گیاه کالیسیا را با نام های برگ بیدی مینیاتوری یا بانوی صورتی یا عروس چمن می شناسید. این گیاه بیشتر از ۱۹ گونه‌ی متفاوت دارد.کالیسیا گیاهی گل‌دار و بسیار زیبا همیشه سبز و چند ساله است. کالیسیا گیاهی دوست داشتنی است که نگهداری از آن بسیار آسان است. اگر دوستدار گل و گیاه هستید، برای خرید گیاهان آپارتمانی جهت تزیین منزل و محل کارتان، انتخاب‌های زیادی پیش روی شماست که کالیسیا یکی از این گزینه‌هاست.
مشخصات ظاهری کالیسیا
برگ‌های کوچک تخم مرغی به طول کمتر از ۱ سانتی‌متر و ساقه باریک و گوشتی از بارزترین ویژگی‌های ظاهری گیاه کالیسیاست. طول این گیاه به صورت عمودی حدود ۱۰ سانتی‌متر می‌رسد؛ اما بیشتر شاخه‌ها روی زمین پهن می‌شوند و قسمتی از خاک مرطوب را پوشش می‌دهند. ریشه‌های این گیاه بسیار کوچک و کم عمق هستند. گیاه کالیسیا در زیستگاه اصلی خود، پس از بالغ شدن گل‌های کوچک خوشه‌ای و سفید رنگ تولید می‌کند. بعد از تمام شدن عمر گل‌ها میوه‌های کپسولی با بذر‌های بسیار کوچک تولید می‌شوند. این گیاه زیبا در جنس خود چند رقم مختلف دارد که با رنگ و شکل برگ‌ها از هم متمایز می‌شوند.
آیا گیاه کالیسیا سمی است؟
این گیاه سمی نیست و برای حیوانات خانگی و کودکان هیچ خطری ندارد. جالب است بدانید که مزه گیاه کالیسیا شبیه به مزه یک نوع سبزی است که پرندگان به‌خصوص گنجشک‌ها علاقه زیادی به جویدن برگ‌های آن دارند. شاید لازم باشد برای دور کردن پرندگان مزاحم از محافظ یا مترسک استفاده کنید.
کاربرد گیاه کالیسیا
گیاه کالیسیا فقط جنبه زینتی دارد. این گیاه را می‌توانید در گلدان‌های آویزی و بلند بکارید یا از آن به عنوان یک گیاه پوششی برای باغچه و لبه باغچه استفاده کنید. هرچه محیط نگهداری از گیاه کالیسیا نور بیشتری داشته باشد، گیاه متراکم‌تر و زیباتر می‌شود. گیاه کالیسیا برای نگهداری و کاشت در تراس، روف گاردن، دیش گاردن، تراریوم رو باز و باغچه‌های کوچک زینتی مناسب است. در صورتی می‌توانید گیاه را در آپارتمان پرورش دهید که خانه شما دارای پنجره‌های نورگیر باشد.
نگهداری گیاه کالیسیا
نگهداری گیاه کالیسیا در آپارتمان کار سختی نیست. این گیاه به مراقبتی معمول نیاز دارد و بیشتر از همه باید مراقب میزان نور و آب‌دهی بود. در ادامه روش نگهداری از گیاه کالیسیا را بررسی می‌کنیم.
نور
برای نگهداری از کالیسیا به محیطی نورگیر ولی با نور غیرمستقیم نیاز دارید. هیچ‌گاه نباید این گیاه را در نور بیش از حد قرار داد، زیرا نور بیش از حد باعث پژمردگی، توقف رشد و شکننده شدن برگ‌ها می‌شود.
اگر محیط شما برای یک تکه شکلات گرم باشد و باعث آب شدن آن شود، برای کالیسیا نیز بیش از حد گرم است و باعث آسیب دیدن آن می‌شود.
کالیسیا می‌تواند همیشه در سایه بماند اما این امر در طولانی مدت باعث کاهش میزان فتوسنتز و مرطوب ماندن بیش از حد خاک می‌شود که باعث ضعف گیاه و حتی در مواردی پوسیدگی ریشه می‌شود.
