عسل به اندازۀ تاریخ قدمت دارد. شاید عسل قدیمی‌ترین مادۀ غذایی‌ای باشد که حتی سال‌ها قبل از اینکه انسان آتش را برای پخت غذا کشف کند، کشاورزی کند، شهر بسازد و … توسط زنبورهای وحشی ساخته می‌شده است. ماده‌ای معجزه‌آسا که نه تنها غذایی کامل است، بلکه دارویی بی‌نظیر است. عسل نه تنها شیرۀ آن، بلکه موم آن نیز در صنایع غذایی، دارویی، و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود.

در  این گزارش مجله سرگرمی و آموزش اول فارس ، همراه ما باشید تا با روش های تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی آشنا شوید.

با تاریخچه عسل آشنا شویم!

از قدیمی‌ترین اسناد باقی ماندۀ استفادۀ انسان از عسل می‌توان به نقاشی دیواری غاری در اسپانیا مربوط به هشت هزار سال پیش که فردی را در حال برداشتن کندوی عسلی نشان می‌دهد، اشاره کرد. عسل از گذشته تاکنون کاربردهای متنوعی داشته است؛ انسان‌ها عسل را خورده‌اند، زخم‌هایشان را تیمار کرده‌اند، و با آن معامله و داد و ستد کرده‌اند. از آنجا که پیدا کردن عسل و برداشتن آن از کندو کار بسیار دشواری بود و خاصیت شفابخشی آن شگفت‌انگیز است، این مادۀ غذایی را نزد پیشینیان و تا کنون بسیار ارزشمند کرده است.

خوردن عسل در برنامه روزانه هر فرد سالمی قرار دارد. عسل طبیعی و خوب برای بدن بسیار مفید است. اما عسل جز مصرف خوارکی مصارف زیاد دیگری نیز دارد. در این مقاله در ابتدا به تفاوت‎های عسل طبیعی و صنعتی و نحوۀ تشخیص و خرید عسل خوب اشاره می‎کنیم، سپس نکاتی را در رابطه با خواص عسل می‌گوییم.

عسل خوب، چه عسلی است؟

عسل خوب عسلی است که بر اثر فرآیندهای طبیعی و توسط زنبور عسل ساخته شده باشد. عسل‌های طبیعی بر اساس نوع شهد گلی که زنبور می‌خورد، مشخص می‌شود. نزدیکی کندوهای عسل به مزارع یا دشت‌های اطراف نوع عسل آن منطقه را مشخص می‌کند. عسل مرکبات، عسل گون، عسل بابونه، عسل آویشن، عسل شبدر، عسل اسپرس از انواع عسل‌های طبیعی هستند که از بو و مزۀ آن‌ها نیز می‌توان طعم و بوی شهد گیاهی را که زنبور عسل خورده تشخیص داد.

در بعضی فصل‌های سال مانند زمستان و پاییز که گل و گیاه کمتر است، زنبورداران شربت‌های قندی در کنار کندوها می‌گذارند تا میزان تولید عسلشان کاهش نیابد، اما طعم و مزۀ عسل و کیفیت آن با عسلی که در بهار و تابستان تولید شده است به شدت متفاوت است. بهتر است برای خرید عسل فله و طبیعی به صورت قاب‌های چوبی و موم‌دار، به فصل تولید عسل نیز توجه کنید.

از آنجا که فرآیند تولید تا عرضۀ عسل زمان‌بر است، عسل بهار و تابستان عموماً در فصل پاییز و زمستان به بازار می‌رسد، عسل‌های پاییز و زمستان در فصل بهار و تابستان. پس بهتر است برای خرید عسل در فصل پاییز و زمستان خرید کنید.

عسل طبیعی و عسل غیرطبیعی چیست؟

آیا می‌دانستید عسل طبیعی و غیرطبیعی داریم؟ عسل طبیعی چیست؟  عسل تقلبی چه عسلی است؟ چطور می‌شود فرق بین عسل طبیعی و غیرطبیعی را از هم تشخیص داد؟ عسل خالص یا عسل ناب را چطور با تست کردن تشخیص بدهیم؟

آسان‌ترین راه خواندن برچسب اطلاعات روی محصولات بسته‌بندی است، چرا که شرکت‌های تولیدی موظف هستند که جزئیات ترکیب محصول را بر روی کالا درج کنند. مسئلۀ بعد خرید عسل‌های باز یا به اصطلاح فله است که با موم یا بدون موم فروخته می‌شوند. اگر نتوانید به راحتی تشخیص دهید که عسل خوب چه طعم و مزه‌‎ای دارد یا چه ویژگی‌هایی دارد، در نهایت عسلی بی‌کیفیت و با هزینۀ بالا تهیه خواهید کرد.

