گرمازدگی چیست؟ علائم و سریع‌ترین راه درمان گرمازدگی در تابستان

گرمازدگی عدم توانایی بدن در دفع گرما و افزایش دمای درون بدن به حدود چهل درجه سانتی‌گراد است که به علت فعالیت شدید یا گرمای هوا ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر گرمازدگی به هم خوردن تعادل در مکانیسم‌های تنظیم دمایی بدن است و تولید گرما در بدن، بعلت افزایش شدید حرارت محیط و ناتوانی در دفع حرارتِ ایجاد شده، باعث گرمازدگی می‌شود.

به گزارش اول فارس ، گرمازدگی (به انگلیسی: Hyperthermia) به راحتی قابل پیشگیری است. در صورت بروز افزایش دمای شدید به فوریت‌های پزشکی و درمان فوری برای جلوگیری از آسیب‌های جدی یا مرگ نیاز است.

فرم کلاسیک گرمازدگی بیشتر در سنین بالا و در بیماران قلبی وعروقی، بیماری‌های مزمن، بیماری‌های روانی،معلولان، افراد چاق ، افرادی که به هر دلیل دچار کاهش آب بدن شده‌اند افراد معتاد به الکل و استفاده کنندگان از بعضی داروها پس از چند روز تماس با هوای گرم که امکان تهویه مناسب محیط هم نباشد اتفاق می‌افتد.

فرم فعالیتی گرمازدگی در سنین پائین‌تر و به دنبال فعالیت‌ها و ورزش‌های سنگین در آب و هوای گرم (مانند کسانی که مسافت زیادی می‌دوند، بازیکنان فوتبال و…) و در شرایط کمبود آب بدن اتفاق می‌افتد.

گرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن دیگر نمی‌تواند دمای خود را کنترل کند: دمای بدن به سرعت بالا می‌رود، مکانیسم تعریق از کار می‌افتد و بدن قادر به خنک شدن نیست. هنگامی که علائم گرمازدگی رخ می‌دهد، دمای بدن می‌تواند در عرض ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به  ۴۰ درجه یا بالاتر برسد. عدم درمان گرمازدگی می‌تواند منجر به بیهوشی و کما شود به همین دلیل در کوتاه‌ترین زمان ممکن باید اقدامات لازم برای خنک شدن بدن را انجام دهید که در ادامه به طور مفصل در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

عوامل خطر  گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی به احتمال زیاد افراد مسن‌تری را که در آپارتمان‌ها یا خانه‌هایی زندگی می‌کنند که تهویه‌ی مطبوع یا جریان هوای خوبی ندارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. سایر گروه‌های پرخطر شامل: افرادی (در هر سنی هستند) که به اندازه کافی آب نمی‌نوشند؛ افرادی که بیماری‌های مزمن دارند؛ یا مقادیر زیادی الکل مصرف می‌کنند.

چه کسانی بیشتر در معرض گرمازدگی هستند؟

شرایط زیر، برخی از افراد را بیشتر در معرض گرما قرار می‌دهد:

سن: نوزادان و کودکان تا سن ۴ سال و بزرگسالان بالای ۶۵ سال بسیار آسیب‌پذیر هستند زیرا نسبت به سایر افراد، آهسته‌تر با گرما سازگار می‌شوند.

شرایط سلامتی: عبارتند از بیماری قلبی، ریوی یا کلیوی، چاقی یا کمبود وزن، فشار خون بالا، دیابت، بیماری روانی، اعتیاد به الکل، آفتاب سوختگی و هر شرایطی که باعث ابتلا به تب شود. بر اساس مطالعه اخیر ارائه شده در نشست سالانه انجمن غدد درون ریز امریکا، افراد مبتلا به دیابت ممکن است در طول موج گرما خطر گرمازدگی را دست کم بگیرند.

داروها: این داروها شامل آنتی هیستامین‌ها، قرص‌های لاغری، دیورتیک‌ها، آرام بخش‌ها، محرک‌ها، داروهای ضد تشنج، داروهای قلبی و فشار خون مانند مسدودکننده‌های بتا و منقبض‌کننده عروق و داروهای بیماری‌های روانپزشکی مانند داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی هستند. داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین نیز با افزایش خطر این عارضه مرتبط هستند.

علائم گرمازدگی چیست؟

علامت مشخصه این مشکل دمای مرکزی بدن بالای ۴۰ درجه سانتی گراد است. اما غش کردن ممکن است اولین علامت باشد. علائم دیگر شامل موارد زیر می‌باشند:

سردرد شدید سرگیجه و سبکی سر

عدم تعریق با وجود گرما

پوست قرمز، داغ و خشک

ضعف یا گرفتگی عضلات

تهوع و استفراغ

ضربان قلب سریع، که ممکن است قوی یا ضعیف باشد

تنفس سریع و کم عمق

تغییرات رفتاری مانند سردرگمی یا سرگیجه

تشنج

بی‌هوشی

کمک های اولیه در گرمازدگی

اگر مشکوک هستید که شخصی دچار گرمازدگی شده حتما با اورژانس تماس بگیرید و یا فرد را به بیمارستان منتقل کنید. هرگونه تأخیر در رسیدن کمک پزشکی می تواند کشنده باشد.

