پوست مرغی یا به عبارتی کراتوز پیلاریس (Keratosis pilaris) مشکلی است که گاهی در برخی افراد روی بازو ، ران و گونه یا باسن آنها پدید میاید.در ادامه این مطلب با همراه باشید تا علت و علائم همچنین درمان های خانگی آن را به شما توضیح دهیم.
پوست مرغی چیست؟
کراتوز پیلاریس یک بیماری پوستی خوش‌خیم است که شبیه جوش یا برجستگی‌های کوچک به نظر می‌رسد. در صورت ابتلا به این عارضه ممکن است متوجه برآمدگیهای کوچک و بدون درد در اطراف فولیکول‌های مو شوید. این برآمدگی‌ها از کراتین اضافی تشکیل شده‌اند، یعنی پروتئینی که به شکل‌گیری مو، ناخن و لایه‌ی بیرونی پوست (اپیدرم) کمک می‌کند.
برآمدگیهای کراتوز پیلاریس می‌توانند ظاهر قرمز، قهوه‌ای یا سفید رنگ داشته باشند یا به رنگ پوست به نظر برسند.
کراتوز پیلاریس به‌قدری شایع است که تقریبا ۵۰ تا ۸۰ درصد نوجوانان و ۴۰ درصد بزرگسالان در دوره‌ای از زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این بیماری بی‌ضرر تلقی می‌شود، اما ممکن است از نظر زیبایی ناخوشایند باشد و باعث کاهش اعتمادبه‌نفس شما شود.
علائم و نشانه‌های پوست مرغی یا کراتوزیس پیلاریس
کراتوزیس پیلاریس می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. ولی بیشتر در نوجوانان و جوانان شایع است. این مشکل پوستی، خود را با علائم زیر نشان می‌دهد:
- خشک و سخت‌شدنِ پوستِ ناحیه پس از ظاهر شدنِ دانه‌ها؛
- در فصول خشکِ سال، این مشکل پوستی شدت خواهد گرفت؛
- دانه‌های کوچک بدون درد، روی دست‌ها، گونه‌ها، ران‌ها و باسن؛
- پوست، شبیه وقتی است که موهای بدن سیخ‌شده و دانه‌ها در سرتاسر بدن ظاهر می‌شوند. با این تفاوت که این‌بار دانه‌ها کمی قرمز رنگ هستند.
علت پوست مرغی چیست؟
این بیماری خوش‌خیم از تجمع کراتین در منافذ پوست ناشی می‌شود. در افراد مبتلا به کراتوز پیلاریس، کراتین منافذ را می‌بندد و دهانه‌ی فولیکول‌های مو را مسدود می‌کند. درنتیجه، در محل رشد مو برجستگی‌های کوچک ایجاد می‌شود. به همین دلیل، در صورت کندن این برجستگی‌ها احتمالا می‌توانید موهای در حال رشد را در زیر آنها مشاهده کنید.
علت تجمع کراتین مشخص نیست، اما پزشکان معتقدند که این عارضه با عوامل ژنتیکی مرتبط است و ژن‌ها می‌توانند بر شانس ابتلا به آن تاثیر بگذارند. به عبارت دیگر، اگر فردی در خانواده‌‌ی شما سابقه‌ی ابتلا به کراتوز پیلاریس را داشته باشد، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستید.
پوست مرغی در زنان، کودکان و نوجوانان و همچنین کسانی که پوست روشن دارند شایع‌تر است. به‌علاوه، ابتلا به یکی از مشکلات زیر ممکن است خطر بروز آن را افزایش دهد:
- پوست خشک
- بعضی از بیماری‌های پوستی مثل اگزما و ایکتیوز
- تب یونجه
- چاقی
- دیابت
- کم‌کاری تیروئید
- سندرم کوشینگ
- سندرم داون
کراتوز پیلاریس اغلب در اواخر دوران نوزادی یا نوجوانی شروع می‌شود. اما معمولا بعد از ۲۰ سالگی شروع به از بین رفتن می‌کند و در اکثر موارد تا ۳۰ سالگی کاملا برطرف می‌شود. تغییرات هورمونی در دوران بلوغ و دوران بارداری می‌توانند باعث شعله‌ور شدن علائم کراتوز پیلاریس شوند.
