بی‌تدبیری، بلای جان تاریخ پیروزآباد شد

جاده کشی در عرصه سنگ نگاره جهانی تاج ستانی اردشیر!

داستان از آن جا آغاز شد که راهداری برای کوتاه کردن جاده شهری کوار به پیروزآباد دست به کار و آن جاده را از زیر سنگ نگاره تاج ستانی اَردشیر بابکان در دامان کوه و رودخانه باستانی تنگاب پیروزآباد رد کرده و به عَرصه این یادمان جهانی آسیب رسانده است و در واقع، گُستره و محوطه باستانی آن را نابود کرده و از میان برده است. همچنین در این رودخانه و مسیر، ویرانه های شکوهمند پل ساسانی مِهرنرسه وجود دارد که بی گمان در آینده ای نه چندان دور، دچار ویرانی خواهد شد.

سخن در خُور نگرش این است که سازمان میراث فرهنگی استان پارس (فارس) به راهداری پروانه (مجوز) کار داده است که جای شگفتی بسیار فراوان و پرسش های بی شماری دارد. زیرا بر پایه تشریفات اداری، راهداری باید درخواست آگاهی (استعلام) از سازمان میراث فرهنگی استان می گرفت و نتیجه را دریافت می کرد. اما در کمال شگفتی و ناباوری، سازمان میراث فرهنگی خود به آن ها پروانه کار داده است که پرسش‌های فراوانی را در ذهن ها پدید می آورد و داستان را به گونه ای دیگر رقم می زند. اما مهم تر و بدتر از همه، اینکه جاده درست از عَرصه میراث جهانی سنگ نگاره تاج ستانی اَردشیربابکان گذر کرده و به محوطه باستانی آن آسیب رسانده و برای همیشه نابود کرده است. از سویی، این گام نسنجیده و نادرست سازمان میراث فرهنگی، سرپیچی از قانون های میراث فرهنگی و سازمان یونسکو به شمار می آید و تخلفی آشکار روی داده است که سازمان میراث فرهنگی استان باید پاسخگو باشد. همچنین اگر ارزیابان سازمان یونسکو از این مورد آگاه شده و از این منطقه دیدن کنند، بی گمان پرونده میراث جهانی ساسانیان در خطر قرار خواهد گرفت و حتی ‌امکان خروج آن از سازمان جهانی یونسکو وجود دارد. بی گمان این دست اقدام های سازمان میراث فرهنگی را می توان به نوعی خودزنی سازمان میراث فرهنگی دانست که به پیکره یادمان‌های تاریخی آسیب می رساند.

انفجارهای مهیب در کوه برای از میان بردن سنگی که خطری نداشت

اما سرنوشت ناخجسته و تلخ میراث جهانی ساسانیان در پیروزآباد در همین جا پایان نمی یابد و انفجارهای سهمگین (مهیب) در کوهِ رو به روی سنگ نگاره تاج ستانی اَردشیر برای از میان بردن سنگ بزرگی که وجود داشت و گمان می رفت که شاید خطری برای رفت و آمد خودروها باشد و به پایین پرتاب شود، لرزه بر اَندام بی دفاع یادگار ساسانیان انداخته و زیست و آینده آن را با چالشی دیگر رو به رو کرده است. بر پایه فیلم ها و نگاره های (عکس ها) موجود و حساسیت کار در حریم سنگ‌نگاره تاج ستانی اَردشیر که خود دارای دشواری‌های فراوانی نیز در گذشته بوده است، اِنفجارهای سهمگین و بزرگ در نزدیکی یکی از مهم ترین یادمان های ساسانی، گامی نادرست و اقدامی نسنجیده و ناروا بوده است و این سنگ که سال های سال در همین نقطه وجود داشته، هیچ خطری را متوجه خودروهای در گذر جاده نمی کرده است. مهم تر از همه، برپایه سندهای موجود و نامه نگاری های سازمان میراث فرهنگی با اداره راهداری، هرگز بنا نبوده که انفجاری رخ دهد و لَق گیری سنگ و حذف صخره باید به وسیله ابزارهای سنتی و دستی صورت می گرفت که در نامه هم با نام «روش های غیرانفجاری» و مشروط به حفاظت از سنگ نگاره نام برده شده بر پایه جزییات، اشاره شده است. اما در پایان باز هم، با زیرپا گذاشتن قانون های میراث فرهنگی و فرامللی یونسکو، چهار اِنفجار بزرگ و سهمگین در منطقه رخ داده است که بی گمان در آینده یکی از چالش های بزرگ سنگ نگاره تاج ستانی اَردشیر خواهد بود.