خاک مناسب
گیاه کالیسیا در هر نوع خاکی رشد می‌کند؛ اما خاک کاشت این گیاه باید زهکش کافی و رطوبت لازم را در خود حفظ کند. بهترین خاک برای پرورش کالیسیا، ترکیبی از ماسه دانه درشت رودخانه‌ای، کمی خاک باغچه و کود پوسیده دامی است. اگر این ترکیب خاک را در اختیار نداشتید، می‌توانید از ترکیب پرلیت و پیت ماس هم استفاده کنید. این گیاه ریشه‌های عمیقی تولید نمی‌کند. پس در هنگام کاشت گیاه را در سطح خاک گلدان بکارید.
آب
کالیسیا گیاهی رطوبت دوست است. هر زمان که خاک گیاه خشک شود نوبت آب‌دهی بعدی آن است. برای آب دادن به کالیسیا می‌توان به صورت معمول آب را از بالای خاک و از بین برگ‌ها درون گلدان ریخت اما به شرطی که گیاه در محلی با نور غیرمستقیم قرار داشته باشد. روش بهتر برای آب‌دهی به این گیاه، روش آب‌دهی از پایین است. برای این کار باید گلدان را در ظرف آب قرار دهید به طوری که ۲۰% گلدان در آب غوطه‌ور باشد تا زمانی که تمام آب را به خود جذب کند.مرطوب شدن بیش از حد برگ‌ها در هر بار آب‌دهی باعث زرد شدن برگ‌ها و پوسیدگی ریشه می‌شود. کم آبی گیاه، خود را با نشانه‌هایی مانند خشک شدن برگ‌ها، پیچ‌خوردگی و تغییر رنگ برگ‌ها به طوسی، زرد یا بی‌رنگی نشان می‌دهد.کم آبی مساله‌ای است که اکثر پرورش دهندگان با آن روبرو هستند. از سوی دیگر آب‌دهی زیاد خود را با نشانه‌هایی مانند زرد شدن برگ‌های پایینی و رشد کم یا توقف رشد نمایان می‌کند.هیچ‌گاه نباید اجازه داد تا کالیسیا بیش از حد در خاکی خیس یا محیطی تاریک بماند، زیرا ممکن است گیاه را به سمت مرگ هدایت کند. اگر گیاه خود را از بالا و از بین برگ‌ها آبیاری می‌کنید، مواظب باشید که آب کمترین تماس را با برگ‌ها داشته باشد. همچنین برگ‌های خیس شده به سرعت خشک شود تا دچار پوسیدگی نشوند.
کوددهی
برای کوددهی به کالیسیا می‌توانید از یک کود متوازن استفاده کنید. باید این کود را در فصل رشد گیاه، هر دو هفته یک‌بار و در باقی سال، ماهی یک‌بار تامین کنید.
دما
کالیسیا در دمایی بین ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد عملکرد خوبی دارد. در تابستان می‌توان این گیاه را در خارج از خانه نگهداری کرد به شرطی که در سایه باشد و دمای هوای بالای ۱۲ درجه سانتی‌گراد باشد.
اگر قصد انتقال گیاه به بیرون از خانه را دارید باید مواظب هرگونه آفتاب مستقیم باشید، زیرا ممکن است باعث سوختن گیاه شود. همچنین در زمان انتقال مجدد گیاه به داخل خانه باید مراقب آفات و حشرات باشید تا ناخواسته آنها را به داخل خانه منتقل نکنید.
رطوبت هوا
گیاه کالیسیا در هوای مرطوب بهتر رشد می‌کند، اما با خشکی هوا نیز کاملا سازگار است. در صورتی که نوک برگ‌های گیاه در حال سوختن و قهوه‌ای شدن بود، گیاه را در هنگام سایه غبارپاشی کنید. ایجاد جزیره در زیر گلدانی نیز می‌تواند رطوبت لازم را برای گیاه کالیسیا فراهم کند. برای ساخت جزیره در زیر گلدانی، زیرگلدانی را از سنگ‌ریزه پر کنید. درون آن را آب بریزید و گلدان را روی سنگ‌ریزه‌ها قرار دهید، به طوری که کف گلدان به آب درون زیر گلدانی برخورد نکند.
