عوامل موثر بر یائسگی زودرس

هر زنی دیر یا زود وارد مرحله یائسگی می شود. یائسگی زمانی اتفاق می افتد که تخمدان ها تولید تخمک را متوقف می کنند. این موضوع باعث کاهش تولید استروژن در بدن می شود. استروژن یکی از هورمون هایی است که چرخه تولید مثل را کنترل می کند. اگر بیش از ۱۲ ماه است که خونریزی قاعدگی نداشته اید، یعنی وارد مرحله یائسگی شده اید. طبق گفته National Institute on Aging، میانگین سن شروع یائسگی در ایالات متحده ۵۱ سال است. اما بسیاری از زنان به یائسگی زودرس مبتلا می شوند. یائسگی زودرس یائسگی است که قبل از سن ۴۰ سالگی رخ می دهد. اما چه چیزی موجب ایجاد این اتفاق در بدن زنان می شود؟ در ادامه این مطلب در مورد عواملی که یائسگی زودرس به وجود می آورند صحبت می کنیم.

یائسگی زودرس برای سلامت بدن خوب نیست. متخصصان انجمن قلب آمریکا می گویند که تغییرات مختلفی که در بدن با یائسگی رخ دهد می تواند فشار خون را افزایش دهد و لیپوپروتئین های دارای چگالی کم (LDL یا “کلسترول بد”) را افزایش دهد. در حالی که لیپوپروتئین های با چگالی بالا (HDL یا “کلسترول خوب”) در این دوران کاهش می یابد.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ در Menopause منتشر شد، نشان داد که یائسگی زودرس با بیماری قلبی عروقی و سکته مغزی در یک گروه چند ملیتی، مستقل از عوامل خطر سنتی ایجاد کننده بیماری قلبی عروقی، ارتباط دارد. برخی از بیماری های دیگر که با یائسگی زودرس ارتباط دارند عبارتند از:

– پوکی استخوان

– چاقی

– افسردگی

– زوال عقل

– مرگ زودرس

دلایل متعددی برای ایجاد این عارضه وجود دارد. با یادگیری این دلایل، می توانید اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا به یائسگی را انجام دهید.

آشنایی با عواملی که یائسگی زودرس به وجود می آورند

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن، مستقل از میزان فعالیت بدنی، یکی از علل اصلی ایجاد یائسگی زودرس است. سیگار کشیدن علاوه بر یائسگی، با مشکلات باروری نیز ارتباط دارد. این مشکلات به این دلیل رخ می دهند که توکسین های وجود در توتون بر روی سیستم تولید مثل و هورمون ها تاثیر می گذارند.

تجزیه و تحلیلی که در سال ۲۰۱۲ بر روی مطالعات متعدد انجام شد نشان داد که سیگاری هایی که به مدت طولانی یا به صورت منظم سیگار مصرف می کنند، احتمالا به یائسگی زودرس مبتلا می شوند. این بررسی در Nature Genetics منتشر شد.

مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۵ در Tobacco Control منتشر شد گزارش می دهد که سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود سیگار، با افزایش خطر ابتلا به ناباروری و یائسگی قبل از سن ۵۰ سالگی همراه است.

مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۵ در Journal of Preventive Medicine & Public Health منتشر شده نیز تایید کرد که سیگار کشیدن قبل از یائسگی، خطر ابتلا به یائسگی زودرس را افزایش می دهد.

در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ در American Journal of Epidemiology منتشر شده، محققان داده های ۱۱۶۴۲۹ زن را بین سال های ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۱ بررسی کردند و دریافتند که در مقایسه با افرادی که هرگز سیگار نکشیده اند، سیگاری ها و کسانی که سابقه کشیدن سیگار را دارند، با افزایش خطر یائسگی زودرس مواجه اند.

با نگاه به ارتباط بین سیگار کشیدن و یائسگی زودرس، توصیه می شود که سیگار را ترک کنید.