دیوارکشی در حریم کاخ اردشیر

اما دیوارکشی در رو به روی کاخ اَردشیر بابکان پیروزآباد و در حریم درجه یک میراث جهانی ساسانیان در بخش پارکینگ محوطه، باز هم سرپیچی از قانون های میراث فرهنگی به شمار می آید و تخلفی آشکار و روشن است که این مورد نیز در کمال شگفتی از سوی سازمان میراث فرهنگی استان انجام شده است!؟ در این محوطه بنا به درخواست های شماری از مالکان زمین های همجوار پارکینگ آتشکده در خصوص نصب و بهره برداری از چادرهای عشایری با برپایی چادرها با شمار محدود و مساحت مشخص و مشروط به ساماندهی محیط نابسامان پیرامونی پارکینگ موافقت شده است که در پایان به دیوارکشی در حریم درجه یک میراث جهانی کاخ اَردشیر انجامیده است که سرپیچی از قانون های میراث فرهنگی به شمار می آید و گامی ناروا و نادرست با تصمیم های شتاب زده از سوی برخی مدیران میراث فرهنگی است که نتیجه ای جز به خطر افتادن میراث جهانی ساسانیان و خروج از ثبت یونسکو نخواهد داشت.

میراث جهانی ساسانیان بدون مدیر

اما میراث جهانی ساسانیان پس از ثبت در سازمان یونسکو از تیر امسال و با گذشت بیش از پنج ماه از ثبت جهانی آن، همچنان در بلاتکلیفی به سر می برد و بدون مدیر اداره می شود و تصمیم گیری ها و اداره آن از سوی سازمان میراث فرهنگی استان انجام می گیرد که اِبهام و پرسش های فراوانی را به دنبال دارد زیرا نبود مدیریتی واحد و منسجم به بدنه و ساختار اصلی پایگاه میراث جهانی ساسانیان آسیب وارد کرده است و در نتیجه، چنین تخلف های آشکاری را رقم خواهد زد.باید دانست که مجموعه میراث جهانی منظر باستان شناسی ساسانی پارس از بزرگ ترین محوطه های میراث جهانی کشور است که کمابیش بخش مرکزی استان را به خود ویژه کرده است. عرصه آثار تاریخی این مجموعه ۷۰۰ هکتار و مجموعه حریم آن ها در سه شهر پیروزآباد، کازرون و سروستان دارای گُستره‌ای (وسعتی) بیش از ۲۰۰۰ هکتار است. این سه مجموعه تا پیش از ثبت جهانی در تیر ۹۷، در دو مجموعه بیشاپور و محور ساسانی پیروزآباد و سروستان اداره می شد. اما به انگیزه ثبت زنجیره ای آن ها و با آرمان (هدف) انسجام در این محور تاریخی از تیر۹۷، مجموعه این پایگاه ها به یک پرونده و یک پایگاه میراث جهانی تبدیل شد. اما با گذشت بیش از پنج ماه از ثبت جهانی، این مجموعه میراث جهانی همچنان در بلاتکلیفی مدیریتی به سر می برد و نبود تعیین تکلیف مدیریت یکپارچه به شدت آثار باستانی این مجموعه تاریخی ارزشمند را آسیب زا کرده است. شاید رویداد انفجار سنگ چند تنی در چند روز گذشته از دامنه کوه تنگاب پیروزآباد هُشداری باشد به سرپرستان و مدیران سازمان میراث فرهنگی زیرا این مجموعه، همچنان در بلاتکلیفی مدیریت به سر می برد.