هرس
کالیسیا گیاهی زود رشد است. برای حفظ آراستگی این گیاه و تشویق گیاه به تولید شاخه‌های بیشتر، هرس کردن لازم است. هرس گیاه معمولا در بهار و تابستان، یعنی فصول رشد گیاه انجام می‌شود. از ساقه‌های جدا شده می‌توانید برای تکثیر و ازدیاد این گیاه زیبا استفاده کنید.
گل‌دهی
گل دادن کالیسیا کار ساده‌ای است. کافی است در طول دوره استراحت گیاه (فصل زمستان)، مکانی خنک با دمای ۱۲ درجه سانتی گراد، خاکی خشک‌تر و کوددهی کمتر را برای آن تامین کنید، تا در فصل بعد گل‌دهی را آغاز کند. کالیسیای الگانس می‌تواند در اواخر زمستان گل‌هایی سفید و بلند (حدود ۲۰ سانت) بدهد.
کالیسیای معطر می‌تواند در اواخر تابستان گل‌هایی سفید با عطری شامه‌نواز بدهد که برای چند هفته باقی می‌ماند. کالیسیای رپنس گل‌هایی سفید رنگ و خوشه‌ای می‌دهد که در تابستان شکوفا می‌شود.
تعویض گلدان
برای تعویض گلدان کالیسیا باید هر سه سال یک بار و در فصل بهار اقدام کرد. گلدانی انتخاب کنید که یک سایز بزرگ‌تر از گلدان قبلی باشد و حتما از خاکی تازه استفاده کنید و گیاه را با همان خاک قدیمی نکارید. کالیسیا گیاهی حساس است و ممکن است در اثر شوک تعویض گلدان آسیب ببیند، به همین خاطر تا زمانی که احساس نیاز نکردید این کار را انجام ندهید.
24 ساعت قبل از تعویض گلدان به گیاه آب کافی دهید تا به ریشه‌ها کمک کنید در اثر انتقال دچار شوک نشوند. اگر محل زندگی گیاه شما نور کمی دارد از پرلیت در کف گلدان استفاده کنید تا زهکشی بهتری داشته باشد.
تکثیر کالیسیا
برای تکثیر گیاه کالیسیا می‌توان از دو روش بذر یا قلمه زدن استفاده کرد که در ادامه به آنها می‌پردازیم :
قلمه زدن
این روش بسیار ساده است. مراحل قلمه زدن به شرح زیر می‌باشد:
- برای این کار کافی است یک ساقه سالم و تازه را از گیاه انتخاب کنید و به عنوان قلمه جدا کنید. بهتر است این کار را در بهار تا تابستان انجام دهید و شاخه‌ای که انتخاب می‌کنید بین سه الی شش برگ داشته باشد و حداقل هشت سانت باشد.
- ساقه را از زیر گره برگ‌ها ببرید و برای این کار از چاقو یا قیچی تیز و تمیز استفاده کنید.
- برگ‌های نیمه پایینی ساقه را جدا کنید تا گیاه بتواند در آن قسمت ریشه‌های خود را گسترش دهد.
- نیمه پایینی ساقه را درون ظرف آب قرار دهید تا بعد از چند هفته، اولین نشانه‌های ریشه زدن را مشاهده کنید. به محض اینکه ریشه‌ها به حدود سه سانت رسیدند گیاه آماده انتقال به گلدان است.
- یک گلدان هفت سانتی که سوراخ زهکشی داشته باشد برای این گیاه عالی است. جنس گلدان می‌تواند پلاستیکی یا سفالی باشد.
- نیمه پایینی گیاه را درون یک خاک مناسب با زهکشی خوب قرار دهید و اجازه دهید برگ‌های قلمه خارج از گلدان باشد.
- گیاه را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید و با قرار دادن گلدان در یک کیسه پلاستیکی به مدت چند هفته، رطوبت کافی را برای آن تامین کنید.
