حشره برنج یا شپشک برنج ، با نام علمی سیتوفیلوس اوریزائه ، آفت های ریزی می باشند که به برخی محصولات کشاورزی مانند برنج، گندم، غلات و … حمله می کنند و از این محصولات به عنوان غذای خود استفاده می کنند. این حشرات از نظر پزشکی خطرناک نیستند و موجب عفونت نمی شوند ولی به مواد غذایی آسیب می رسانند.
یافتن این آفت ها در برنج مشکلاتی برای پاک کردن برنج و درست کردن برنج به وجود می آورد. اگر مقدار زیادی برنج خریداری نموده اید و به آن شپشک زده ، نگران نباشید ، با خواندن این مطلب می توانید روش هایی برای رفع شپشک برنج ، پیشگیری از زدن این حشرات به برنج بیاموزید.
شپشک برنج چیست و چه شکلی دارد؟
شپشک برنج آفت ریزی است که اندازه آنها ۲ تا ۳ میلی متر و رنگ آن ها قهوه ای مایل به سرخ تا سیاه است. لارو شپشک به رنگ سفید شیری است و پا ندارد . شپشک برنج می تواند پرواز کند و در تاریکی جذب نور می شود.
این شپشک ها به غلات و برنج حمله کرده و سوراخ های ریزی را در آنها به وجود می آورند. شپشک بالغ با سرعت از جایی به جای دیگر پرواز می کند و حدود ۳۰ روز زنده می ماند . این حشره می تواند روزی ۴ تخم در مغز غلات می گذارد که لاروها پس از ۳ روز از تخم ها خارج می شوند.
یک شپشک در طول عمرش می تواند ۳۰۰ تا ۴۰۰ تخم بگذارد. لارو ابتدا به شفیره و پس از ۵ تا ۱۶ روز به شپشک بالغ تبدیل می شوند. این شپشک ها موجب ایجاد عفونت یا انتقال بیماری نمی شوند و نیش نمی زند.
چگونه شپشک برنج را از بین ببریم؟
اگر برجنتان به هر دلیلی شپشک زده می توانید با استفاده از روش های زیر شپشک برنج را از بین ببرید:
استفاده از تله های چسبناک
تله های چسبناک متنوعی در بازار وجود دارد.شپشک ها به علت اینکه جذب نور می شوند با ریختن برنج در سینی به اطراف پراکنده خواهند شد بنابراین در اطراف ظرف تله های چسبناک قرار دهید تا زمان فرار شپشک ها ، آنها به تله بچسبند و نتوانند خود را از تله رها کنند چون این آفت ها، زیاد قوی نیستند که خودشان را از نوار جدا کنند بنابراین با چسبیدن به نوارها می میرند.
استفاده از آب جوش
برای از بین بردن شپشک برنج در خانه می توانید آب جوش روی برنج بریزید زیرا آب جوش شپشک و تخم های آنها را می کشد. پس از مردن شپشک ها ، آنها در سطح آب شناور می شوند و خیلی راحت می توانید ب آنها را جدا کنید. با حرارت دادن برنج هم می توانید شپشک ها و تخم های شان را بکشید.
قرار دادن برنج در فریزر
برای از بین بردن شپشک برنج و تخم های آن، برنج چهار روز در فریزر بگذارید و پس از چند روز آن را در بیاورید و بسته بندی کنید.
استفاده از برگ بو یا چریش
یکی از بهترین راه ها برای از بین بردن شپشک برنج ، قرار دادن برگ بو و برگ چریش در برنج است که حشرات را از برنج دور می کند.
استفاده از میخک
برای دور کردن شپشک ها از برنج ، کمی میخک درون ظرف برنج بگذارید تا حشرات از بین بروند و از ورود آن ها به ظرف جلوگیری شود. گذاشتن کمی میخک در قفسه های نگه داری غذا یا آشپزخانه اجازه ورود شپشک را نمی دهد.
استفاده از جعبه کبریت
برای از بین بردن شپشک برنج از یک جعبه کبریت داخل برنج بگذارید . گوگرد کبریت ها حشرات را فراری می دهد زیرا این حشرات از گوگرد متنفر هستند.
