روش های تاثیر موسیقی بر مغز و بدن بی شمار است. گوش دادن به موسیقی و آهنگ مورد علاقه موجب افزایش خلاقیت، ضریب هوشی، تمرکز و کاهش درد می شود.
موسیقی، زبانی مشترک بین ما و نیاکانمان در سرتاسر دنیاست. ابزاری که می‌تواند باعث افزایش تمرکز، الهام گرفتن، افزایش بهره وری یا رویاپردازی شود. ما اغلب از موسیقی برای به اشتراک گذاشتن عشق و احساس خود با خانواده و دوستان استفاده می‌کنیم. همچنین موسیقی می‌تواند ابزاری برای برقراری ارتباط با افراد در هر حالت عاطفی از جمله خشم باشد.
هر فرهنگی که در تاریخ بشریت ثبت شده، به نوعی موسیقی را در زندگی خود گنجانیده است. حتی قبایل جدا شده از سایر فرهنگ‌های جهان نیز از موسیقی به عنوان راهی برای پذیرش معنویت، جشن گرفتن وقایع زندگی یا ایجاد آداب و رسوم استفاده می‌کردند. از آنجایی که بشر به مدت بیش از ۵۵۰۰۰ سال در معرض موسیقی قرار گرفته، مغز انسان به شکلی تکامل یافته است که فرکانس‌های صوتی تاثیرات خاصی در زندگی او ایجاد میکند. تاثیر موسیقی بر مغز و بدن ما بی شمار است. آیا می‌خواهید از تأثیرات مثبتی که موسیقی بر زندگی روزمره شما می‌گذارد، آگاه شوید؟
موسیقی به شیوه‌های متنوع و متعددی بر مغز و بدن تأثیر می‌گذارد. هنگام گوش دادن موسیقی ممکن است احساس کنید که پاهایتان شروع به ضربه زدن میکند یا انگشتان دستتان روی میز ضرب می‌گیرد. گاهی اوقات گردن، سر و شانه‌های تان با ریتم هماهنگ می‌شود. همانگونه که موسیقی بدن شما را به حرکت در می‌آورد، مغز شما را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
۱. موسیقی و بهبود حافظه
موسیقی توانایی بی نظیری در تقویت مکانیسم‌های حافظه در مغز دارد. بدین ترتیب کمک میکند تا خاطرات دوران کودکی را به خاطر بیاورید و با احساستان در آن لحظه مرتبط شوید.
این خاصیت موسیقی است که موجب می‌شود، هر وقت آهنگ خاصی را می‌شنوید به یاد خاطره و احساس مرتبط با آن بیافتید.
خاطره شما ممکن است همراه با آهنگی باشد که از رادیو یا تلویزیون شنیده اید یا شعری که والدین تان در کودکی برایتان می‌خوانده اند. هنگامی که آن آهنگ را می‌شنوید، خاطره آن لحظه با جزئیاتی واضح و شفاف برایتان مرور می‌شود.
تاثیر موسیقی بر مغز به اندازه‌ای است که می‌تواند زوال عقل و مشکلات ناشی از آلزایمر را به تاخیر بیاندازد. بیماران مبتلا به الزایمر، حتی در شدید‌ترین حالت بیماری، می‌توانند آواز‌هایی را که در جوانی آموخته اند، زمزمه کنند. آهنگ‌هایی که به اتفاق خاصی در زندگی آن‌ها گره خورده یا لحظات عاشقانه‌ای با آن داشته اند.
این ویژگی موسیقی به درمان افراد مبتلا به فراموشی، الزایمر و دیگر مشکلات مغزی کمک میکند.
شما می توانید با علائم آلزایمر زودرس نیز آشنا شوید.
۲. تاثیر موسیقی بر بهبود تمرکز
آیا می‌دانید وقتی آهنگ مورد علاقه تان پخش می‌شود، در مغزتان چه اتفاقی می‌افتد؟
هنگامی که شما بر جزییات آهنگی تمرکز می‌کنید و احساساتتان با آن مرتبط می‌شود، نوعی دید تونلی اتفاق می‌افتد. این نوع خاص از تمرکز به این دلیل اتفاق می‌افتد که موسیقی از معدود محرک‌هایی است که به جای بخشی از مغز، تمامی آن را درگیر میکند.
بدین منظور می‌توانید به روش‌های گوناگونی از این مزیت موسیقی بهره‌مند شوید.
