۲۰۰ هزار چاه غیرمجاز و برداشت‌ آب تا ۱۵ برابر مقدار پروانه چاه یعنی ناکارآمدی حفاظت و بهره برداری آب در کشور !

در نشستی با حضور معاونان حفاظت و بهره برداری و مدیران آب استان های فارس، بوشهر، هرمزگان و کهگیلویه تازه های علمی و فنی برای پایش و رصد اضافه برداشت از چاه‌های کشاورزی و مدیریت توامان آب و برق در این استان ها بررسی شد.

به گزارش اول فارس به نقل از  شرکت آب منطقه‌ای فارس، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای فارس گزارشی از اعمال مدیریت توامان آب و برق ارائه داد و گفت: استان فارس از نظر حوزه آبریز دارای ۱۳۴ محدوده مطالعاتی و بر اساس بررسی ها  ۱۱۹ محدوده مطالعاتی در این استان دارای افت سطح آب و کسری مخزن است.

سیاوش بدری افزود: به همین دلیل طرح های پایش و کنترل برداشت از سفره‌های آب زیر زمینی برای جلوگیری از اضافه برداشت از چاه‌های دارای پروانه در این مناطق با جدیت و اولویت دنبال می شود.

بدری افزود: از انجا که همه چاه‌های مجاز کشاورزی به کنتور و ابزار دقیق اندازه گیری برداشت آب مجهز نیستند، بنابراین لازم است تا تکمیل طرح‌های تجهیز این چاه‌ها به ابزار دقیق اندازه گیری، بتوانیم مدیریت برداشت آب زیرزمینی را اعمال کنیم، در این راستا با تدبیری که در وزارت نیرو اندیشیده شده، مدیریت مصرف و برداشت آب را از طریق مدیریت مصرف برق و انرژی چاه‌های کشاورزی انجام می دهیم.

رئیس هیئت مدیره آب منطقه‌ای فارس ادامه داد: در این زمینه دستور العمل مدیریت توامان آب و برق ابلاغ شده و در همین راستا دومین نشست هم اندیشی با حضور مدیران آب استان های فارس، هرمزگان، بوشهر، کهگیلویه و بویر احمد در شیراز به میزبانی آب منطقه ای فارس برگزار شد.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای فارس در ادامه افزود: از ۶۲ هزار حلقه چاه آب کشاورزی در استان فارس حدود ۳۹ هزار و ۵۰۰ حلقه برقی و فعال است، و با همکاری شرکت های توزیع برق فارس و شیراز تدقیق و تطبیق میزان مصرف آب و برق انجام شده و از طریق اطلاعات کنتورهای فهام که روی چاه‌های آب کشاورزی برقدار نصب است، مدیریت برداشت آب زیرزمینی را بهتر می‌توان اعمال کرد.

مدیر کل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران نیز در این نشست در گفت و گو با خبرنگاران اظهار داشت: مدیریت توامان آب و برق برای پایش و کنترل برداشت آب از چاه‌های کشاورزی موضوعی مهم و حیاتی برای حفظ آبخوان ها و سفره‌های آب زیرزمینی به شمار می‌آید و با مشارکت و همکاری شرکت های آب و برق طرح‌های مدیریت توامان اکنون در همه مناطق کشور در حال اعمال است.

تقی عبادی افزود: معاونان حفاظت و مدیران بهره برداری آب چهار استان فارس، بوشهر، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد در این نشست آموزشی گرد هم آمدند تا با مرور آخرین یافته‌ها و تازه‌های فنی و علمی، بررسی و انتقال تجارب بتوانند مفاهیم و آموزه‌های مدیریت توامان آب و برق را ارزیابی و تبادل کنند.

وی ادامه داد: طرح مدیریت توامان آب و برق بر پایه حفظ منابع آب برنامه ریزی و اجرا می‌شود، اجرای این طرح و اعمال سیاست ها به نفع مردم مناطق مختلف و بهره‌برداران کشاورزی و همچنین حفظ محیط زیست است، و در نهایت به توسعه پایدار از منابع آب و به ویژه آب های زیرزمینی منجر خواهد شد.