عارضه پوست مرغی شدن بدن در چه افرادی بیشتر شایع است؟
بیماری کراتوزیس پیلاریس در افراد زیر شایع است:
- زنان
- کودکان
- افراد چاق
- مبتلایان به اگزما
- افرادی که دارای پوست خشک و بور هستند
روش‌های درمان پوست مرغی
هیچ درمان شناخته شده‌ای برای کراتوز پیلاریس وجود ندارد. این عارضه معمولا با افزایش سن به‌طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. از راهکارهای زیر هم می‌توان برای بهبود سریع‌تر آن کمک گرفت.
۱-درمان پوست مرغی با کرم‌ها و داروهای موضعی
استفاده از لوسیون و مرطوب‌کننده‌های مخصوص هنگام حمام‌کردن می‌تواند مفید و موثر باشد؛ اما اگر مشکل‌تان با نرم‌کننده‌های موجود در بازار حل نشد، بهتر است از نرم‌کننده‌های قوی‌تری استفاده کنید.
- استفاده از لایه‌بردارها یا اسکراب : با این کار، لایه مرده روی پوست از بین رفته و احتمالِ گیر افتادنِ کراتین در زیر پوست، به حداقل خواهد رسید. البته استفاده از لایه‌بردار و اسکراب برای کودکان و نوجوانانی که پوست حساسی دارند، توصیه نمی‌شود؛ چون احتمال قرمزی و آسیب‌دیدگیِ پوستتان بیشتر می‌شود.
- استفاده از رتینوئید موضعی (از خانواده ویتامین A) : که مانع از بسته‌شدنِ منافذ فولیکول مو می‌شود. (اگر باردار هستید، از مصرف این گزینه خودداری کنید.)
یادتان باشد که با یک‌بار استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌ها، شاهد معجزه نخواهید بود، بلکه باید به صورت منظم یعنی چند هفته از این مرطوب‌کننده‌ها استفاده کنید تا بعد از مدتی شاهد بهبود پوستتان باشید.
۲-درمان پوست مرغی با استفاده از میکرودرم
میکرودرم ابریژن یک روش درمانی کم‌خطر است که به لایه‌برداری ملایم پوست کمک می‌کند. معمولا از میکرودرم ابریژن برای صورت استفاده می‌شود، اما این روش درمانی برای سایر نواحی بدن هم کاربرد دارد.
اگر می‌خواهید ظاهر کراتوز پیلاریس را کاهش دهید، ممکن است میکرودرم ابریژن برای شما گزینه‌ی خوبی باشد. چون لایه‌ی بالایی پوست را از بین می‌برد و از این طریق برآمدگی‌ها، قرمزی و خشکی پوست را کاهش می‌دهد.
۳-درمان پوست مرغی به کمک لیزر
اگر سایر راهکارها برای درمان کراتوز پیلاریس موثر نباشند، ممکن است پزشک استفاده از لیزر را پیشنهاد دهد. در این موارد، احتمالا پزشک یک نوع لیزر را برای کاهش تورم و قرمزی و نوع دیگری از آن را برای بهبود بافت پوست و لکه‌های ایجادشده روی آن توصیه می‌کند. همچنین ممکن است برای کسب بهترین نتیجه، چند جلسه میکرودرم ابریژن را به برنامه‌ی درمانی شما اضافه کند.
درمان خانگی پوست مرغی
اگر کراتوز پیلاریس باعث آزار شما می‌شود، توصیه می‌کنیم راهکارهای خانگی زیر را برای کاهش علائم آن امتحان کنید:
۱-روی پوست خود مرطوب‌کننده بزنید
خشکی پوست باعث بدتر شدن کراتوز پیلاریس می‌شود. مرطوب‌کننده‌های بدون نسخه به هیدراته نگه داشتن پوست کمک می‌کنند و برآمدگیهای آن را به حداقل می‌رسانند. بنابراین سعی کنید روزی چند بار روی پوست خود مرطوب‌کننده بزنید. این کار به‌خصوص بعد از دوش گرفتن اهمیت زیادی دارد.
لوسیون‌های حاوی آلفا هیدروکسی اسید (از جمله لاکتیک اسید) به حفظ رطوبت پوست و جایگزینی سلول‌های آن کمک می‌کنند. از این‌رو برای پوست مرغی گزینه‌ی ایدئالی محسوب می‌شوند. استفاده از مرطوب‌کننده‌های حاوی آمونیوم لاکتات، لانولین و گلیسیرین هم ممکن است کمک‌کننده باشد.
