندازه بزرگتر حاوی کمپوست گلدانی بکارید. ممکن است در طول سال، از اوایل تا اواسط تابستان مجبور به تعویض گلدان شوید. البته تا جایی که ممکن است، تا زمان گلدهی گیاه در بهار، این کار را انجام ندهید