دلیل ترس کودکان از تاریکی و راه رفع آن که باید بدانید

ترس از تاریکی کودکان به دلیل تخیل قوی کودکان و همچنین شیوه‌های نادرست تربیتی ایجاد می‌شود و باید هنگام ترس کودکان به جای تحقیر کودک در او حس امنیت ایجاد کرد.

ترس از تاریکی کودکان از حدود ۲ تا ۳ سالگی شروع می‌شود. در واقع این ترس تا حدودی نشان دهنده رشد ذهنی و هوش کودک است. زیرا عامل اصلی این ترس‌ و کابوس‌های شبانه تصورات خیالی کودک است که از ذهن خلاق آنها نشات می‌گیرد. کودکان قوه تخیل بسیار قوی دارند و تا آنجا که به آن‌ها مربوط است اژدها، جادوگر، هیولا و… کاملا واقعی هستند. این ترس‌ها به طور معمول با بزرگتر شدن کودک از بین می‌روند ولی گاهی نیز ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند، مخصوصا اگر در کودکی برخورد درستی با این ترس‌ها نشود و اثر روانی آن با کودک بماند.

علت ترس از تاریکی کودکان
یکی از دلایل مهم ترس از تاریکی در کودک شیوه نادرست تربیتی والدین با فرزندانشان هست. به طور مثال جهت تنبیه فرزندشان، او را در اتاق تاریکی مانند زیرزمین و انباری تاریک زندانی می‌کنند.

روانشناسان معتقدند نحوه صحبت کردن والدین با کودک نیز می‌تواند یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار ترس از تاریکی کودکان باشد. به طور مثال گفتن جملاتی مانند: «اگر به حرفم گوش نکنی لولو شب می‌یاد تو اتاقت و با خودش می‌بردت.» و سایر جملات از مواردی هستند که ترس کودکان را چندین برابر می‌کنند. آرام کردن کودک با روش ایجاد ترس از موجودات خیالی، یکی از بدترین روش‌های تربیتی است که متاسفانه میان خانواده‌ها رواج دارد.

کودکان خردسال ممکن است با قوه تخیل قوی خود هر تصویر ذهنی پیش پا افتاده و یا حتی شاد را به چیزی ترسناک تبدیل کنند. جدا کردن خیال از واقعیت برای کودکان کار دشواری است. سایه‌های روی دیوار و جیر‌جیر پله‌ها کودک شما را متقاعد می‌کند که ترس‌هایش بی‌مورد نبوده است.

اصولا ترس از تاریکی این مساله را یادآوری می‌کند که کودک نمی‌داند در تاریکی چه کاری باید انجام دهد و وقتی به تنهایی فکر می‌کنند شدیدا می‌ترسند. خیلی مواقع این ترس برگرفته از تصورات ذهنی او درباره دزد و سایر موجودات خیالی‌ست که از اطرافیانش شنیده است. این کودکان بیش از هر چیزی نیاز به احساس امنیت و آرامشی که از والدین و اطرافیانشان می‌گیرند دارند.

واکنش مناسب به ترس از تاریکی در کودکان

۱- لازم است که با این ترس در کودکان با حساسیت برخورد شود تا از به وجود آمدن مشکلات دراز مدت جلوگیری شود. کودکانی که از تاریکی و تنهایی دچار ترس می‌شوند، بیش از هر چیز نیازمند احساس امنیت و آرامشی هستند که والدین می‌توانند به آن‌ها بدهند.

۲- بگذارید کودک از ترس خود برای شما صحبت کند و آنرا به کتمان ترسش ترغیب نکنید و احساساتش را مسخره نکنید.

۳- ترس از تاریکی کودکان در بسیاری موارد از خیالات و اوهام ناشی از تاریکی سرچشمه می‌گیرد، کودک شما نمی‌تواند آنها را بیان کند و شما نیز هرگز قادر به درک آنها نیستید. پس فقط به ترس کودک احترام بگذارید و همیشه با او همدردی کنید، او را دلداری دهید، و به او اطمینان ببخشید.

۴- مواظب فیلم‌ها و برنامه‌های ترسناک تلویزیونی و نیز داستان‌های تخیلی وحشتناک باشید، زیرا ممکن است به صورت غیرمنتظر‌ه‌ای موجب ترس‌های غیرمنطقی در کودکان شوند. حتی دلقک‌ها و شخصیت‌های پانتومیم نیز می‌توانند ذهن یک کودک مستعد ترس را آشفته کنند.