از آنجا که ساختن عسل تقلبی کار راحتی است و تقاضای خرید عسل طبیعی بالاست، بسیاری از کارخانه‌های تولیدی از این مسئله سوءاستفاده می‌کنند و عسل تقلبی یا نامرغوب را به جای عسل طبیعی می‌فروشند.

حال عسل طبیعی چیست؟ عسل طبیعی عسلی است که توسط کارخانه تهیه نشده باشد و مستقیم توسط زنبورعسل‌ تولید شده باشد. عسلی که توسط زنبور عسل تولید شده باشد نیز کیفیات گوناگون دارد که بستگی به تغذیۀ زنبورها دارد.

مهم‌ترین مرجع تشخیص عسل طبیعی، همان عسل طبیعی و ارگانیک است که توسط زنبورهایی که شهد گل خورده باشند تولید شده است. با نگاه کردن به عسل بسته‌بندی شده در قفسۀ فروشگاه، نمی‌توان تشخیص داد که عسل طبیعی است یا خیر. لازم است عسل چشیده و تست شود تا طبیعی یا تقلبی بودن آن مشخص شود. رنگ، شلی و سفتی معیار درستی برای تشخیص عسل نیست.

اگر می‌خواهید از فواید عسل بهره‌مند شوید، لازم است که عسل طبیعی مصرف کنید. عسلی که تمام فرآیند تولید آن توسط زنبور عسل باشد، نه دستگاه کارخانه.

عسل غیرطبیعی از چه چیزی تشکیل شده است؟

به عسل ناخالص، مصنوعی و یا تقلبی که بر اثر فرآیند غیرطبیعی تولید شده باشد، یا مواد افزوده داشته باشد، عسل غیرطبیعی می‌گویند. عسلی که بدان گلوکز، دکستروز، ملاس، شربت قند، شکر معکوس، آرد، ذرت، نشاسته یا هر افزودۀ مجاز یا غیر مجازی جز شهد گل اضافه شده باشد، عسل غیر طبیعی می‌گویند.

چطور عسل طبیعی را از غیرطبیعی تشخیص دهیم؟

با بررسی مشخصه‌های فیزیکی یا همان ظاهر و طعم عسل می‌توان تفاوت عسل طبیعی را از غیرطبیعی تشخیص داد. یعنی با دانستن چند نکته می‌توان تاحدودی تفاوت عسل‌ها را به صورت سنتی تشخیص داد. ما به دنبال راه‌حل‌ها و روش‌های ساده‌ای هستیم که یک مصرف‌کنندۀ معمولی که روزانه از عسل استفاده می‌کند، بدون نیاز داشتن به تجهیزات حرفه‌ای آزمایشگاهی بتواند عسل خوب و قابل قبولی تهیه کند تا از فواید آن بهره‌مند شود. در جدول زیر مختصر به تفاوت‌های عسل طبیعی و غیرطبیعی اشاره می‌شود تا با توجه به آن‌ها بتوانید فرق میان عسل طبیعی و غیرطبیعی را خودتان تشخیص دهید. شاید در ابتدا انجام این روش‌ها سخت باشد و احتیاج به تمرین داشته باشد.

۱- تست حلالیت

در این آزمایش عسل به آرامی در یک لیوان آب حل می شود. اگر عسل شما بدون حل شدن در آب به ته لیوان برسد، می گویند عسل خالص است. با این حال، این آزمایش می تواند نتایج نادرستی به شما بدهد زیرا مواد تقلبی (به جز ملاس) به کار رفته در عسل قوام آن را غلیظ می کنند، به طوری که در آب حل نمی شود. همچنین عسل نارس خالص است اما قوام نازکی دارد و به همین دلیل به راحتی در آب حل می شود.

