گمنامی خاندانهای علمی فارس در پژوهشها!

شهر شیراز با برخورداری از علما و دانشمندان یا شاهزادگان و امرای بزرگ و مالکان و عیاران مشهور در کنار کلانتران و دهیاران و شاعران و هنرمندان برخاسته از بین خاندانهای بزرگ و مشهور خود پس از صدها سال از چنان شهرت و عظمت و اعتباری برخوردارند که نوادگان پشت در پشتشان به اعتبار اجداد و پیشینیان و مشاهیر رجال و بزرگان خانواده و خاندانهایشان همچنان محترم و عزیز یا محل رجوع عامه مردمند.

سید محی الدین حسینی ارسنجانی ، روزنامه نگار

خاندانهای بزرگ و تاثیر گذار در تاریخ و فرهنگ،علم و ادب،هنر و سیاست و تجارت و امنیت و… ایران بسیارند. بویژه خاندانهایی در مناطق مختلف از شهرها و دهات و آبادیهای گوناگون ایران در طی دورانهای مختلف تاریخی که حضورشان در عرصه های مختلف گاه آثار مثبت و گاه آثاری منفی داشته اند.

در کلانشهری مثل شیراز با پیشینه کهن تاریخی و فرهنگی خاندانهایی در دو سه قرن اخیر داشته که هر کدام از این خاندانها با مشاهیر رجال و نام آورانی که داشته اند از جهات گوناگون توانسته اند میراثی جاویدان از خود به یادگار بگذارند.خاندانهای زند و زندیه و قاجار و قاجاریه در شیراز و فارس تاثیرات شگرفی را بر عمران و ابادانی شهری مثل شیراز داشته اند که آثار عمرانی و فرهنگیشان همچنان پابرجاست.

این شهر زیبا با برخورداری از علما و دانشمندان یا شاهزادگان و امرای بزرگ و مالکان و عیاران مشهور در کنار کلانتران و دهیاران و شاعران و هنرمندان برخاسته از بین خاندانهای بزرگ و مشهور خود پس از صدها سال از چنان شهرت و عظمت و اعتباری برخوردارند که نوادگان پشت در پشتشان به اعتبار اجداد و پیشینیان و مشاهیر رجال و بزرگان خانواده و خاندانهایشان همچنان محترم و عزیز یا محل رجوع عامه مردمند.

خاندانهایی مثل معدل ، مشیر یا قوام و دستغیبیها، محلاتیها، فهندژ سعدیها، حدائقیها و حسینی الهاشمی ها، جوانمردیها و ده بزرگیها، ذهبی، شریفی، امتیاز، کلانتری، موسوی، خاندان شیرازی و دشتکی، صورتگر، نمازی، حکمت، حمیدی شیرازی، شیخ الاسلام و جدید الاسلام ،کردان فارس و دهها خاندان شیراز و فارس که نام مفاخر شان در تاریخ و منابع مکتوب شیراز و فارس و ایران به وفور یاد میشود را باید شناخت و یا آنها را به مردم شناساند.زیرا نسل به نسل بزرگ خاندانهایی که مشاهیرشان به رحمت ایزدی میپیوندند امکان گرفتن اطلاعات بهتر و مستندتر از انان کم و کمتر میشود.

ضبط و ثبت تاریخ شفاهی و مکتوب نمودن اطلاعات مفاخر حیدری خانه و نعمتی خانه هر شهر از شهرهای ایران میتواند اطلاعت دست اولی را در این زمینه به ما بدهند.

در بسیاری از کتب چاپ قدیم و چاپ سنگی و چاپ سربی یا منابع مهم نسخ خطی پیرامون شیراز و فارس و انبوه روزنامه های منتشر شده در دهها سال پیش تاکنون میتوان اطلاعات مهم و تازه ای از خاندانهای تاریخی و مشهور شیراز به دست آورد.
دستگاههای فرهنگی و پژوهشی شیراز و فارس و همه دوستداران تاریخ و فرهنگ کهن این سامان وظیفه دارند با تشکیل کارگروههای تخصصی به دنبال پژوهش در حوزه خاندانهای مشهور شیراز و معرفی آنها باشند.
تشکیل گروه ویژه پژوهش خاندانها در مرکز اسناد و کتابخانه ملی و بنیادهای شیراز شناسی و فارس شناسی و بخش تاریخ دانشگاههای شیراز و انجمن مفاخر فارس و…میتواند کمک بزرگی به این مهم نماید تا به این منوال پس از مدتی تحقیق و تلاش علمی و پژوهشی نگذارند اطلاعات ذیقمیمت تاریخی از این خاندانها با مرور زمان به دست فراموشی سپرده شود.

امیدوارم تا یک یا دو و سه سال آتی دانشنامه یا فرهنگنامه ای نوین در باب معرفی خاندانهای معروف شیراز و و افراد تاثیر گذار فارس تهیه و منتشر و مورد استفاده مولفان و محققانی بازمانده از این خاندانها یا عموم مردم قرار گیرد.خاندانهای مشهور و معروف خاندانهایی تاریخ ساز و فرهنگ سازند.

آنان بدون شک بر بخشهای مهمی از جامعه ایرانی،اسلامی هم سیطره و هم تاثیر گذار بوده اند و نقش محوری آنان در امور مختلف شهرها و مناطق محل سکونتشان را نمیتوان منکر شد. باید به مسائل سیاه و سپید این خاندانها و مشاهیرشان پرداخت و همواره به زوایای تاریک و روشن انان توجه نمود و نمیتوان تنها به یک جنبه از جنبه های زندگی و حیات این خاندانها بسنده کرد و از دیگر مسائل مهم زندگی و اثر گذاری مثبت و منفی ایشان غفلت کرد.امیدوارم روز و روزگاری فیلم و یا سریالی تازه و نو درباره خاندانهای علمی و فرهنگی شیراز و فارس تهیه و انعکاس داده شود.صدا و سیمای فارس در این راستا در کنار سایر رسانه ها میتواند نقش آفرین شناخت و پژوهش و معرفی و شناساندن خاندانهای مهم و اثر گذار فارس باشد.

نظر بدهید