۲-استفاده از ماسک جودوسر
اگر می‌خواهید این ماسک را تهیه کنید، باید در ابتدا جو دوسر را پودر نمایید. سپس جو پودر شده را با آب میکس کنید تا خمیر خوبی به وجود آید. هنگام درمان پوست مرغی با لیزر و استفاده از روش‌های مدرن، می‌توانید از این ماسک‌های خنک‌کننده نیز استفاده نمایید.
حال خمیر را روی بخش‌هایی که دچار پوست مرغی است، مالش دهید و اجازه دهید روی پوست شما خشک شود. بعد از آن نیز حمام کنید. برای کسب نتیجه مناسب بهتر است این روش درمانی را حدود ۳ بار در هفته انجام دهید. این روش‌ها را می‌توانید برای درمان پوست مرغی پا و سایر نقاط بدن انجام دهید.
۳-از روغن نارگیل کمک بگیرید
بسیاری از مردم از روغن نارگیل بکر به‌عنوان مرطوب‌کننده استفاده می‌کنند. این روغن همچنین خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و به همین دلیل به کاهش التهاب و تغییر رنگ پوست کمک می‌کند.
۴-از دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز استفاده کنید
دستگاه رطوبت‌ساز باعث افزایش رطوبت هوا می‌شود. درنتیجه، به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و از تشدید خارش جلوگیری می‌کند.
۵-استفاده از لعاب گل ختمی به‌صورت موضعی
می‌توانید در کنار درمان پوست مرغی با لیزر روش‌های طب سنتی را نیز انجام دهید. بر اساس نظریه‌هایی که در طب سنتی وجود دارد، برای لطافت پوست و رطوبت‌رسانی به آن که سبب می‌شود بیماری پوست مرغی کاهش یابد، می‌توانید لعاب گل ختمی استفاده کنید. برای انجام این کار کافیست ۲ قاشق غذاخوری از گل ختمی سفید را با ۲ لیوان آب بجوشانید. محلول باید حدود ۵ دقیقه جوشانده شود. شما می‌توانید بعد از حمام به طور مرتب از این محلول استفاده نمایید.
بعد از جوشیدن محلول آن را از صافی رد کنید. هنگامی که بدن خود را در حمام به طور کامل شستید، محلول را روی بدن خود ماساژ دهید و اجازه دهید ۱۵ دقیقه روی پوست شما بماند. پس از آن نیز محلول را بشویید و موضع را با روغن بادام ماساژ دهید. چنانچه این روش را در یک بازه زمانی طولانی استفاده کنید، رطوبت پوست شما به‌تدریج افزایش می‌یابد. بدین ترتیب اثرات ناشی از پوست مرغی نیز کاهش می‌یابد.
۶-از سرکه‌ی سیب یا جوش شیرین استفاده کنید
سرکه‌ی سیب حاوی مالیک اسید است که یک نوع آلفا هیدروکسی اسید محسوب می‌شود. آلفا هیدروکسی اسیدها به‌طور طبیعی می‌توانند پوست شما را لایه‌برداری کنند. برای استفاده از سرکه‌ی سیب باید آن را با نسبت مساوی با آب مخلوط کنید و سپس محلول به‌دست‌آمده را با اپلیکاتور یا سواب پنبه‌ای روی مناطق آسیب‌دیده‌ی پوست بمالید.
جوش شیرین هم مثل سرکه‌ی سیب یک لایه‌بردار طبیعی به شمار می‌رود. ۲ قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با مقدار کمی آب گرم مخلوط کنید تا به‌شکل خمیر درآید. خمیر را روی نواحی آسیب‌دیده‌ی پوست بمالید و آن را به‌آرامی با حرکات دایره‌ای شکل به‌مدت پنج دقیقه ماساژ دهید. سپس خمیر را از روی پوست بشویید.
ترکیبات خانگی مثل سرکه‌ی سیب و جوش شیرین برای اکثر افراد بی‌خطر هستند. اما بهتر است قبل از امتحان کردن آنها با پزشک مشورت کنید. چون ممکن است به بعضی از این ترکیبات حساسیت داشته باشید.
نظرات