میراث جهانی ساسانیان مدیر دارد! ولی …

در حالی علی رضا عسگری چاوردی، مدیر پروژه ثبت جهانی محور ساسانی پارس با نام « منظر باستان شناسی ساسانی پارس» از حذف و برکناری خود در مدیریت پایگاه میراث جهانی ساسانی استان پس از ثبت پرونده در سازمان یونسکو سخن می گوید که مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان پارس در گفت و گو با ما از مدیریت دکتر عسگری چاوردی بر پایگاه پیروزآباد خبر می‌دهد. با این همه، مصیب امیری در پاسخ به اینکه آیا پایگاه دارای مدیر است و جاده کشی و اِنفجارها در عرصه و حریم میراث جهانیان ساسانیان به تایید شورای فنی میراث فرهنگی استان رسیده است، با پافشاری چندین باره تنها به این جمله بَسَنده می کند که عسگری چاوردی، همچنان مدیر پایگاه پیروزآباد است، ولی پشت پرده موضوع هایی وجود دارد که باید روز شنبه، حضوری به سازمان میراث فرهنگی بیایید تا داستان را کامل برای شما بازگویم! مدیرکل سازمان میراث فرهنگی استان پارس در پاسخ به این پرسش نگارنده که، شواهد و اسناد چیز دیگری را نشان می دهد و هر زمان امروز یا فردا بامداد (آدینه) بفرمایید زنگ می زنم و شنونده داستان پشت پرده هستم تا روشنگری شود، باز هم با پافشاری به این نکته بَسنده می کند که عسگری چاوردی، همچنان مدیر است، ولی باید روز شنبه به سازمان میراث فرهنگی بیایید تا برای‌تان توضیح بیشتری دهم! وی همچنین هیچ پاسخی به موضوع جاده کشی در عَرصه سنگ نگاره تاج ستانی اَردشیر بابکان و دیگر رویدادهای، رُخ داده، نمی دهد. از سویی، عسگری چاوردی با گلایه شدید از کارهای انجام شده در حریم و عرصه میراث جهانی ساسانی پارس، آن ها را تخلفی آشکار برمی شمرد.نیاز به یادآوری است که در نامه نگاری های اداری در دوماه گذشته در سازمان میراث فرهنگی استان پارس درباره اقدام های انجام شده و دیگر موضوع های وابسته به پایگاه جهانی پیروزآباد، نامی از عسگری چاوردی دیده نمی شود و تنها امضای معاونت میراث فرهنگی استان در پای نامه ها برجای است و همین نشان می دهد که عسگری چاوردی دست کم از مکاتبات اداری حذف شده و شاید تنها نامی غیر رسمی به عنوان مدیرپایگاه جهانی ساسانی پارس یا پیروزآباد داشته باشد، ولی در عمل وی هیچ گونه اختیار و قدرتی نداشته و ندارد و همین موضوع نیز، بی گمان نشان از زد و بندها و پرسش های بی پاسخ فراوان در رُخدادهای چند روزگذشته در پیروزآباد بوده، که در پایان مایه آسیب رسانی و نابودی عَرصه میراث جهانی ساسانیان شده است و گویا کسی هم پاسخگو نیست!؟ از سویی، نگارنده بیش از ۳۰ بار به شماره همراه مدیر پایگاه های میراث فرهنگی کشور زنگ زده تا موضوع را بررسی کند و پاسخ روشنی برای افکار همگانی (عمومی) باشد، ولی وی به هیچ کدام اززنگ ها در چندین ساعت آن هم از یک شماره، پاسخی نداد! و همین پاسخگو نبودن مدیران بلای جان میراث ارزشمند گذشتگان شده است که یکی پس از دیگری و به بهانه های گوناگون آسیب دیده و یا از صفحه تاریخ و روزگار پاک شده است.همچنین شورای فنی میراث فرهنگی استان باید پاسخگوی اقدام های انجام شده در عَرصه و حریم میراث جهانی ساسانیان در شهر پیروزآباد باشد.