گذاشتن برنج در آفتاب
اگر برنج تان شپشک زده برنج را زیر نور آفتاب بگذارید زیرا تابش آفتاب سبب دور شدن این حشرات می شود . برنج شپشک زده را روی یک پارچه تمیز زیر نور آفتاب پهن کنید. شپشک آفتاب را دوست ندارد و دنبال جای تاریک و مرطوب است بنابراین آفتاب سبب دور شدن شپشک می شود.
استفاده از قرص سیر یا قرص ضد بید
یکی از روش های از بین بردن حشره برنج استفاده از قرص سیر یا ضد بید است . این قرص را از داروخانه ها و عطاری ها تهیه کنید و درون برنج قرار دهید.
استفاده از قرص برنج ممنوع
قرص برنج یا فسفید آلومینیوم که بسیار سمی و کشنده است ، قابلیت تصعید شدن دارد و موجب از بین رفتن شپشک برنج می شود. بهتر است از روش های امن تر برای پیشگیری از حشره زدن برنج استفاده کنید و از این روش خطرناک استفاده نکنید . عرضه و فروش قرص برنج در تمام داروخانه ها و سم فروشی های ممنوع اعلام شده است.
عوض کردن گونی برنج
شپشک روی گونی برنج تخم گذاری می کند بنابراین پس از نابودی حشرات دوباره برنج را در گونی قبلی نریزید زیرا دوباره ممکن است در آن حشره رشد کند.
استفاده از سایر روش ها
روش های پیشنهادی دیگر این بخش برای از بین بردن حشره برنج شامل :
برای از بین بردن حشره برنج می توانید درون ظرف برنج سنگ نمک، زنجبیل، سیر یا زرد چوبه قرار دهید.
پیشگیری از شپشک برنج
برنج را در محلی خشک و خنک نگه داری کنید زیرا شپشک برای رشد و تولیدمثل به مکان تاریک، گرم و مرطوب نیاز دارد.
برنج را در یک قفسه که با زمین ۲۰ سانتی متر فاصله دارد، طوری قرار دهید که هوا در آن جریان داشته باشد.
گونی برنج را به دیوار تکیه ندهید زیرا این گونه هوا در آن جریان نخواهد داشت.
گونی های برنج را روی پالت های پلاستیکی قرار دهید.
تعداد زیادی گونی برنج را روی هم نگذارید زیرا گرما موجب رشد حشرات می شود.
برنج را در جای مرطوب و در آشپزخانه و اتاق هایی که در آن درب حمام قرار دارند ، نگذارید.
برنج را باید در جایی نگه داری کنید که در ساعاتی از روز نور کافی خورشید در آن بتابد اما برنج نباید در معرض نور مستقیم آفتاب قرار بگیرد.
گونی های برنج را در معرض باد مستقیم کولر قرار ندهید زیرا باد موجب خورد شدن دانه های برنج هنگام پخت می شود.
احتمال رشد حشرات در برنج های کهنه بیش از برنج تازه است بنابراین بهتر است برنج های تازه که برای آخرین سال زراعی هستند را بخرید.
مکان های نگه داری برنج را هر سال بشویید و با حشره کش سم پاشی و ضد عفونی کنید . بعد از سم پاشی یک تا دو روز از انبار نباید استفاده شود.
حشره برنج نسبت به بوی سیر حساس است پس چند بوته سیر در لابه لای برنج قرار دهید.
هنگام خرید برنج دقت کنید که برنج شپشک نداشته باشد.
شپشک برنج هنگامی به وجود می آید که از برنج معمولا تا مدت ها استفاده نشود پس برنج را در اندازهٔ کم بخرید.
برنج را در ظرف های فلزی، شیشه ای یا پلاستیکی دردار نگهداری کنید.
فلفل چیلی خشک شپشک را دفع می کند ، می توانید چیلی را درون پارچه یا پوشش نازکی قرار داده و در ظرف برنج بگذارید.
جعفر
تاریخ : ۲۱ - مرداد - ۱۴۰۲
تنها راه نگهداری برنج فریز نمودن ویا در حای خنک ۱۶ درجه بالای صفر دمای آن باشد
اسیه
تاریخ : ۱۷ - مرداد - ۱۴۰۲
من همه این راهها را امتحان کردم باز نتیجه نگرفتم.