- هر دو روز کیسه پلاستیکی را برای ۳۰ دقیقه باز کنید تا هوای کافی در اطراف گلدان به جریان بیفتد. این کار برای جلوگیری از ایجاد بیماری نیاز است. بعد از حدود یک ماه می‌توانید کیسه پلاستیکی را جدا کنید و از گیاه مانند یک کالیسیای بالغ نگهداری کنید.
کاشت بذر
• تهیه بذر‌های گیاه کالیسیا در ایران کار سختی است، چرا که این گیاه در محیط گلخانه و آپارتمان به ندرت به گُل می‌نشیند.
• تکثیر گیاه کالیسیا از طریق کاشت بذر راحت است، اما برای اینکار به محیط بسته و گلخانه‌ای نیاز دارید.
• بذر‌های این گیاه بسیار کوچک هستند. کافی است آنها را بر روی بستر کشت مناسب پخش کنید. بذر‌ها نباید در خاک کاشته شوند.
• بهترین نوع خاک برای کاشت بذر کالیسیا خاک کوکوپیت است.
• پس از پخش بذر کالیسیا بر روی خاک، بستر کشت را به کمک اسپری آب کاملا مرطوب کنید.
• برای حفظ رطوبت خاک بهتر است با یک نایلون شفاف، روی بستر کشت را بپوشانید. اگر در محیط گلخانه این کار را انجام می‌دهید نیازی به کشیدن نایلون شفاف بر روی بستر کشت نیست.
• بستر کشت را در محیط گرم با دمای ۲۶ درجه سانتی‌گراد و نور غیر مستقیم خورشید قرار دهید.
• بذر‌های این گیاه به سرعت جوانه می‌زنند. پس از اینکه گیاهچه‌ها به اندازه ۱۰ سانتی‌متر رسیدند می‌توانید آنها را به گلدان مجزا منتقل کنید.
مشکلات نگهداری کالیسیا
کالیسیا مانند هر موجود زنده دیگری ممکن است دچار بیماری یا مشکلاتی شود که با شناخت نشانه‌های آن می‌توان گیاه را به سرعت درمان کرد و از مرگ آن جلوگیری کرد. در ادامه، مشکلات و بیماری‌های گیاه کالیسیا را با هم مرور می‌کنیم.
آب‌دهی کم
یکی از معمول‌ترین مشکلات در نگهداری این گیاه، آب‌دهی کم است. نشانه‌های معمول برای این مشکل، پژمردگی، زرد شدن برگ‌ها و توقف رشد است. نور بیش از حد خورشید می‌تواند خاک را به سرعت خشک کند، تبخیر آب را سرعت بخشد و گیاه را دچار کم‌آبی کند. بنابراین بهتر است گیاه در محلی با نور غیرمستقیم و کمی سایه باشد. همچنین می‌توانید نوبت‌های آب‌ددهی را بیشتر کنید.
فراموش نکنید که کالیسیا در طبیعت در مناطق جنگلی رشد می‌کند که از نور مستقیم در امان است و زمینی مرطوب دارد. تا زمانی که مواظب خشک شدن خاک گیاه هستید هیچ نگرانی بابت کم‌آبی وجود ندارد.
نور نامناسب
یکی دیگر از مشکلات کالیسیا آفتاب سوختگی است. نور بیش از حد خورشید می‌تواند باعث سوختگی برگ‌ها شود که خود را با قهوه‌ای شدن، ترد شدن برگ‌ها، خشک شدن لبه برگ‌ها و توقف رشد گیاه نشان می‌دهد.
کمبود نور نیز می‌تواند باعث آسیب به گیاه شود اما نه به اندازه نور زیاد. نور کم نیز می‌تواند باعث حفظ بیش از حد رطوبت در خاک شود که به گیاه آسیب می‌زند. یکی دیگر از مشکلات نور نامناسب تغییر در رنگ برگ‌ها است. نور ناکافی می‌تواند باعث از بین رفتن دو رنگی برگ‌ها شود. نور زیاد نیز می‌تواند این دو رنگ بودن را تشدید کند.