مدیر کل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران گفت: در زمینه بهره برداری از منابع آب زیر زمینی تا کنون ابزاری برای پایش و مدیریت و اندازه گیری دقیق برداشت از منابع آب زیر زمینی در اختیار نبوده است، با فعالیت دولت در دو سال گذشته راه حل هایی برای حل این معضل پیشنهاد گردید که از جمله آن پایش و مدیریت مصارف آب کشاورزی از ظریق پایش و کنترل برق و انرژی مصرفی در چاه‌های کشاورزی است.

رصد مصارف آب از طریق مصرف برق و انرژی

عبادی، اضافه کرد: در این روش ظرفیت کنتورهای فراهوشمندی در مصرف آب کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصارف آب را از طریق مصرف برق و انرژی رصد می‌کنیم، هر چاهی برق و انرژی بیشتری مصرف کند فرض بر این است که آب کشاورزی بیشتری برداشت می‌کنند و در جایی که کنتورها هشدار و آلارم مشترکان متخلف شناسایی و اعمال قانون می شوند.

مدیر کل دفتر توسعه نظام های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران همچنین با اشاره به اینکه بر اساس آمارها و مطالعات انجام شده حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از مشترکان آب کشاورزی اکنون برداشت های بی رویه و خارج از پروانه دارند گفت: این افراد قطعا سهم بقیه کشاورزان و بهره برداران را مصرف می‌کنند و حق بقیه کشاورزان را ضایع می کنند، شناسایی این افراد متخلف از ظریق یک فرایند کاملا علمی و فنی رخ می‌دهد و با حضور همکاران شرکت‌های آب منطقه ای بر سر چاه‌ها دستورالعمل ها اجرا و اعمال قانون می شود.

جلوگیری از برداشت‌های بی رویه آب توسط سود جویان

به گفته وی، برخورد با این تخلفات موجب می‌شود آب‌های زیرزمینی حفاظت و حراست شوند و به محیط زیست هم صدمه‌ای وارد نشود و از زیاده خواهی و برداشت‌های بی رویه سود جویان نیز جلوگیری شود.

مدیر کل دفتر توسعه نظام های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران در ادامه گفت: ما در سطح کشور چاه‌های آب کشاورزی مجاز داریم که پایبند به پروانه بهره برداری برداشت آب نیستند و بسیار فراتر از پروانه آب برداشت می کنند ، هدف گذاری مدیریت توامان آب و برق برای کنترل برداشت های بی رویه و بی ضابطه چاههای آب مجاز هستند که بیش از پروانه برداشت آب دارند، این چاه‌ها گاه تا دو برابر و سه برابر و حتی تا ۱۰ برابر پروانه بهره برداری آب برداشت می‌کنند، این برداشت بی رویه باید کنترل شود.

چاه های غیر مجاز باید تعیین تکلیف شوند

عبادی اضافه کرد : چاه های غیر مجاز هم باید تعیین تکلیف شوند ، اکنون بیش از ۶۰ هزار چاه آب کشاورزی در کشور فعال است که بر اساس قانون باید تعیین تکلیف شوند ، این چاه ها پروانه ندارند و باید فرایند تعیین تکلیف را انجام دهند. برخی از چاهها هم که حدود ۲۰۰ هزار چاه شناسایی شده است در کل کشور غیر مجازند، مصرف برق برای این چاهها کاملا غیر قانونی است و مصرف سوخت این چاهها نیز در رصد و پایش است و کنترل می‌گردد.

وی تاکید کرد: در روش مدیریت توامان آب و برق کاملا از ابزارهای هوشمند استفاده می‌شود، نه تنها چاه بلکه رفتار چاه کشاورزی هم کنترل می‌شود، بزودی دراین فرایند از هوش مصنوعی برای کنترل برداشت‌های آب کشاورزی بهره گیری می شود، با وارد شدن هوش مصنوعی به موضوع مشخص می گردد که آیا یک چاه با یک انشعاب برق آب برداشت می کند یا تعداد چاههای بیشتری پشت این انشعابات فعال هستند ، رفتار مشترک با هوش مصنوعی پایش می شود ، با استفاده از این ابزارها فعالیت ماینرها و مصارف صنعتی هم در مزارع کشاورزی شناسایی می شوند.

به گفته این مسئول، طرح بکار گیری هوش مصنوعی در پایش و کنترل چاههای آب کشاورزی برای ۲۰۰ چاه بصورت آزمایشی در استان زنجان آغاز شده و در صورت موفقیت آمیز بودن آن این طرح در سایر استان ها نیز اعمال می شود.