این عکس از این مجموعه، مربوط به سال ۱۲۸۰ شمسی و پیش از ورود ماشین به شیراز است. ماجرای عکس درباره ورود حاکم جدید شیراز )نظام الملک( به شهر است و بزرگان و مردم به استقبال وی رفته اند.
به گزارش اول فارس ، محل استقبال در شیراز صحرای مصلی از نواحی بسیار مهم شیراز در طول تاریخ معاصر است. این صحرا در نزدیکی دروازه قرآن، دروازه ورودی به شیراز از سمت شمال واقع است.
در دوره قاجار تعدادی بنا و باغ در این ناحیه از اهمیت زیادی برخوردار است. از جمله این بناها یکی قربانگاه و دیگری باغ نو است. باغ نو در صحرای مصلی در نزدیکی دروازه قرآن و روبروی باغ جهان نما واقع است که توسط حسینعلی میرزا حاکم فارس در دوره فتحعلیشاه ساخته شده است.
مکان مهم دیگر قربانگاه است. نام شناخت این مکان آن است که هر ساله در روز عید قربان، قربانی رسمی دولت در این محل صورت میگرفت و این قربانی کردن در تاریخ اجتماعی شیراز در دوره قاجار جایگاه خاصی داشت. تا پیش از مشروطیت هرسال از طرف فرمانفرمای شیراز یک شتر به نام شاه قربانی میشد. برای این منظور از روز اول ماه ذیحجه شتری را انتخاب میکردند. ابتدا دست و پا و سر شتر را حنا بسته و چشمهایش را سرمه کشیده، او را با زنگوله و پارچههای زربافت تزیین میکردند و هر روز با ساز و نقاره در شهر میگرداندند .این مراسم با تفریح و شادی برای مردم همراه بود. در صبح روز عید قربان شتر را با دسته موزیک و نواختن موسیقی در حالیکه عده زیادی از فراشان، تفنگچیان و سپس مردم شتر و ساربان را همراهی میکردند، به محل قربانگاه برده طی مراسم خاصی شتر را قربانی میکردند. از دیگر کارکردهای قربانگاه، محل استقبال مردم از حاکم جدید بود و عکس در این محل گرفته شده است. از آنجا که با دروازه ورودی شهر یعنی دروازه اصفهان فاصله زیادی ندارد مردم سواره و پیاده به استقبال حاکم آمدهاند. در این عکس، در دو طرف مردم ایستاده اند و در وسط حاکم شیراز در حال عبور از بین مردم است.
با دقت در عکس متوجه میشویم در تجمعات مردمی، سوار بر چهارپا بودن امری عادی و رایج است و به نظر میرسد هرکس وسیله ای(چهارپا)داشته با خود آورده است. اما اکثراً پیاده به استقبال آمده اند. لباس مردم لباسهای آخر دوره قاجار است. همه مردان کاله بر سر دارند و میدانیم که ظاهرشدن در مکان عمومی بدون پوشش سر امری ناشایست به شمار می- رفته است.
انواع رداها که مربوط به طبقات مختلف است، بر تن مردم دیده میشود. از آنجاکه بیشتر مردم در حرکت بودند و این امکان برای عکاس وجود نداشته تا از آنها بخواهد بیحرکت باشند، عکس بسیاری از افراد شفاف نیست. همچنین در انتهای عکس باغ قراچه یا باغ تخت از باغهای معروف شیراز مشاهده میشود.
سعید زارع
تاریخ : ۱۷ - اسفند - ۱۴۰۱
سلام وقت بخیر ممنونم از این اطلاعاتی که در اختیار ما گذاشتید
جالب بود
سپاس
ناصر نخعی مقدم ـ سعید
تاریخ : ۱۵ - اسفند - ۱۴۰۱
سلام رفقا
هم عکس و هم توضیحاتش خیلی جالب بود…. ولی با توجه به توضیحاتی که نویسنده محترم داده است ، توقع داشتم به یک نکته اشاره کند که در متن و شرح عکس مستتر هست ولی نمیدونم چرا اشاره نکرده و شایدم عمدی باشه تا خواننده خودش برداشت کنه و نکته اینه که در شرح عکس گفته اون محل نامش قربانگاه هست و اون شتر رو که آذین بسته و یکماه در شهر میچرخونن و بعد روز عید قربانیش میکنن و از حاکم جدید هم مردم در همون محل استقبال میکنن و شاید به این نشانه بوده انتخاب اون محل قربانگاه برای استقبال که یعنی حاکم جدید هم بدونه که اگرچه از حاکم شدنش استقبال میشه و مثل همون شتر ازش پذیرائی و احترام میشه ولی اگه در مدت حاکم بودنش کار مثبتی برای مردم نکنه و یا ظلم و بی عدالتی کنه ، آخرش مثل همون شتر قربانی میشه …. از این جهت میگم که میتونستن در محل دیگه ای از حاکم جدید استقبال کنن ولی قربانگاه رو انتخاب کردن با اون داستانِ شتر و قربانی شدنش .. جالب بود