مصرف الکل

یکی از عواملی که یائسگی زودرس به وجود می آورند نوشیدن الکل است. زنان الکلی ممکن است در معرض ابتلا به یائسگی زودرس یا سایر مشکلات تولید مثل باشند. هنگامی که فرد به الکل معتاد می شود، به طور کلی بدنش از ویتامین ها، پروتئین ها و فیبر که برای سلامتی ضروری هستند، محروم می شود. این کمبود های تغذیه ای می توانند در تولید هورمون تولید مثل زن تداخل ایجاد کرده  و باعث اختلالات دیگر مانند بیماری های کبدی، بیماری پانکراس و سوء تغذیه شوند.

این کمبودها می توانند به نامنظم شدن دوره ها، توقف دوره ها و یائسگی زودرس منجر شوند. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ در Obstetrics and Gynecology منتشر شد، دریافت که زنان کره ای مصرف کننده الکل، در سنین پایین تری دچار یائسگی می شوند.

برای کاهش خطر ابتلا به یائسگی، سعی کنید اصلا الکل استفاده نکنید. الکل علاوه بر این که برای قدرت باروری و سلامت جنسی مضر است، می تواند به اندام های داخلی بدن از جمله کبد، قلب و کلیه ها نیز آسیب برساند.

کمبود وزن

بی اشتهایی عصبی و انجام ورزش های قهرمانی می تواند منجر به یائسگی زودرس شود. استروژن در بافت چربی ذخیره می شود، بنابراین کمبود وزن به این معنی است که بدن شما دارای استروژن کمتر است. این کمبود به نوبه خود منجر به شروع زودرس یائسگی می شود.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ در مجله Human Reproduction منتشر شده است گزارش می دهد که زنان دارای وزن کم، بیشتر در معرض خطر ابتلا به یائسگی هستند. این مطالعه بر روی ۷۸۷۵۹ زن جوان (۲۵ تا ۴۲ ساله) انجام و در سال ۱۹۸۹ آغاز شد. در طی ۲۲ سال، ۲،۸۰۴ نفر از این زنان قبل از ۴۵ سالگی یائسگی طبیعی را گزارش کرده بودند. زنانی که دارای شاخص توده بدنی (BMI) زیر ۱۸٫۵ بودند، ۳۰ درصد بیشتر از دیگران شانس ابتلا به یائسگی را داشتند.

با توجه به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در آمریکا، BMI سالم بین ۱۸٫۵ و ۲۴٫۹ است. شاخص توده بدنی زیر ۱۸٫۵ کمبود وزن را نشان می دهد که یکی از عوامل ایجاد کننده یائسگی زودرس می باشد. بنابراین، اگر شاخص توده بدنی شما زیر دامنه طبیعی باشد، باید گام های لازم را برای افزایش وزن بدن خود ببردارید. با رژیم غذایی مناسب و ورزش کردن می توانید BMI خود را به محدوده سالم برسانید.

استرس بیش از حد

زنانی که دچار استرس مزمن هستند و یا زیاد دچار استرس می شوند، می توانند زودتر در معرض یائسگی قرار بگیرند. درست است که استرس به تنهایی نمی تواند مانع از کارکرد صحبح تخمدان ها شود، اما اثرات فیزیکی استرس ممکن است بر دوره ها قاعدگی تاثیر بگذارد. استرس روانی می تواند دوره های قاعدگی طبیعی را مختل کند.

استرس می تواند منجر به چاقی، دیابت و مشکلات خواب نیز شود. این عوامل می توانند بر روی بدن، از جمله تخمدان ها و تغییرات هورمونی بدن تاثیر گذاشته و به نوبه خود می توانند منجر به شروع زودرس یائسگی شوند. از سوی دیگر، برای بسیاری از زنان، یائسگی زودرس می تواند باعث استرس، غم و اندوه، ترس و اضطراب شود.