استفاده از موسیقی برای تخلیه افکار ذهنی در هنگام مدیتیشن
پخش موسیقی در زمان مطالعه یا کار برای جذب اطلاعات بیشتر توسط مغز
استفاده از موسیقی هنگام دویدن روی تردمیل که تمرکز ذهن را از خستگی و به سمت اهداف دیگر سوق دهد
بهره مندی از موسیقی برای ایجاد آرامش و تمرکز روی خواب
تمرکز روی مهمترین کاری که در روز بایستی انجام دهید و حذف عوامل ایجاد کننده حواس پرتی با موسیقی
۳. موسیقی و افزایش خلاقیت
موسیقی خلاقیت افراد را افزایش می‌دهد. راوی مهتا، استاد مدیریت بازرگانی در دانشگاه ایلینویز، خاطرنشان میکند که سر و صدای محیط در حدود ۷۰ دسی بل عملکرد افراد را در انجام کار‌های خلاقانه ارتقا می‌دهد.
این پژوهش که در نشریه علمی Journal of Consumer Research به چاپ رسیده، نشان می‌دهد که پخش موسیقی، شانس خرید محصول جدید توسط مشتری را افزایش می‌دهد.
نکته: بایستی خاطر نشان کرد که نگه داشتن سطح صدای محیط در حد ۷۰ دسی بل ضروری است. زیرا پژوهشگران دریافته اند که افزایش صدای موسیقی بیش از ۷۰ دسی بل، باعث افزایش سطح حواس پرتی در افراد می‌شود.
در نتیجه به جای کار در یک اتاق کاملا ساکت و بی صدا، سعی کنید در یک اتاق با موسیقی آرام پس زمینه کار کنید.
موسیقی با فعال کردن بخش‌هایی از مغز که به شیوه‌های انتزاعی فکر می‌کنند، موجب آشکار شدن ایده‌های خلاقانه می‌شود. تاثیر موسیقی بر یادگیری نیز غیر قابل انکار است.
۴. موسیقی و افزایش ضریب هوشی
مطالعات نشان داده است کودکانی که مرتبا به موسیقی گوش می‌دهند یا آلات موسیقی می‌نوازند، ضریب هوش کلامی (verbal IQ) بسیار بالاتری نسبت به سایر کودکان در همان سن که در معرض موسیقی قرار نگرفته اند، دارند.
دکتر سیلوین مورنو با قرار دادن دانش آموزان در کلاسی که موسیقی در آن پخش می‌شد، به مدت ۲۰ روز، دریافت که ۹۰ ٪ از کودکان پس از قرار گرفتن در معرض موسیقی، دچار تغییراتی فیزیکی در مغز می‌شوند که امکان انتقال سریع اطلاعات شناختی را فراهم میکند.
در مطالعه‌ای که توسط دانشگاه یورک انجام شد، کودکان بین ۴ تا ۶ سال در یک برنامه آموزشی مبتنی بر رایانه با طرح‌های متحرک و کارتون‌های رنگارنگ شرکت کردند. برای یک گروه از کودکان در طول برنامه موسیقی پخش شد، و برای گروه دیگر این طور نبود. هر گروه به مدت ۴ هفته، دو جلسه ۱ ساعته در کلاس حضور داشتند.
کودکانی که در معرض موسیقی قرار گرفته بودند، در تست‌های ضریب هوشی کلامی شامل یادآوری کلمات، تجزیه و تحلیل اطلاعات و استدلال مبتنی بر گفتار، نمره بالاتری کسب کردند.
پژوهش ها نشان داده است که موسیقی کلاسیک بیشترین تاثیر را روی هوش فضایی کودکان دارد که در مطلب تاثیر موسیقی بر نوزادان و کودکان خردسال به طور کامل به این موضوع پرداخته شده است.
۵. موسیقی و بهبود قابلیت مواجهه با اتفاقات
موسیقی به جهان بینی افراد شکل می‌دهد، بدین ترتیب آگاهی فرد را از جهات مختلف تغییر می‌دهد.
از سال ۱۹۹۲، مطالعات بسیاری انجام شده که نشان می‌دهد وقتی موسیقی در سالن‌های انتظار پخش می‌شود، زمان برای افراد سریع‌تر سپری می‌شود. به همین دلیل در صف‌های پرداخت فروشگاه‌ها و اتاق انتظار پزشکان موسیقی پخش می‌شود تا قضاوت افراد از زمان سپری شده را تغییر دهد.
شنیدن موسیقی احساسی فرازمانی به فرد می‌دهد که بر احساسات و ادراکات شخصی استوار است.
