نفخ شکم از مشکلات رایجی است که در بسیاری از انسان ها اتفاق می افتد.این مشکل می تواند به دلایل گوناگونی اتفاق بیافتد که در ادامه این مطلب دلایل بوجود آمدن این مشکل را برایتان شرح خواهیم داد.
۱-مصرف بیش از اندازه نمک و حبوبات یکی از دلایل نفخ شکم
برخی از خوراکی‌ها میزان نفخ معده را بیشتر میکند. به طور مثال نمک و شیرین‌کننده‌های مصنوعی از موادی هستند که معده به راحتی نمی‌تواند آن را هضم کند. همچنین حبوبات شامل لوبیا، عدس و نخود که حاوی پروتئین گیاهی هستند، موجب تورم و نفخ شکم میشوند. نوشیدنی‌های گازدار هم میتواند میزان نفخ شکم را تشدید کند و موجب ایجاد دردهای شکمی در اثر نفخ زیاد شود
۲- تغذیه نامناسب
مصرف غذاهای چرب و سنگین میتواند فشار بیشتری بر روی دستگاه گوارش ایجاد کرده و باعث نفخ شکم شود. غذاهای چرب به چند دلیل مختلف باعث نفخ میشوند:
- کند شدن حرکت روده: غذاهای چرب می‌توانند باعث کند شدن حرکت روده و حرکت کند غذا در دستگاه گوارش شوند، تحریک مخاط دستگاه گوارش: مصرف زیاد غذاهای چرب میتواند باعث تحریک مخاط دستگاه گوارش و تولید گازهای بیشتر شود.
- کندی و کمبود جذب مواد خوراکی: برخی از غذاهای چرب باعث کمبود هضم و جذب مواد مغذی و تولید گازهای بیشتر در دستگاه گوارش میشوند.
۳-مصرف آب
کمبود مصرف آب میتواند منجر به اختلال در فرآیند گوارش و تولید گاز شود. وجود آب برای حفظ حالات مناسب و عملکرد صحیح دستگاه گوارش بسیار مهم است. کمبود آب میتواند باعث خشکی روده‌های شخص و کاهش حجم و نرمی مواد و مانع حرکت آسان در روده‌ها شود؛ علاوه بر این ممکن است باعث افزایش مشکلات هاضمه‌ای مانند یبوست شود که طی یک چرخه دوباره به نفخ شکم منجر خواهد شد.
آب برای حل مواد غذایی، هدایت خوراکی‌ها و تخلیه مواد زائد از دستگاه گوارش بسیار حائز اهمیت است. کمبود آب میتواند حرکت روده‌ها را کند و کم کند و فضایی مناسب برای تغذیه میکروب‌های دستگاه گوارش شما فراهم کند. این روند در نهایت باعث تجمع مواد غذایی در روده‌ها و تولید گاز شده و منجر به نفخ شکم میشود.
جالب است بدانید که کمبود آب میتواند به کارایی کلیه آسیب بزند. از آن جایی که کلیه‌ها در تخلیه مواد زائد از بدن نقش بسیار مهمی ایفا میکنند؛ کمبود آب میتواند باعث افزایش غلظت ادرار و به دنبال آن افزایش تولید ادرار شود. این وضعیت به خودی خود باعث افزایش تولید گازها در شکم و نفخ نیز میشود.بنابراین، کمبود مصرف آب ممکن است به چند روش باعث نفخ شکم شود، بنابراین برای حفظ سلامت دستگاه گوارش، مصرف مقدار کافی آب در طول شبانه روز بسیار حائز اهمیت است.
۴-تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی مانند دوره قاعدگی خانمها، بارداری مادران یا تغییرات هورمونی در سنین مختلف میتواند باعث نفخ شکم شود.
- دوره قاعدگی: در طول دوران قاعدگی، تغییرات هورمونی ممکن است باعث افزایش تولید گاز در دستگاه گوارش شود. این تغییرات با تحریک دستگاه گوارش و افزایش فشار روی روده‌های فرد شده و نفخ شکم را تشدید میکنند.
- بارداری: در طول دوران بارداری، تغییرات هورمونی مانند افزایش سطح پروژسترون و استروژن در خانمها ممکن است باعث کاهش تناسب و تغییر در عملکرد عضلات روده‌ها شود. همین مسئله باعث کاهش حرکت روده‌های فرد و انبساط آنها شده و نفخ شکم را تشدید میکند.
- استرس و اضطراب: استرس و اضطراب با ایجاد تغییرات هورمونی در بدن فرد میتواند دستگاه گوارش را تحریک کرده و منجر به تولید گاز شود. به طور کلی، تغییرات هورمونی به عنوان یک عامل مهم در افزایش نفخ شکم نقش دارند، زیرا تاثیر بسیار زیادی بر فعالیت دستگاه گوارش دارند.
۵-عادت‌های بد غذایی دلیل نفخ شکم شبانه
یکی از عادت‌های بد غذایی که منجر به نفخ معده میشود این است که بعد از غذا بلافاصله دراز بکشید یا اینکه بخوابید. دکتر نفخ معده به بیمارانی که مبتلا به این عارضه هستند توصیه میکند حداقل یک ساعت بعد از غذا به رختخواب بروند و بعد از صرف غذا کمی قدم بزنند تا شدت نفخ کم شود.
همچنین تند غذا خوردن سبب ورود حجم زیادی از هوا به معده و ایجاد نفخ میشود. از طرف دیگر در اثر تند غذا خوردن، مواد غذایی به خوبی داخل دهان جویده نمی‌شود، به همین دلیل در فرایند هضم گاز زیادی را تولید میکند.
