کینوا گیاهی سنتی از کهن‌ترین خوراکی‌های جهان است که قدمتی ۵ هزار ساله دارد و بخاطر دانه‌های خوراکی اش کاشته می‌شود، این گیاه جزو غلات نیست، ولی خواص مشابه و حتی بیشتری دارد که به دلیل دانه‌های خوراکی اش معروف است.
این گیاه منبع بسیار غنی از پروتئین است، کشور شیلی و پرو را به عنوان مبدا کشت این محصول معرفی کرده اند که به تازگی طرفداران خود را در سراسر جهان پیدا کرده است.
این ماده خوراکی و غذایی جزو گروه سبزی‌ها طبقه بندی شده است.
فیبر فراوان موجود در کینوا موجب ایجاد حس سیری زودرس و طولانی‌تر در بدن می‌شود و به این ترتیب به پیشگیری از پرخوری و اضافه وزن در فرد مصرف کننده کمک می‌کند.
روش پخت کینوا مانند برنج است.
افراد گیاه خوار می‌توانند از آب سبزی و افراد غیر گیاه خوار از آب مرغ یا گوشت برای پختن این گیاه استفاده کنند، همچنین بهتر است برای طعم بهتر و مطلوب‌تر آن را با آب تنها نپزید. به عنوان یک سوپر غذا در منابع علمی یاد می‌شود و در مقایسه با گندم و برنج دارای خاصیت سیر کنندگی بیشتری است.
کینوا بسیار سبک‌تر و خوش هضم‌تر از دانه‌های برنج است که به خاطر رشد خوب در بدترین و دشوارترین شرایط آب و هوایی مشهور شده است.
گیاهی برای تمام فصول
احمد دهقان مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان فارس نیز با اشاره به اینکه کینوا را می‌توان در اقصی و نقاط ایران و استان فارس متناسب با فصول مختلف کشت کرد گفت: با توجه به اینکه تولید جهانی این محصول یک تن در هکتار، اما پتانسیل تولید گیاه کینوا در ایران حداقل ۲ تن است.
احمد دهقان بیان کرد: در صورت تولید و کشت با کیفیت و داشتن استاندارد‌های لازم، این محصول می‌تواند اقتصادی باشد، تمامی هزینه‌های جاری کاشت گیاه کینوا بدون احتساب زمین و سود سرمایه گذاری حدودا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود.
وی با بیان اینکه تولید این گیاه کم است افزود: قیمت خرید هریک کیلو کینوا برای مشتریان بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان است و پیش بینی می‌گردد در آینده‌ای نزدیک با افزایش تولید این محصول قیمت برای مصرف کنندگان به ۱۲ هزار تومان تا ۱۴ هزار تومان برسد.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی فارس با اشاره به اینکه این گیاه به مدت یک سال است در استان کشت می‌شود اضافه کرد: نداشتن شناخت کافی کشاورزان از نحوه‌ی کشت کینوا، نبود کارگاه‌های فرآوری و نگرانی تولید کنند گان در بازار فروش از مشکلات موجود است.
دهقان تصریح کرد: با توجه به اینکه وزارتخانه جهاد کشاورزی و سایر نهاد‌های مرتبط با غذا برنامه‌های مشخصی برای تولید و مصرف اعلام کرده اند، اما حمایت خاصی نشده است، ولی برنامه زمانبدی ترویج برای توسعه کشت، آموزش و فرآوری محصول به وسیله مدیریت زراعت سازمان جهاد کشاورزی فارس در حال انجام است.
وی با بیان اینکه بذر گیاه کینوا ریز است، ادامه داد: نحوه کشت این محصول مانند سایر سبزیجات دانه ریز است، کاشت این گیاه به دو صورت انجام می‌گیرد، کشت مکانیزه با دستگاه‌های کشت دانه ریز یا کشت این محصول با دست و به صورت سنتی است.
احمد دهقان مدیر زراعت جهاد کشاورزی با اشاره به روی آوردن کشاورزان به کشت این گیاه گفت: آسان بودن کشت و کار، نیاز آبی کم نسبت به سایر گیاهان، مقاوم به شوری، سازگاری با مناطق مختلف آب و هوایی، خواص بسیار زیاد، قیمت خوب در بازار جهانی و کوتاه بودن دوره‌ی رشد باعث شده که کشاورزان به کشت این گیاه روی آورند.
دهقان بیان کرد:گیاه کینوا جایگزین گیاه دیگری نیست و شرایط خاص خود را از نظر مصرف و کشت دارد، اما کشاورزانی که دارای آب با کیفیت کمتر هستند می‌توانند با داشتن زمین‌هایی که خاک مناسب تری دارند به کشت کینوا بپردازند و این گیاه را تولید کنند.