۲- تست شعله

این آزمایشی است که وجود آب در عسل را تشخیص می دهد. آزمایش شعله با فرو بردن یک چوب کبریت در عسل و سپس تلاش برای روشن کردن آن با استفاده از جعبه کبریت انجام می شود. اگر عسل شما خالص باشد، چوب کبریت به راحتی مشتعل می شود. با این حال، اگر عسل شما تقلبی باشد، روشن کردن چوب کبریت ممکن است دشوار باشد. اگر عسل شما توسط مواد تقلبی غلیظی که حاوی رطوبت کمتری هستند تقلب شود، آزمایش می تواند نتایج نادرستی بدهد.

۳- تست بلات

تست بلات توانایی جاری شدن عسل را ارزیابی می کند. آزمایش با ریختن چند قطره عسل روی پارچه یا کاغذ انجام می شود. اگر عسل بدون خیس شدن از کاغذ بلات عبور کند، خالص است و اگر عسل جذب شود یا کاغذ را خیس کند، عسل ناخالص است. اگر تراکم مواد تقلبی با عسل یکسان باشد، آزمایش ممکن است نتایج نادرستی بدهد.

۴- تست سرکه

همچنین می توان از سرکه برای بررسی خلوص عسل استفاده کرد. یک لیوان آب سرکه بردارید و چند قطره عسل به لیوان اضافه کنید. اگر مخلوط شروع به تشکیل کف کند، این نشان می دهد که عسل شما ناخالص یا تقلبی است. اما اگر کف تشکیل نشد به این معنی است که عسل شما خالص است.

همان‌طور که در جدول بالا ملاحظه کردید، روش‌های ساده و قابل انجامی وجود دارد که به راحتی می‌توانید در خانه انجام دهید و عسلی که تهیه کردید را آزمایش کنید. روش‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را به راحتی امتحان کنید. ویدیوی زیر چند روش مهم و ساده را آموزش می‌دهد تا راحت‌تر بتوانید این آزمایش‌ها را انجام دهید.

اینکه چطور می‌توان عسل طبیعی را از غیرطبیعی تشخیص داد تا عسلی که تهیه می‌کنید فواید عسل خوب و ارگانیک را داشته باشد و به سلامت بدن شما کمک کند.

خواص عسل اصل

بعد از تشخیص عسل اصل از عسل تقلبی به خواص عسل می‌پردازیم:

۱. منبع خوبی از آنتی اکسیدان ها

عسل طبیعی حاوی مجموعه ای از مواد شیمیایی گیاهی است که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. برخی از انواع عسل به اندازه میوه ها و سبزیجات آنتی اکسیدان دارند. آنتی اکسیدان ها به محافظت از بدن در برابر آسیب سلولی ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کنند.

رادیکال های آزاد به روند پیری کمک می کنند و همچنین ممکن است در ایجاد بیماری های مزمن مانند سرطان و بیماری های قلبی نقش داشته باشند. تحقیقات نشان می دهد که ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در عسل خام به نام پلی فنول دارای اثرات ضد التهابی است که می تواند در محافظت در برابر تعدادی از شرایط مرتبط با استرس اکسیداتیو مفید باشد. عسل همچنین می تواند حاوی گرده زنبور و بره موم باشد که ممکن است فواید بیشتری داشته باشد. عسل طبیعی اثرات محافظتی بالقوه ای برای سیستم تنفسی، گوارشی، قلبی عروقی و عصبی داشته باشد و حتی در درمان سرطان پتانسیل دارد.

۲. سرشار از مواد مغذی

محتوای غذایی عسل طبیعی بر اساس منشأ آن و سایر عوامل متفاوت است. به طور کلی، یک قاشق غذاخوری یا ۲۱ گرم عسل طبیعی حاوی منبع مطمئن ۶۴ کالری و ۱۷ گرم شکر است. عسل خام همچنین حاوی مقادیر کمتری از ریزمغذی‌های زیر (یا ویتامین‌ها و مواد معدنی) است.

• کلسیم
• منیزیم
• منگنز
• نیاسین
• اسید پانتوتنیک
• فسفر
• پتاسیم
• ریبوفلاوین
• فلز روی
• علاوه بر این، عسل خام منبع مقادیر مختلفی از اسیدهای آمینه، آنزیم ها و سایر ترکیبات مفید است.

۳. خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی

منبع معتبر تحقیقات نشان داده است که بره موم موجود در عسل خام دارای خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی است.

