با شروع فصل گرما، یک‌بار دیگر بسیاری از شهرها و روستاهای کشور در وضعیت تنش آبی قرار می‌گیرد. گسترش تنش آبی در شهرها و روستاهای ایران در شش‌ماه دوم سال آبی ۱۴۰۱_ ۱۴۰۲ با وجود بارش‌های دوماه پایانی سال گذشته، گویی واقعیت انکارناپذیر بهار و تابستان کشور، مانند سال‌های خشک گذشته است. براساس آمار منتشرشده از سوی وزارت نیرو و سازمان هواشناسی کل کشور، حتی با احتساب بارندگی بهمن و اسفند ۱۴۰۱، وضعیت بارش در ۲۵ استان منفی و میانگین بارش‌های کشور نیز ۱۰ درصد کمتر از نرمال بوده است.

به گزارش اول فارس، براساس اعلام مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب کشور، سال گذشته ۲۷۰ شهر تنش شدید آبی در کشور را تجربه کردند. بنابر آنچه اتابک جعفری‌لور اسفند سال گذشته و در گفت‌وگویی با وب‌سایت اطلاع‌رسانی دستگاه متبوعش هشدار داد که منابع تأمین آب کشور به سمت ناپایداری می‌رود و اگر روند بارشی کشور نزولی باشد، سال آتی (سالی که اکنون در حال طی کردن آن هستیم) به‌ویژه در بخش تأمین شرب سخت‌تر می‌شود.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور نیز در گفت‌وگو با پیام‌ما اعلام می‌کند نمی‌توانیم به بارش‌های شش‌ماه نخست سال آبی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲ و تداوم آن در شش‌ماه آینده امیدوار باشیم.
در انتظار بارش زیاد نیستیم
احد وظیفه توضیح می‌دهد: «بارندگی در کشور ما در سه فصل پاییز، زمستان و بهار اتفاق می‌افتد و در تابستان‌ها ممکن است فقط در برخی نقاط کشور به شکل جزئی شاهد باران باشیم. به‌عنوان مثال در جنوب شرق کشور تحت‌تأثیر پدیده‌های جوی موسمی و در دامنه‌های زاگرس به‌صورت پراکنده شاهد بارندگی تابستان باشیم. در مرکز کشور هم بارش‌های تابستانه گاهی و به‌ندرت اتفاق می‌افتد. با شروع شهریور سامانه‌هایی به شمال کشور نفوذ می‌کنند و سواحل شمالی کشور بارندگی دارند. بنابراین، مطابق الگوها، بقیه نقاط کشور بارندگی‌های قابل ملاحظه‌ای در فصل گرم سال ندارند. می‌توانیم بگوییم که از اردیبهشت وارد ماههای خشک کشور می‌شویم و پنجرۀ زمانی بارش کشور بسته می‌شود. یعنی اگر بارشی داشته باشیم که به کمک بارش‌های شش‌ماه اول سال بیاید فقط می‌تواند نهایتاً تا آخر اردیبهشت اتفاق بیافتد.»