۵- با بازی، کودک را به قرار گرفتن در تاریکی عادت دهید. مثلا شما به عنوان راننده ماشین، و او مسافر شما. ابتدا مکان‌های روشن خانه را و سپس مکان‌های تاریک را طی کنید و به تدریج زمان ماندن در نقاط تاریک را بیشتر نمایید. یا اینکه زیر میز، اتاق بازی درست کنید و روی میز پتو بیندازید و درب و پنجره هم بگذارید و یا در بازی دیگر اشیایی را در خانه از جمله در جای تاریک پنهان کنید که در بازی باید آنرا پیدا نمایید.

۶- علت اصلی ترس از تاریکی کودکان را پیدا کنید و در زمان مواجهه با ترس اگر نمی تواند ترسش را بیان کند از او بخواهید که نقاشی بکشد. به نقاشی کودکان دقت کنید. اصولا کودکانی که می‌ترسند بیشتر از رنگ‌های تیره و مات استفاده می‌کنند و یا چیزی را می‌کشند و بعد او را خط خطی می‌کنند. هیچ وقت از فرزندتان نخواهید چیزی را نقاشی کند که از آن می‌ترسد. کودک شما اول باید احساس آرامش و امنیت داشته باشد و بعد اگر می‌خواهد عامل ترس خود را نقاشی کند. شما می‌توانید بعد از ترسیم نقاشی فرزندتان در رابطه با موضوع نقاشی پرس و جو کنید تا عامل اصلی اضطراب کودکان و ترس او را بیابید.

۷- موفقیت کودک را در غلبه بر ترسش تحسین نمایید و وقتی کودک نشان داد ترسش کاملا از تاریکی از بین رفته به او یک پاداش مخصوص بدهید.

واکنش مناسب به ترس از تاریکی کودکان موقع خوابیدن

۱- بهتر است هنگام خواب، اتاق او را با چراغ کم نور، روشن نگه دارید. بدین ترتیب هرگاه کودک بعد از خوابی که می‌بیند بیدار شود، می‌تواند موقعیت خود را در اتاق پیدا کند و رویا را از واقعیت تشخیص دهد. البته این را در نظر داشته باشید چراغ خواب را جایی بگذارید که موجب ایجاد سایه اشیا اتاق بر روی دیوار نشود. زیرا کودکان از این سایه‌ها با قدرت تخیلشان هر چیزی می‌سازند و از او می‌ترسند.

۲- سعی کنید در زمان خواب برای کودکتان قصه‌ای بخوانید و فضای خواب را برای او آرام‌بخش بسازید.
۳- بعد از اینکه چراغ را خاموش کردید چند دقیقه دیگر پیش فرزندتان بمانید.
۴- می‌توانید گهگاه تا زمانی که کودک به خواب رود همراه او بمانید. برای انجام دادن همه این کارها آماده باشید تا کودکتان به قدر کافی احساس امنیت کند و بدون ترس به خواب برود و در نتیجه دچار کابوس و وحشت شبانه نشود.
۵- اگر فهمیدید که کودکتان برنامه ترسناکی را از تلویزیون تماشا کرده است و نتوانسته‌اید جلوی او را بگیرید، می‌توانید با انجام دادن کارهای معمولی قبل از خواب نظیر مسواک زدن، برس کشیدن موهای کودک، آماده کردن وسایل ورزشی او برای فردا، او را به دنیای واقعی باز گردانید تا دچار کابوس نشود.
۶- برای غلبه به ترس از تاریکی کودکان می‌توانید به شیوه‌‌ای مثبت درباره اتفاق خیلی خوبی که رخ داده است با او صحبت کنید، یا در مورد رویدادی هیجان‌انگیز و جالب که در پیش دارید مانند جشن تولد یا تعطیلات نقشه بکشید.
۷- روش مناسب دیگری که از هجوم افکار ترسناک به ذهن کودکان جلوگیری می‌کند، گوش کردن به موسیقی دلخواه کودک قبل از خواب است.
۸- اگر از دزد می‌ترسد به او توضیح دهید دزد بندرت وارد خانه‌ای که کسی در آن است می‌شود و اگر دزدی وارد خانه شود شما خیلی زودتر از او بیدار می‌شوید.
۹- دست کودک را گرفته و با هم مکانهایی که در تاریکی موجب ترس او شده است را چک کنید. مثلا «هیچ کس داخل گنجه اتاق تو نیست. بیا با هم برویم و ببینیم، هیچ‌چیز داخل آن نیست». می‌توانید با جا به جا کردن اثاثیه اتاق کودک، به آن حس و حال دیگری بدهید.
۱۰- در مواقع اضطراری به کودکتان اجازه دهید در کنار شما به خواب برود یا سرشب را در رختخواب شما بگذراند تا شوکی را که به او وارد شده است پشت سر بگذارد؛ پس از آنکه اعتماد به نفس او بازگشت، می‌تواند به اتاق خود برگردد.
فایده فرستادن فرزندان به مهدکودک چیست؟

تاثیرات مهمی که مادران شاغل بر فرزندان خود میگذراند