برداشت بی رویه سنگ از بند انحرافی

از دیگر تخلف های آشکار و زیرپا نهادن قانون های میراث فرهنگی در ماه های گذشته، موضوع برداشت بی رویه سنگ ها از بند انحرافی و رو به روی تُل نقاره خانه (در کنار حریم دژ دختر پیروزآباد) است که بی گمان آسیب های برگشت ناپذیری را به محوطه تاریخی و باستانی و پیکره بی دفاع یادمان های ملی و جهانی ساسانیان و کشور خواهد زد و هویت ملی و شناسنامه بالنده ایرانیان را خدشه دار می کند.

جاده کشی در عرصه میراث جهانی ساسانیان

کُنشگران و دوستداران میراث فرهنگی استان و شهر پیروزآباد با گلایه و انتقاد شدید از دست اَندازی به عرصه و حریم میراث ساسانیان در پیروزآباد و جاده کشی از زیر سنگ نگاره تاج ستانی اَردشیر، خواستار پاسخگویی مدیران استانی و کشوری شده اند. آن ها می گویند جاده‌کشی همچنان دنباله دارد و باید از ادامه کار پیشگیری کرد و تغییر مسیر داد. کنشگران میراث فرهنگی این پرسش را به میان آورده اند که آیا راه توسعه و آبادی یک شهر و کشور با نابودی تاریخ و هویت ملی مردمان باید همراه باشد. آیا نمی توانستیم راه بهتر و جایگزینی را برای جاده کشی پیدا کنیم و همچنان باید بیننده نابودی و حذف میراث نیاکانی و ملی و جهانی کشور باشیم. اگر خدای ناکرده میراث جهانی ساسانیان از ثبت یونسکو خارج شود به راستی چه کسی باید پاسخگو باشد و چرا باید تاوان ندانم کاری ها و مدیریت ناکارآمد برخی از مدیران و سرپرستان استانی را مردم پرداخت کنند.کنشگران میراث فرهنگی در دنباله سخنان انتقادی خود آورده اند، بر پایه رهنمودهای مقام رهبری در کشور ایران، قانون برای همه یکسان است و اگر هرکسی از قانون سرپیچی کند در هر پست و مقامی که باشد باید تاوان آن را بدهد و پاسخگو باشد. این کار اَفزون بر تخلف و سرپیچی از قانون های میراث فرهنگی، خیانت به کشور است و فاجعه رخ داده را نمی توان به سادگی جبران کرد و ما از نمایندگان در خانه ملت (مجلس) خواستار پیگیری این داستان و توقف جاده کشی ها هستیم. از سویی، اگر در زمینه میراث فرهنگی یکی از مدیران تا کنون تاوان کار نادرست خویش را پس داده بود، بی گمان چنین فاجعه هایی که در کشور کم هم نیستند، هرگز رخ نمی داد. ما خواستار پاسخگویی مدیران هستیم… نبود مدیریت و پاسخگویی درست برخی از سرپرستان و مدیران میراث فرهنگی، بی گمان اَنگیزه نابودی یادمان های تاریخی و فرهنگی کشور خواهد شد.باید دانست که این گونه اقدام ها و کارها چیزی در پایان به جز نابودی میراث گذشتگان را به دنبال نخواهد داشت…میراث جهانی پیروزآباد در ۹۰ کیلومتری جنوب باختری (غربی) شهرستان شیراز قرار دارد و بیست وسومین اثر جهانی ایران در سازمان یونسکو به شمار می آید.