پتانسیل درمان های داخلی و موضعی با استفاده از عسل خام قابل توجه است. اثربخشی عسل به عنوان یک ضد باکتری یا ضد قارچ بسته به عسل متفاوت است، اما برخی از انواع آن برای استفاده های درمانی خاص مانند عفونت های مرتبط با کاندیدا مورد مطالعه قرار می گیرند.

۴. زخم ها را التیام می بخشد

مطالعات نشان داده عسل دارای خواص ضد میکروبی است. عسل، بره موم و ژل رویال ممکن است مزایای سلامتی بالقوه ای برای مهار میکروبی و بهبود زخم داشته باشند.

۵. کمک به مشکلات گوارشی

گاهی اوقات از عسل برای درمان مشکلات گوارشی مانند اسهال استفاده می شود، اگرچه تحقیقات نشان می دهد که تاثیر آن محدود است. اگرچه ممکن است به عنوان یک درمان برای باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)، که یکی از علل شایع زخم معده است، باشد.

همچنین حاوی پری بیوتیک‌های مفید است، به این معنی که باکتری‌های خوبی را که در روده‌ها زندگی می‌کنند تغذیه می‌کند، که نه تنها برای هضم، بلکه برای سلامت کلی ضروری هستند.

۶. تسکین گلو درد و سرفه

عسل یک داروی قدیمی گلودرد است که درد را تسکین می دهد و می تواند به سرفه کمک کند. وقتی ویروس سرماخوردگی شروع شد، آن را به چای داغ با لیمو اضافه کنید. عسل به دلیل دارا بودن خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی برای کمک به گلودرد موثر است.

۷. مفید برای مغز

پلی فنول های موجود در عسل ممکن است قادر به مقابله با التهاب منبع مطمئن در هیپوکامپ، بخشی از مغز که در حافظه نقش دارد، شود.اثرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی می تواند برای بسیاری از قسمت های بدن از جمله سلامت مغز مفید باشد.

مطلب مرتبط جهت مطالعه:

خواص موم زنبور عسل برای پوست و مو و نحوه‌ی استفاده از آن

نحوه نگهداری عسل طبیعی

عسل طبیعی فاسد نمی شود اما در شرایط خاصی ممکن است آلوده شود. عسل را در ظرفی در بسته و دور از نور و دمای شدید نگهداری کنید.بعد از مدتی ممکن است عسل شما شروع به کریستالی شدن کند. این کاملا بی خطر است اما می تواند آن را دانه دانه و شیرین به نظر برساند. می‌توانید آن را کمی گرم کنید تا کریستال‌ها ذوب شوند، اما بدانید که دمای بالاتر می‌تواند عسل را بپزد و خواص خام آن را از بین ببرد و باعث تیره شدن رنگ آن شود.

سوالات متداول

با جواب سوالات راه های تشخیص عسل اصل از عسل تقلبی همراه ما باشید شاید این سوال شما نیز باشد.

آزمایش تشخیص عسل اصل با مورچه چیست و آیا راه مطمعنی برای تشخیص عسل اصل است؟

فلسفه تشخیص عسل طبیعی با مورچه به این صورت است که مورچه‌ها به سمت عسلی که شکر دارد جذب می‌شوند و به سمت عسل طبیعی جذب نمی‌شوند، پس اگر مقداری عسل رو زمین بریزیم و موچه را در نزدیکی آن قرار دهیم، چنانچه مورچه به سمت آن رفت، عسل مصنوعی است و اگر نرفت عسل طبیعی است اما آزمایش مورچه ها برای خلوص عسل قابل اعتماد نیست زیرا مورچه ها از هر چیز شیرین تغذیه می کنند و این ارتباطی به عسل اصل و تقلبی ندارد.

پارامترهای خلوص عسل چیست؟

عسل خالص از ۷۶ تا ۸۰ درصد گلوکز، ۱۷ تا ۲۰ درصد آب، گرده، فروکتوز، نمک های معدنی و موم تشکیل شده است.

آیا عسل تاریخ انقضا دارد؟

اگر عسل را در جای مناسب نگهداری کنید، تاریخ انقضا وجود ندارد.

طرز تهیه مرغ توسکانی غذا محبوب بین المللی که باید تست کنید