رطوبت نامناسب
رطوبت بسیار کم می‌تواند لبه برگ‌های گیاه را قهوه‌ای کند. این مشکل معمولا در فصل‌های سرد رخ می‌دهد که وسایل گرمایشی در داخل خانه روشن است، تمام درها و پنجره‌ها بسته است و رطوبت هوا کاهش پیدا می‌کند.
برای حل این مشکل می‌توانید از دستگاه‌های بخور، یک ظرف آب یا قرار دادن گیاه در محیط‌های مرطوب‌تر خانه مانند آشپزخانه یا حمام استفاده کنید. با این کار برگ‌های آسیب دیده درمان نمی‌شوند اما برگ‌های جدید به صورت سالم و سرحال رشد می‌کنند.
پوسیدگی ریشه
کالیسیا می‌تواند در معرض پوسیدگی ریشه قرار گیرد. نشانه‌های این مشکل شامل زرد شدن سریع برگ‌ها، توقف رشد و جمع شدن ساقه‌هاست. گیاهی که در محیطی با نور بسیار کم و یا در خاکی بیش از حد مرطوب زندگی کند، مستعد پوسیدگی ریشه می‌شود.
برای بررسی این مشکل باید گیاه را از گلدان خارج کنید و ریشه‌های آن را به دقت چک کنید. اگر ریشه‌ها زرد رنگ باشد مشکلی وجود ندارد، اما اگر ریشه‌ها قهوه‌ای و لزج شده باشند یعنی گیاه دچار پوسیدگی ریشه شده است و باید سریعا نسبت به رفع مشکل اقدام کنید.
آفات
این گیاه به‌ندرت دچار آفت زدگی می‌شود. آفات مربوط به این گیاه شامل کنه تارعنکبوتی، شپشک آردآلود و کنه سپردار است. همه این آفات را باید با سم مخصوص از بین ببرید. سموم محلول در آب مانند: ایمیدوکلروپراید و پروپارژیت می‌توانند این گونه آفات را از بین ببرند. برای دفع آفات کافی است ۳ قطره از سم را در ۱ لیتر آب حل کنید و در هفته ۲ بار (در کل ۴ بار) زیر و روی برگ‌ها را با اسپری از سم آغشته کنید.
قارچ‌ها نیز در اثر آبیاری زیاد، نور کم، سرما و عدم تهویه هوا به وجود می‌آیند و گیاه را از بین می‌برند. از نشانه‌های وجود قارچ بر روی گیاه، نقاط یا کلونی‌های سفید، قهوه‌ای یا قرمز رنگ روی برگ‌ها است. در موارد شدید قارچی، ساقه و برگ آبکی شده و از بین می‌روند. برای رفع قارچ بر روی گیاه کالیسیا، ابتدا رطوبت هوا و آبیاری را کم کنید. سپس قسمت‌های آلوده را جدا کرده و گیاه را به محیط پر نور ببرید. از معروف‌ترین نوع قارچ‌کش در بازار، مانکوزب است. در آخر گیاه را با قارچ‌کش مانکوزب، به روش اسپری کردن درمان کنید.
آب‌دهی زیاد
زرد شدن برگ‌های قدیمی یکی از نشانه‌های واضح برای آب‌دهی زیاد است که معمولا مقصر اصلی آن نور کم است. این درست است که کالیسیا با نور کم مشکلی ندارد، اما نور کم به معنای دیرتر خشک شدن خاک گیاه و دیرتر تبخیر شدن آب از سطح برگ‌هاست. به همین خاطر در شرایط کم‌نور باید میزان آب‌دهی را نیز کمتر کرد.
چیزی که معمولا افراد از آن غافل می‌شوند این است که ریشه‌های گیاه نیاز به جریان هوا دارد و یک خاک بیش از حد مرطوب باعث کاهش جریان هوا در اطراف ریشه می‌شود. حفظ تعادل بین یک خاک بیش از حد مرطوب و یک خاک خشک مهم‌ترین کاری است که شما باید برای نگهداری از کالیسیا انجام دهید.
نظرات