او در مورد پیش‌بینی بارش در آخرین روزهای بازبودن این پنجرۀ بارشی می‌گوید: «در دو هفتۀ باقی‌مانده، یعنی هفتۀ آخر فروردین و هفتۀ نخست اردیبهشت، بارش‌ها کمتر از میانگین نرمال کشور است. تنها بارش مؤثر در نیمۀ شمال غرب کشور خواهد بود. البته آخر فروردین در انتظار موجی جدید هستیم، ولی اثربخشی آن بر نیمۀ غربی کشور است. برای اردیبهشت انتظار بارش نزدیک به حد نرمال داریم. در خرداد انتظار هیچ بارشی نداریم و تابستان هم کاملاً خشک است».
وظیفه، تابستان امسال را شروع سومین خشکسالی شدید کشور در یک‌دهه عنوان می‌کند: «کمتر از ۱۵۰ میلیمتر متوسط بارش کشور در شش‌ماه نخست سال آبی بوده است، درحالیکه بایست نزدیک ۱۸۰ میلیمتر باران دریافت می‌کردیم. امسال حدود ۱۶ درصد نسبت به میانگین بلندمدت کاهش بارندگی داریم. البته در استان‌هایی مانند خوزستان، فارس، کهگیلویه‌وبویراحمد و چهارمحال‌وبختیاری میانگین بارش بیش از نرمال بوده است. برخی از استان‌ها مانند لرستان، کردستان، کرمانشاه و جنوب آذربایجان غربی بارش نزدیک به نرمال را تجربه کردند. اصفهان و یزد هم در حدود نُرم هستند، اما سایر استان‌ها به‌ویژه نیمۀ شرقی مانند کرمان و سیستان‌وبلوچستان، خراسان رضوی، تمام دامنه‌های جنوبی البرز مانند سمنان، تهران، قزوین و آذربایجان شرقی، اردبیل و سه استان ساحلی دریای خزر و خراسان شمالی، حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد بارشی کمتر از نرمال داشتند و متأسفانه پنجرۀ زمانی بارش هم در حال بسته‌شدن کامل است. ازاین‌رو، این استان‌ها به حد نرمال نمی‌رسند.»
خشکی شدید پیش رو
وظیفه معتقد است گرچه چیزی به‌عنوان پیش‌بینی قطعی آب‌وهوا وجود ندارد، اما الگوها و نقشه‌های هواشناسی و همچنین میزان بارش شش‌ماه گذشته بیانگر شروع روزهای خشک و سخت آبی است. او توضیح می‌دهد: «به‌طور کلی سال آبی کشور با خشکسالی متوسط رو به شدید به پایان می‌رسد. نیمۀ غربی کشور به‌خصوص جنوب غرب و جنوب شمال فارس و بوشهر، استان های زاگرس مرکزی شامل چهارمحال‌وکهگیلویه، لرستان و کردستان وضعیت خوبی دارند که مدیون بارش زمستان هستند. سایر استان‌ها متأسفانه دوسال گذشته خشکی بسیار زیادی داشتند و امسال نیز اثرات خشکسالی را با شدت بیشتری احساس می‌کنند».
بارش باران و برف نزدیک به حدود نرمال در بسیاری از مناطق کشور موجب شد بسیاری از سدها نزدیک به ۵۰ درصد پر شوند، اما وزارت نیرو اعلام کرده است که مهم‌ترین سدها که منبع اصلی تأمین آب شرب شهری و روستایی و همچنین تأمین‌کنندۀ بخش مهمی از آب مورد نیاز بخش کشاورزی هستند، همچنان خالی مانده‌اند.
در پایان نیمۀ فروردین، آخرین آمار اعلام‌شده از سوی دفتر مطالعات پایۀ منابع آب حکایت از این دارد که از ابتدای سال آبی تا نوزدهم اسفندماه، ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور معادل ۱۴۳.۹ میلیمتر بود. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت (۱۶۰.۸ میلی‌متر) ۱۰ درصد کاهش و نسبت به دورۀ مشابه سال آبی گذشته (۱۴۹.۹ میلی‌متر) چهار درصد کاهش را نشان می‌دهد. بنابراین، میزان کل خروجی سدهای کشور در بازۀ زمانی ابتدای سال آبی تا بیستم اسفندماه، ۹.۷۴ میلیارد مترمکعب بود که نسبت به سال گذشته ۹ درصد کاهش داشت. در مدت‌زمان مشابه سال گذشته، میزان کل خروجی سدهای کشور ۱۰.۷۲ میلیارد مترمکعب بود.