خوب است که استرس خود را می توان مدیریت کنید. با تکنیک های آرامش بخش مانند تنفس عمیق، یوگا، ورزش منظم و تغییر در رژیم غذایی می توانید استرس بیش از حد را کنترل کنید.

برداشتن تخمدان ها

اگر تخمدان را با جراحی برداشته باشید، به طور خودکار وارد مرحله یائسگی زودرس می شوید. اندومتریوز شدید، کیست سرطانی یا مشکلاتی مانند بیماری التهابی لگنی، ممکن است به این جراحی نیاز داشته باشند. بدون تخمدان، بارداری رخ نمی دهد. زیرا این اندام مسئول انتشار تخمک است.

بسته به مشکلی که برای شما پیش آمده است، ممکن است مجبور شوید که هر دو تخمدان یا فقط یک تخمدان را بردارید. با این حال، حتی برداشتن یک تخمدان نیز می تواند به کاهش تولید هورمون های استروژن و پروژسترون منجر شود.

بیماری های خود ایمنی

یکی از عواملی که یائسگی زودرس به وجود می آورند بیماری های خود ایمنی هستند. در یک بیماری خودایمنی، سیستم ایمنی به بخش هایی از بدن حمله می کند، زیرا این بخش را با مهاجمان اشتباه گرفته است. این حمله می تواند تأثیر زیادی بر روی سیستم تولید مثل در زنان داشته باشد.

بیماری های خود ایمنی مانند بیماری تیروئید و آرتریت روماتوئید اغلب با یائسگی زودرس ارتباط دارند. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۶ در مجله Clinical & Diagnostic Research منتشر شده است گزارش می دهد که تیروئید خودایمنی شایع ترین بیماری خود ایمنی مرتبط با نارسایی زودرس تخمدان است.

صرع

صرع، اختلال تشنجی ناشی از مغز است که می تواند وقوع یائسگی را جلو بیاندازد. در طول تشنج، هورمون های زنانه مانند استروژن و پروژسترون نیز تحت تاثیر قرار می گیرند. مغز هورمون های تولید مثل را تنظیم می کند و زمانی که تشنج متوقف می شود، معمولا مشکلاتی مانند تخمک گذاری نامنظم و یائسگی زودرس رخ می دهد.

یک مطالعه که در سال ۲۰۰۱ در Epilepsia منتشر شده گزارش می دهد که زنان مبتلا به صرع، شانس بیشتری برای ابتلا به نارسایی اولیه تخمدان که منجر به یائسگی زودرس می شود، دارند.

در واقع، بسیاری از زنان مبتلا به صرع گزارش می دهند که حملاتشان در زمان نزدیک شدن به دوره قاعدگی یا یائسگی بیشتر شده است.

شیمی درمانی

اگر از شیمی درمانی یا اشعه درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کنید، شانس زیادی دارید که به یائسگی زودرس مبتلا شوید. شیمی درمانی و پرتو درمانی می تواند به تخمدان های شما آسیب برساند یا تولید استروژن را متوقف کند. همه این عوامل از عواملی که یائسگی زودرس به وجود می آورند محسوب می شوند.

مطالعه ای که در سال ۲۰۰۱ در Human Reproduction منتشر شد گزارش می دهد که شیمی درمانی با دوز بالا و پرتودرمانی؛ به طور بالقوه ای طول عمر بیماران جوان مبتلا به سرطان را افزایش می دهد، اما یکی از عوارض جانبی عمده این درمان ها، نارسایی تخمدان و ناباروری است.

یک مطالعه که در سال ۲۰۱۶ در Expert Review of Quality of Life منتشر شده گزارش می دهد که یکی از اثرات جانبی و احتمالی شیمی درمانی در بیماران، یائسگی زودرس ناشی از نارسایی تخمدان است. حتی اگر بعد از شیمی درمانی دوره ها قاعدگی به حالت اولیه خود باز گردند، باز هم این امکان وجود دارد که به دلیل آسیب دیدگی تخمدان، یائسگی زودرس رخ دهد.