به نظر می‌رسد ملودی‌هایی که ریتم تند دارند، احساس سریع گذشتن زمان و آهنگ‌های آهسته احساس کند گذشتن زمان را القا می‌کنند.
موسیقی حتی نحوه قضاوت افراد از زمانی که درگیر انجام کار یا فعالیتی جمعی بوده اند را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
۶. موسیقی و کنترل درد
موسیقی چگونگی درک محرک‌های جسمی در هنگام تجربه درد و ناراحتی را تغییر می‌دهد. موسیقی به قدری قدرتمند است که در هنگام بروز جراحات، امکان کنترل شدت درد را به افراد می‌دهد. این قابلیت موسیقی در تمام سطوح درد کارایی دارد.
حتی بیماران بستری در بیمارستان که واپسین لحظات زندگی شان را می‌گذرانند، هنگام پخش موسیقی در محیط، احساس درد کمتری را تجربه می‌کنند.
موسیقی به ما امکان می‌دهد تا وقتی مغز در هر سطحی با درد روبرو می‌شود، فاصله بین واقعیت‌ها ایجاد کند. برای افزایش این خاصیت، می‌توانید هر روز علاوه بر گوش دادن به موسیقی، آلات موسیقی را نیز بنوازید.
۱۱ مطالعه در این مورد انجام شده که نشان می‌دهد موسیقی تأثیر مثبتی بر راحتی جسمی، افزایش انرژی و کاهش خستگی و اضطراب دارد.
اگر احساس می‌کنید آهنگ مورد علاقه تان در ذهنتان تکرار می‌شود، این مغز شماست که به شما می‌گوید که در آن لحظه نیاز به شنیدن موسیقی دارید تا ابزاری برای بهبود و التیام درد باشد.
۷. موسیقی و رشد شخصی
یکی از جالب‌ترین تاثیرات موسیقی بر مغز، این است که انتخاب آهنگ‌های مورد علاقه به شخصیت افراد شکل می‌دهد. موسیقی به هریک از ما کمک میکند تا شخصیتی را که در آن روز داریم، تعریف کنیم.
چندین آزمایش و پروژه مطالعاتی که به بررسی تاثیر موسیقی بر رشد جوانان پرداخته اند، نشان می‌دهند که انتخاب آهنگ‌های خاصی از سوی هر یک افراد، ارتباط مستقیمی با ویژگی شخصیتی آن‌ها دارد. به عنوان مثال
طرفداران اپرا عموماً نجیب، خلاق و دارای عزت نفس بالایی هستند.
طرفداران موسیقی کانتری (Country music) برون گرا و از قشر کارگر هستند.
هواداران موسیقی رگی (Reggae music) نسبت به دنیای پیرامون خود راحت و آسان گیر‌تر هستند.
براساس تمایلات افراد به انواع موسیقی، گرایش‌های اجتماعی و فرهنگ طرفدارای از ژانر‌های مختلف موسیقی شکل می‌گیرد. بدین ترتیب نحوه برخورد و تعامل هر فرد با دنیای اطراف خود بازتعریف می‌شود.
۸. موسیقی و افزایش بهره وری شخصی
یکی دیگر از راه‌های تاثیر موسیقی بر مغز این است که موسیقی می‌تواند در شرایط خاصی موجب افزایش و بهبود بهره وری شود.
تحقیقات در مورد تاثیر موسیقی بر مغز سالهاست که ادامه دارد و نتایج این پژوهش‌ها نشان داده است که موسیقی گیرنده‌های مغز که با سایر اندام‌های بدن ارتباط برقرار میکند را تحریک میکند و بدین ترتیب موجب افزایش بهره وری می‌شود.
مطالعات همچنین نشان داده اند که گوش دادن به موسیقی مورد علاقه فرد، موجب تحریک ترشح آدرنالین و هورمون‌های دیگر می‌شود، که باعث افزایش تمرکز ذهنی و سطح انرژی بدن می‌شود.
برای نمونه یک ورزشکار را در باشگاه در نظر بگیرید. وقتی آهنگ مورد علاقه اش را با صدای بلند می‌شنود، مغز او به سرعت آن را تشخیص داده و غدد فوق کلیوی تحریک می‌شوند تا هورمون های مطلوب را ترشح کنند. آدرنالین ترشح شده در اثر تحریک غده ها، موجب شفافیت ذهنی، افزایش انرژی و بهبود تمرکز می‌شود. در نتیجه سطح بهره وری فرد بطور چشمگیری افزایش می‌یابد.