در حالی که منتظر رسیدن امدادگران هستید، کمک های اولیه را شروع کنید. فرد را به یک محیط با تهویه مطبوع  یا حداقل یک منطقه خنک و سایه دارمنتقل کنید و هرگونه لباس غیرضروری را از تن وی دربیاورید.

در صورت امکان، درجه حرارت بدن فرد را گرفته و کمک های اولیه را برای خنک کردن بدن تا رسیدن به دمای ۳۷تا۳۸ آغاز کنید. اگر هم دماسنج در دسترس نیست، اصلا در شروع کمک های اولیه تاخیر نیندازید.

این راهکارهای خنک کننده را امتحان کنید:

• در حالی که پوست او را با آب اسفنج یا شلنگ باغ خیس می کنید، با پارچه هوای اطراف او را بچرخانید تا تهویه ایجاد شود.
• بسته های یخ را به زیر بغل، کشاله ران، گردن و کمر بیمار بمالید. از آنجا که این مناطق غنی از رگ های خونی نزدیک به پوست است، خنک کردن آنها باعث کاهش دمای بدن می شود.
• بیمار را در زیر دوش قرار دهید و یا در وان آب خنک غوطه ور کنید.

برای بیماران مسن، کودکان خردسال، بیماران مبتلا به بیماری مزمن یا کسی که گرمازدگی بدون ورزش شدید برای او اتفاق افتاده است از یخ استفاده نکنید. انجام این کار می تواند خطرناک باشد. سعی کنید بدن فرد را با آب و تهویه هوا خنک کنید.

عوامل خطر برای گرمازدگی

گرمازدگی به احتمال زیاد و در بیشتر مواقع در افراد مسن که در آپارتمان یا خانه هایی زندگی می کنند که تهویه هوای خوبی ندارد، رخ می دهد. سایر گروه های پرخطر شامل افراد در هر سنی هستند که به اندازه کافی آب نمی نوشند، بیماری های مزمن دارند یا مقدار زیادی الکل می نوشند.

گرمازدگی به شدت بادمای هوا مرتبط است. میزان گرمایی را که شما احساس می کنید اگر بالا باشد، ابتدای هشدار گرمازدگی است. رطوبت نسبی ۶۰٪ یا بیشتر باعث تبخیر عرق می شود  که مانع توانایی بدن در خنک کردن خودش می شود.

با بالا رفتن شاخص گرما، خطر بیماری مربوط به گرما به طرز چشمگیری افزایش می یابد. بنابراین توجه به شاخص گرمای گزارش شده مخصوصا در موج های گرما و همچنین به خاطر سپردن اینکه در معرض آفتاب کامل بودن می تواند شاخص گرمای گزارش شده را ۱۵ درجه افزایش دهد، مهم است.

اگر در یک منطقه شهری زندگی می کنید، به خصوص اگر شرایط جوی راکد و کیفیت هوای نامناسبی داشته باشید، ممکن است مستعد ابتلا به گرمازدگی در طول یک موج گرمای طولانی مدت باشید. در آنچه تحت عنوان “اثر جزیره گرمایی” شناخته می شود، آسفالت و بتن گرما را در روز ذخیره می کند و فقط به تدریج آن را در شب آزاد می کند و در نتیجه درجه حرارت شب بالاتر می رود.

جلوگیری از گرمازدگی

وقتی گرمای هوا زیاد است، بهتر است در یک محیط با تهویه مطبوع قرار بگیرید.. اگر مجبورید که به بیرون از منزل بروید، با انجام این مراحل می توانید از گرمازدگی جلوگیری کنید:

• لباس های سبک، روشن، گشاد و کلاه لبه گشاد بپوشید.
• از ضد آفتاب با ضریب محافظت (SPF) 30 یا بیشتر استفاده کنید.
• مایعات اضافی بنوشید. برای جلوگیری از کمبود آب بدن، به طور کلی توصیه می شود روزانه حداقل هشت لیوان آب ، آب میوه یا آب سبزیجات بنوشید. از آنجا که بیماری های مرتبط با گرما نیز می توانند از کاهش نمک ناشی شوند، توصیه می شود در دوره های گرما و رطوبت شدید یک نوشیدنی ورزشی غنی از الکترولیت مثل آب هندوانه، لیموترش و مرکبات، آب نارگیل و کرن بری را در کنار آب بنوشید.