ذخیرۀ همۀ سدها مطلوب نیست
ایرنا به نقل از روابط‌عمومی وزارت نیرو و از سوی دفتر مطالعات منابع آب نوشت: «میزان کل ورودی آب به سدهای کشور دو درصد افزایش یافته و ۱۵.۰۹ میلیارد مترمکعب است؛ همچنین حجم کنونی آب موجود در مخازن ۲۴.۴۵ میلیارد مترمکعب است که نسبت به حجم ۲۳.۳۹ میلیارد مترمکعبی سال گذشته، پنج درصد افزایش داشته است. با توجه به اینکه ظرفیت کل مخازن سدها ۵۰.۵ میلیارد مترمکعب است، اکنون ۵۰ درصد از حجم سدها پر شده‌ است».
براساس این گزارش، موجودی مخزن ۳۸ سد در کشور کاهش داشته که از این میان می‌توان به کاهش ۴۲ درصدی حجم «سد ۱۵ خرداد» در حوضۀ قمرود، کاهش ۵۸ درصدی حجم سدهای چاه‌نیمه در استان سیستان‌وبلوچستان و کاهش ۲۸ درصدی حجم مجموع سدهای پنج‌گانۀ تهران اشاره کرد. حجم آب «سد استقلال»، ۳۷ درصد و «شمیل» و «نیان» در استان هرمزگان ۵۷ درصد افت داشت. همچنین، در استان خوزستان حجم «سد دز» ۱۲ درصد و «زنجیره کارون» ۱۹ درصد افزایش یافته است.
حجم آب «سد دوستی» در خراسان‌رضوی کاهش ۴۸ درصدی و آب «سد شیرین‌دره» خراسان‌شمالی کاهش ۳۶ درصدی دارد. همچنین، در حوضۀ قم‌رود حجم آب «سد کوچری» گلپایگان ۱۹ درصد افزایش داشته و در استان کرمانشاه در «سد سلیمان‌شاه» در حوضۀ گاوشان با کاهش ۲۷ درصدی حجم مخازن مواجه هستیم. افزون بر این، در «سد شهر بیجار» استان گیلان نیز وضعیت مخزن نشان‌دهندۀ کاهش ۴۲ درصدی است.
در همدان نیز «سد آبشینه» اکباتان ۴۳ درصد کاهش و در زنجان «سد تهم» ۴۹ درصد و «سد ایلام» ۲۳ درصد کاهش حجم مخزن را تجربه می‌کنند. در مجموع، ۱۳ سد حوضۀ دریاچۀ ارومیه ۱۸ درصد کاهش و «سد یامچی» در استان اردبیل ۱۲ درصد کاهش داشته و «سد ملاصدرا» درودزن در استان فارس ۳۵ درصد نسبت به سال قبل افزایش مخزن داشته است.
حجم آب پشت سد زاینده‌رود به ۲۶۱ میلیون مترمکعب رسیده که برابر ۲۱ درصد از حجم سد است و نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد افزایش را ثبت کرده است. حجم سد زاینده‌رود هفتۀ گذشته ۱۷۴ میلیون مترمکعب بود که در هفتۀ منتهی به ششم اسفندماه ۲۶۱ میلیون مترمکعب رسید.
فاضلاب راه‌حل فعلی
تابستان گذشته تأمین آب شرب برخی شهرها، از جمله کلانشهر همدان به چالشی جدی تبدیل شد که رفع آن نه فقط چندماه طول کشید، بلکه هنوز هم مشکلات زیادی دارد. باوجوداین، اما شرکت آب و فاضلاب و وزارت نیرو، پاسخی قانع‌کننده به پرسش پیام ما، درخصوص راه‌حل‌های درنظرگرفته‌شده برای چالش‌های احتمالی آب شرب، ارائه ندادند. خبرهای منتشرشده از سوی آب منطقه‌ای کشور و اداره‌های استانی نشان می‌داد که این شرکت مجوزهای احداث چاه در بسیاری از نقاط کشور برای جبران کمبود آب آشامیدنی اعطا کرده است، با این حال شرکت آب‌وفاضلاب کشور احداث چاه جدید را رد می‌کند. آب منطقه‌ای نیز با عددی از تعداد مجوزهای صادرشده به نام شرکت آب‌وفاضلاب اعلام نکرده است.
مجید آقازاده حبشی معاون مهندسی و توسعه شرکت مهندسی آبفای کشور روز گذشته و در گفت‌وگو با پایگاه خبری شرکت آب‌و‌فاضلاب کشور گفت: «باتوجه‌به موانع گسترده پیش رو در تأمین آب شرب سالم و پایدار، جمع‌آوری فاضلاب شهرها و روستاها از مهمترین رویکردهای وزارت نیرو و شرکت مهندسی آبفای کشور است چرا که پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، به‌عنوان یک کالای اقتصادی و سودآور در حوزه‌های کشاورزی و صنعت به توسعۀ اقتصادی مناطق کمک می‌کند و می‌تواند از چالش‌های اجتماعی ناشی از کمبود آب شرب شهرها و روستا بکاهد». راه‌حلی کلی که نمی‌توان در کوتاه‌مدت به آن امید داشت.
پیام‌ما در روزهای آتی، گزارشی به تفکیک از وضعیت آبی هر استان ارائه می‌دهد و در همین صفحه منتشر می‌شود.”منبع:پیام ما”

تندیس همسر بهرام دوم ساسانی، در موزۀ امیر قطر چه می‌کند؟

این هم چند کانال اخبار فارس و ایران که میتوانید عضو شوید

 در کانال اول فارس عضو شوید 

کانال اول فارس در واتساپ

 کانال اول فارس در  تلگرام

 کانال اول فارس در  ایتا 

 کانال اول فارس در سروش

کانال اول فارس در روبیکا

 کانال اول فارس در  بله