از این رو پس از یک جلسه کاری چالش برانگیز که احساس خستگی یا بی حالی دارید، انجام تمرینات ورزشی همراه با موسیقی شما را بانشاط‌تر میکند.
برخی از افراد، بعد از گوش دادن به موسیقی، احساس می‌کنند قوی‌تر شده اند. موسیقی این امکان را فراهم میکند که در ملودی غرق شوید و تجربه‌ای لذت بخش داشته باشید.
این مزیت موسیقی، در هر نوع فعالیت بدنی اعم از کار‌های خانگی تا تمرینات ورزشی کاربرد دارد.
۹. موسیقی و افزایش توجه به نشانه‌های بصری
انواع خاصی از موسیقی، باعث افزایش توجه بصری در افراد می‌شود. مطالعه ایی که بر روی ۱۹ بیمار، در دانشگاه ملی چنگ کونگ تایین، در تایوان انجام شد، نشان داد که گوش دادن به موسیقی‌های “دلپذیر” توجه بصری بیمارانی که دچار بی توجهی یک طرفه بودند را بهبود می‌بخشد.
تمامی این بیماران دچار سکته مغزی در نیمکره راست، شده بودند. به شرکت کنندگان در این مطالعه سه گزینه پخش موسیقی: دلپذیر، ناخوشایند و صدای سفید به مدت ۷ روز از زمان درمان، داده شد.
وقتی شرکت کنندگان موسیقی دلپذیری را می‌شنیدند، در مقایسه با آهنگ‌ها و ملودی‌هایی که از آن‌ها خوشش نمی‌آمد، احساس بهتری را تجربه می‌کردند.
همچنین همه این بیماران در زمان گوش دادن به موسیقی دلپذیر، حرکات چشم و هماهنگی میان آن‌ها بهبود یافت.
۱۰. موسیقی و بهبود تعادل هورمونی
هنگام گوش دادن به آهنگ‌های غمگین، موسیقی‌هایی که دوست ندارید یا ملودی‌هایی که خاطرات ناخوشایند را به یادتان می‌آورد، هورمون‌های استرس زا مانند کورتیزول در بدن آزاد می‌شوند.
با افزایش سطح کورتیزول، سطح اضطراب بالاتر می‌رود. اگر سطح هورمون‌ها در بدن تامتعادل شود، دچار حالت استرس شدید می‌شوید.
وقتی به موسیقی مورد علاقه تان گوش می‌دهید، هورمون‌های دوپامین، سروتونین و اندروفین در بدن آزاد می‌شوند. این ترکیب هورمونی باعث احساس شادی، اطمینان و آرامش می‌شود. این‌ها همان هورمون‌هایی هستند که هنگام ورزش، تفریح یا خوردن غذا‌های مورد علاقه تان در بدن آزاد می‌شوند.
اینکه هوس خوردن شکلات می‌کنید، یا دوست دارید به آهنگ ادل گوش دهید، روشی است که بدن شما برای یافتن تعادل هورمونی انتخاب میکند.
۱۱. موسیقی و رفع اضطراب
گوش دادن به آهنگ مورد علاقه تان می‌تواند به همان اندازه مفید باشد که یک ماساژ ۳۰ دقیقه‌ای موجب رفع نگرانی و اضطراب می‌شود.
دلیل این امر این است که ماساژ موجب بهبود گردش خون در اندام‌ها می‌شود و ذهن را از افکار بیهوده و استرس آور پاک میکند.
وقتی به اندام‌های بدن اکسیژن بیشتری برسد، ذهن کمتر دچار حواس پرتی می‌شود. بدین ترتیب احساسات منفی کمتری را تجربه می‌کنید و سطح شادابی و نشاط شما افزایش می‌یابد.
اگر می‌خواهید تأثیرات موسیقی در این زمینه را دو چندان کنید، در جلسات ماساژ، موسیقی مورد علاقه تان را پخش کنید.
این تاثیر موسیقی بر مغز، برای افرادی که دچار بیمار‌های سخت و درمان ناپذیر هستند، بسیار کارامد است. بیمارانی که در مرحله چهارم سرطان قرار دارند و افرادی که به بیماری‌های ناتوان کننده و تحلیل برنده، مبتلا شده اند، سطح بالایی از اضطراب و استرس را تجربه می‌کنند. با تمرکز روی موسیقی به جای درد و مشکلات بیماری، اضطراب این بیماران کاهش و کیفیت زندگی شان افزایش می‌یابد.
نظرات