وی با بیان اینکه سطح زیر کشت این محصول در تابستان ۹۶ به مساخت ۲۰۰۰ متر مربع بوده و در پائیز به ۱۰۰ هکتار رسیده است افزود: خرامه، مرودشت، سروستان، شیراز، زرین دشت، داراب، جهرم، لارستان، لامرد، فیروزآباد و ممسنی از شهرستان‌هایی است که قابلیت کشت دارند.
مدیر زراعت جهاد کشاورزی فارس اضافه کرد: تا سال ۹۶ به میزان ۱۰۰ تن در یک سال کشت وبرداشت کردیم، با کاشت این محصول در ایران واردات کم و در آینده‌ای نزدیک دیگر نیازی به واردات این گیاه نیست.
ارزش غذایی و بحث پزشکی کینوا
سید محمد مظلومی معاون پژوهشی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی استان فارس با اشاره به ارزش تغذیه‌ای زیادی که کینوا دارد و به عنوان یک سوپر غذا در منابع علمی یاد می‌شود گفت: محتوای پروتئین این گیاه بین ۱۳ و ۸۱ صدم تا ۲۱ و ۹ دهم درصد وکینوا تنها گیاه خوراکی است که همه اسید‌های آمینه ضروری انسان را با توجه به استاندارد‌های سازمان خوار و بار جهانی تامین می‌کند.
محمد مظلومی با بیان این که پروتئین غلات از نظر اسید آمینه‌های لایزین و گوگرد دار دچار کمبود است بیان کرد: کینوا در مقایسه با سویا، جو و گندم در جایگاه بالاتری قرار دارد و قابل مقایسه با پروتئین شیر می‌باشد، کینوا غنی از اسید‌های آمینه لایزین و گوگردار است.
وی اضافه کرد: دانه‌های کینوا بین ۵۸ تا ۶۸ درصد نشاسته و ۵ درصد قند دارند، که این گیاه را تبدیل به منبع ایده آلی از انرژی می‌کند و به دلیل محتوای فیبر بالای محصول به آهستگی در بدن آزاد می‌شود. کینوا حاوی مقادیر ویتامین، ویتامین، تیامین، ایبوفلاوین، نپاسن و اسید آسکوربیک است.
معاون پژوهشی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی فارس تصریح کرد:کینوا در مقایسه با برنج، ذرت، جو و گندم حاوی مقادیر بیشتری از کلسیم، منیزیم و روی است. همچنین مقدار آهن موجود در این گیاه ۳ برابر بیشتر از گندم، ۵ برابر بیشتر از برنج هست و حتی مقدار پتانسیم موجود در کینوا نیز بسیار بیشتر از محصولاتی نظیر برنج، ذرت و گندم است.
محمد مظلومی با اشاره به اینکه از گیاه کینوا در زمان‌های باستانی در طب سنتی استفاده شده است، افزود: از کاربرد‌های دانه و برگ‌های گیاه کینوا در طب سنتی و بومی می‌توان برای درمان خونریزی، در رفتگی‌ها، تسکین درد دندان، درمان عفونت دستگاه ادراری استفاده و به عنوان دافع حشرات اشاره کرد.
وی با بیان اینکه دانه‌های کینوا را می‌توان شبیه به دانه‌های برنج پخت و مصرف کرد ادامه داد:در برخی کشور‌های آمریکای جنوبی از آرد کینوا در تهیه ماکارونی، کیک، بیسکوئیت و غذای کودک استفاده می‌شود که به طور کلی به عنوان یک سوپر غذا در منابع علمی یاد می‌شود.
معاون پژوهشی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی فارس گفت:از نظر طب مدرن مطالعات نشان داده اند مصرف منظم کینوا در افراد مبتلا به سلیاک سبب برگشت پرز‌ها و قدرت برگشت جذب روده‌ها سریع‌تر از رژیم غذایی بدون گلوتن می‌شود؛ بنابراین افراد مبتلا به سلیاک از این گیاه به عنوان یک منبع غذایی ارزشمند و جایگزین گندم می‌توانند استفاده کنند.
پتاسیم موجود در کینوا ۲ برابر گندم، ۶ برابر ذرت و ۸ برابر برنج است.
هنوز شواهد علمی کافی در مورد عوارض جانبی این محصول وجود ندارد. اما برخی توجه به عدم استفاده آن در دوران بارداری و شیردهی نموده اند و در حالی که در برخی از کشور‌ها از پروتئین این محصول در تهیه غذای کودک و زنان باردار استفاده می‌شود.“منبع:باشگاه خبرنگاران جوان”
نظرات