پاساژی در شیراز وقتی بحرین مالِ ایران بود
کشور بحرین از دوران هخامنشیان ،ساسانیان و پس از آن در قلمرو ایران بود تا اینکه ۲۳ مرداد ۱۳۵۰ رسماً اعلام استقلال کرد و ساعتی بعد ایران نخستین کشوری بود که این جدایی تلخ سرزمین جنوبی ایران در حاشیه جنوبی خلیج فارس را پذیرفت..
پاساژ یا مجتمع خرید، در گذر دوران گوناگون با جای دادن حجره ها و مغازه ها در درون خود، نقش نوعی بازارچه یا مرکز خرید را ایفا می کرد. امروزه، پاساژها در درون یک ساختمان یا مجموعهای از ساختمانها قراردارند که شامل فروشگاههای گوناگون هستند و با راهروهای مرتبط با هم باعث آسانی دیدار مشتریان از فروشگاهها میشوند.
راهروهای یک پاساژ می توانند بن بست یا مرتبط با راهروهای دیگر باشند. پاساژهای امروزی معمولاً چند طبقه بوده و راهروها درطبقات گوناگون بر روی هم قرار گرفته اند.
از نخستین و مهم ترین پاساژ های خیابان زند شیراز ، پاساژ بحرینی بود، که توسط فردی به نام حاج جعفر رویان واقع درخیابان زند، نبش خیابان انوری ساخته شد.
حاج جعفر که متولد جنوب پارس بود در زمانی که هنوز بحرین جزیی ازخاک ایران بود به استان بحرین مهاجرت کرد و بعد از تهیه سرمایه لازم اقدام به تاسیس داروخانه ای در بحرین ایران نمود .
حاج جعفر رویان بعد از بدست آوردن سرمایه ای هنگفت به شیراز بازگشت و زمین بزرگی را در نبش خیابان زند خریداری و سپس شروع به ساخت پاساژی نمود. این پاساژ در سال ۱۳۴۵ شروع به ساخت و در سال چهل و شش به بهره برداری و در سال چهل و هفت به اتمام رسید.
این مرکز تجاری؛ شامل یک زیرزمین و سه طبقه بود، که زیرزمین این پاساژ که پارکینگ محسوب می شد؛ بعد در دهه شصت به مغازه تبدیل شد. فروشندگان طبقه همکف این پاساژ از اهالی جنوب کشور بودند و میشود گفت رونق این پاساژ در دهه پنجاه بود.
در اوایل جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مدتی طبقات بالای پاساژ، محل سکونت هموطنان جنگزده بود.
حاج رویان بعد از جدایی تلخ بحرین از ایران و فروش واحدهای متعلق به خود در پاساژ بحرین به آقایان خلیل بها و کاووسی؛ همراه با خانواده به بحرین بازگشت و در داروخانه سابق خود در این کشور شغل خود را ادامه داد تا اینکه چندین سال پیش فوت شدند.
کشور بحرین از دوران هخامنشیان ،ساسانیان و پس از آن در قلمرو ایران بود تا اینکه ۲۳ مرداد ۱۳۵۰ رسماً اعلام استقلال کرد و ساعتی بعد ایران نخستین کشوری بود که این جدایی تلخ سرزمین جنوبی ایران در حاشیه جنوبی خلیج فارس را پذیرفت.
مجمع الجزایر بحرین از قدیم الایام بخشی از امپراتوری ایران پیش از اسلام بوده است، ولی اعراب ساکن آن جزیره به علت دوری از شعاع عمل حکومت و نیروهای مرکزی ایران به طور مکرر مشکلات و دردسرهای زیادی برای حکومت مرکزی ایران ایجاد میکردند؛ بنابراین منطقه خلیج فارس را توأم با اغتشاش و آشوب و راهزنی ساخته بودند. تا اینکه شاپور دوم پادشاه ساسانی ( ملقب به شاپور بزرگ و ذوالکتاف ،۳۰۹-۳۳۷ م) با قوای کامل و کشتیهای متعدد جنگی به بحرین لشکرکشی کرد و شورشیها را با شدت عمل سرکوب کرد. به نحوی که تا زمان سقوط دولت ساسانی به دست اعراب ( ۶۵۱.م) آرامش کاملی در آنجا برقرار بود. عربها بعد از اسلام تشکیلات اداری سرزمینهای فتح شده را تغییر نمیدادند؛ زیرا تشکیلات اداری که جانشین آن کنند نداشتند به جای آن، از مردم آن سرزمینها که آنها دارای تمدن و فرهنگی درخشان و بعضا بالاتر از تمدن اعراب بودند برای ایجاد و اداره تشکیلات اداری– اسلامی استفاده مینمودند و این روش به آنان کمک شایانی میکرد.