۶-استرس و اضطراب
استرس و اضطراب ممکن است به تغییراتی در فعالیت‌های گوارشی منجر شود که باعث نفخ شکم میشوند.تاثیر اضطراب بر حرکت‌های روده همراه با کاهش یا افزایش احتمالی حرکات روده است و هر دوی این حالت‌ها میتواند سبب تولید گاز شود.
شاید شما هم احساس کرده باشید با افزایش اضطراب روند ترشح اسید معده به صورت ناگهانی شدت میگیرد، ممکن است این اسیدها وارد روده شوند و با تحریک دیواره‌های روده و تغییر دادن ترکیب گازها برای شخص مشکل ایجاد کنند.
تغییراتی که در الگوی تنفس افراد با قرار گرفتن در شرایط استرس‌زا اتفاق میافتد، منجر به تنفس سریع و ناپایدار و همزمان وارد شدن مقادیر بیش از حد هوا به قسمت‌های پایینی شکم و روده و در نتیجه نفخ میشود.تغییر عادات تغذیه روال فراگیری بین افراد جامعه در هنگام استرس است. یکی از شایعترین علل ایجاد نفخ شکم تند غذا خوردن موقع پرخوری‌های عصبی و تحت اضطراب است.تمرکز ذهن بر روی مشکلات و مشغله‌ها میتواند به تنهایی نقشی در تولید گازهای معده ایفا کند. این امر به دلیل تأثیر مستقیم استرس بر فعالیت سیستم گوارشی و افزایش فشار در معده اتفاق میافتد.
۷-نفخ شکم به دلیل عفونت‌های روده‌ای
رشد بیش از اندازه‌ی باکتری‌ها داخل معده و روده و بیماری‌های انگلی موجب ایجاد نفخ شکم میشوند. این عوامل بیماری‌زا، غذا را قبل از هضم و جذب مصرف میکنند که در اثر آن، گاز تولید میکنند و بیمار را دچار نفخ شکم میکنند.
۸-عدم تحرک کافی
فعالیت بدنی کم و نشستن به مدت طولانی مدت میتواند باعث اختلال در حرکت روده‌ها شود و نفخ شکم را تحت تأثیر قرار دهد. فعالیت بدنی کم باعث کاهش حرکات روده و تجمع گازها میشود.کاهش خونرسانی به دستگاه گوارش نتیجۀ تحرک کم و عدم وجود فعالیت بدنی بهینه است؛ این امر میتواند به تاخیر در هضم غذا و ایجاد گازهای معده منجر شود.
ورزش نکردن و عدم تحرک با کاهش انقباض عضلات معده همراه است و منجر به مشکلاتی در حرکات موثر معده و تجمع گازها میشود.ورزش ممکن است به عنوان یک عامل فیزیکی مستقیم در تحرکات گوارشی اثر نکند، اما اثرات غیرمستقیم آن مثل کاهش استرس و اضطراب، جذب بهتر و سریعتر مواد غذایی و تنظیم هورمونها تاثیری بر سیستم گوارشی دارد که به کاهش نفخ کمک میکند.
۹-داروها
برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ضداسید، ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی و داروهای تنظیم کنندۀ فشار خون ممکن است باعث نفخ شکم شوند. این عارضه به عنوان عوارض جانبی معمولا در برگۀ راهنما قید میشود. در زیر چند نمونه از این دسته داروها آورده شده است:
- آنتی‌بیوتیک‌ها: برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به تغییرات ترکیب میکروبی در دستگاه گوارشی منجر میشوند و در نتیجه، مصرف آنها به تولید گازها و نفخ معده منتهی میشود.
- داروهای ضد افسردگی یا همان مهارکننده‌های بازجذب سروتونین: برخی از داروهای ضد افسردگی باعث افزایش سروتونین در خون و در دستگاه گوارش میشوند و این افزایش ممکن است به تولید بیش از حد گازها یا اسهال منجر شود.
- دیگوکسین که یک نوع دارو برای قلب است: به عنوان یکی از عوارض جانبی، نفخ و گاز معده را افزایش میدهد.
- داروهای مسکن: برخی از داروهای تسکین دهندۀ درد با تأثیراتی که بر روی حرکات روده دارند موجب تجمع گازها و نفخ میشوند.
- متفورمین: دارویی که مبتلایان به دیابت مصرف میکنند و گاها برای کمک به روند درمان و عوارض کبد چرب توسط پزشکان تجویز میشود چون به تغییرات در جذب گلوکز و اسید لاکتیک در دستگاه گوارشی منجر میشود ممکن است باعث تجمع زیاد از حد گازها در گوارش شود.
- ترکیبات آهن: برخی از فرم‌های مکملهای آهن اگر به خوبی هضم و جذب نشوند سبب نفخ شکم در افراد میشوند.
یادآوری این نکته حائز اهمیت است که هرگز نباید بدون مشورت با پزشک خود اقدام به تغییر در مصرف داروهایتان کنید. اگر با خواندن این مطلب متوجه شدید شما یا کسی دیگر، علائم نفخ معده به عنوان عوارض جانبی داروها را تجربه میکنید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا تجدید نظر و تجویز مجدد دارو و درمان مناسب برای شما اعمال شود.
۱۰-سوء هاضمه
که با احساس درد، آروغ، حالت تهوع و سوزش در بالای شکم همراه است میتواند باعث ایجاد گاز در دستگاه گوارش و نفخ شکم شود.
نظرات