پس از حمله اعراب به ایران، بحرین کماکان جزء ایران اسلامی باقی ماند و تا قبل از به قدرت رسیدن سلسله صفویه- که پس از مدتهای طولانی ایران مجددا دارای یک حکومت واحد و متمرکز شد- سرزمین ایران شاهد حکومتهای غیرمتمرکز و محلی متعددی بود که همواره در رقابت قدرت و جنگ و نزاع با یکدیگر بودند، بویژه اینکه حمله وحشیانه و گسترده مغولها به ایران نیز (در سال ۱۲۲۰ .م )همه چیز را بکلی دگرگون و آشفته ساخت. تا اینکه در اوایل قرن شانزده میلادی با هجوم استعمار پرتغال به منطقه اقیانوس هند و خلیج فارس (در سال ۱۵۰۶ )، بسیاری از نقاط استراتژیک منطقه و از جمله جزیره هرمز و مجمعالجزایر بحرین نیز (در سال ۱۵۲۱ ) به تصرف و اشغال آنها درآمد. پس از گذشت حدود یک قرن از اشغال پرتغالیها، شاهعباس در سال ۱۶۰۲ با لشکرکشی به بحرین آنجا را از تصرف اشغالگران خارجی آزاد کرد و مجددا به ایران ملحق شد . پس از آن، مجمع الجزایر بحرین مدت ۱۸۰ سال در اختیار و تحت نظر کامل حکومت ایران بود. سپس، در سال ۱۷۸۳ (یا ۱۷۸۲ ) شیخ احمد بن خلیفه از قبیله بنی عتبه و از خاندان خلیفه که از منطقه نجد در مرکز عربستان به کویت مهاجرت کرده بود به این سرزمین حمله و پس از شکست سربازان ایرانی بر آن استیلا یافت. از آن پس، حکومت بحرین با حمایت همه جانبه سیاسی– استعماری انگلستان در اختیار اعضای خاندان خلیفه ( آل خلیفه ) قرار گرفت.
باید به این نکته مهم اشاره کرد که وضعیت و ثبات حکومتها در ایران همواره مستقیما در اوضاع سیاسی و سرنوشت بحرین نیز تأثیر گذار بوده است، چنانکه مثلا پس از فوت شاه عباس اول– پادشاه قدرتمند صفوی- ، و ضعف جانشینان او، راهزنان دریایی عرب تبار مستقر در بحرین نیز شروع به دستاندزی به خلیج فارس و مناطق اطراف آن کردند و در واقع تا مدتی اثری از حاکمیت ایران بر بحرین باقی نماند. در خلال این مدت نیز استعمار کهنه و قدرتمند انگلیس در رقابت با قدرتهای استعماری دیگر در منطقه، و نیز در راستای سوء استفاده از اوضاع آشفته و نابسامان منطقه و ضعف قدرتهای همجوار آن، شیوخ عرب خلیج فارس را در کنترل و اراده خود در آورد و بالاخره در سال ۱۸۲۰ پس از قلع و قمع دزدان دریایی و برده فروشان، قرادادها تحت الحمایگی را با رهبران شیخ نشینهای خلیج فارس و از جمله بحرین به امضا رساند.
بحرین از سال ۱۷۸۳ میلادی، به دست آل خلیفه «که از اعراب شبهجزیرهٔ عربستان بودند» افتاد که از قرن نوزدهم تا سال ۱۹۷۱ میلادی، تحتالحمایهٔ انگلیس بودند. با این حال، در دوران قاجار و پهلوی، انگلیس هنوز حاکم خودخوانده بحرین بود.
به گفته میرزا علی کازرونی، نماینده بوشهر در دوره چهارم مجلس شورای ملی در حدود سال ۱۲۹۶ هجری قمری «۱۲۵۸ خورشیدی» دولت عثمانی ادعای حاکمیت بر بحرین میکند و برای حل این مناقشه، مجمعی برای حکمیت در برلن با حضور نمایندگانی از دولتهای فرانسه و انگلیس تشکیل میشود و این مجمع رأی میدهد که جزیره بحرین متعلق به ایران است اما دولت انگلیس اظهار میکند که تا وقتی دولت ایران حتی چهار ناو جنگی در خلیج فارس ندارد، حفاظت از بحرین را عهدهدار میشود.
محمدرضا شاه و جدایی بحرین از ایران
شاه در دیدار رسمی خود از هندوستان، در یک مصاحبه مطبوعات در “دهلی نو” در تاریخ ۴ ژانویه ۱۹۶۹ اعلام کرد که “اگر مردم بحرین خواهان پیوستن به کشورم [ایران] نباشند ایران از ادعاهای سرزمینی اش نسبت به این جزیره خلیج فارس دست خواهد کشید”. وی گفت چنانچه سیاست بین المللی خواهان آن باشد، ایران نیز خواست مردم بحرین را میپذیرد. شاه تأکید کرد که ایران مخالف استفاده از زور برای حل مسأله ارضی بحرین است. وی در پاسخ به این سوأل که آیا او پیشنهاد انجام یک انتخابات عمومی یا رفراندومی در رابطه با کسب نظر مردم بحرین را دارد یا خیر پاسخ داد: من نمی خواهم دراین زمان وارد جزئیات مربوط به این سوال بشوم؛ ولی هر نوع وسیله ای که بتواند به یک روش رسمی و مورد پذیرش شما و ما و تمامی جهان نشانگر خواست مردم بحرین باشد، مطلوب خواهد بود.
اعلامیه استقلال استان بحرین از کشور ایران در تاریخ ۱۴ اوت ۱۹۷۱ منتشر شد. دولت ایران تنها یک ساعت پس از استقلال بحرین آن را به رسمیت شناخت.
دربارهی پاساژ بحرین
پاساژ بحرین (بازار و مرکز خرید) در محله زند شیراز و خیابان انوری واقع شده است. این مجتمع یکی از سی و چهار بازار و مرکز خرید در محله زند شیراز میباشد و از نظر موقعیت جغرافیایی در نزدیکی مراکز مهمی مانند بیمارستان مسلمین و مجتمع تجاری مهستان و همچنین باغ و عمارت شاپوری، پیتزا همبرگر ۱۱۰، هتل ارم شیراز، کافه رستوران عتیق و پاساژ شهر شب قرار گرفته است. با توجه به نزدیکی این مجتمع به ایستگاه مترو زندیه، برای دسترسی راحتتر و کمک به داشتن هوایی پاکتر، میتوانید از وسایل حمل و نقل عمومی برای مراجعه به آن استفاده کنید.
