سناریوهای احتمالی در باره آینده غزه

بحران غزه سرآغاز مبارزات جدید مردم فلسطین برای آزادی کامل سرزمین مادری؛ این سناریو در محافل سیاسی فلسطینی بسیار باب روز است که آنچه امروز بر فلسطینی ها در غزه می گذرد بذر نفرتی است که در میان فرزندان فلسطین برای نابودی اسرائیل کاشته می شود.

توضیح:مطلبی که می خوانید صرفا نظرات نویسنده محترم بوده و انتشار آن به منزله تایید یا رد محتوی آن نمی باشد.

دکتر نوذر شفیعی ، تحلیل‌گر روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه  تهران ؛

بدون شک این سوال در محافل سیاسی مطرح است که بالاخره بحران غزه در آینده، چه سمت و سویی پیدا خواهد کرد؟ بعبارت دیگر با فرض پایان یافتن بحران جاری در غزه، سرنوشت این سرزمین و جمعیت آن چه خواهد شد؟ با رصد اخبار تحولات غزه از ابتدا تا به امروز می‌توان چند سناریو را برای آینده این سرزمین متصور شد:
۱. تصرف غزه و الحاق آن به اسرائیل؛ این سناریو بر پایه این واقعیت تاریخی استوار است که سرزمین های فلسطینی که از سال ۱۹۴۸ توسط اسرائیل اشغال شدند و اکنون تحت حاکمیت این رژیم هستند، دقیقا با سرنوشتی مشابه امروز غزه مواجه بودند و سپس به اسرائیل ضمیمه شدند. در چارچوب این سناریو اسرائیل سعی داشت از طریق رعب و وحشت در میان مردم غزه، آنها را به صحرای سینا کوچ دهد و آنها را به سرنوشت مهاجران فلسطینی در اردن، سوریه، و لبنان دچار سازد. مخالفت کشورهای عربی بویژه مصر و اردن، مقاومت مردم غزه، ترس آمریکا و اسرائیل از واکنش جهان اسلام، و مخالفت افکار عمومی جهان مهمترین موانع اجرای این سناریو شدند و بنابراین تحقق این سناریو منتفی شده است.
۲. نابودی حماس و کنترل غزه توسط آسراییل؛ در چارچوب این سناریو، غزه بعنوان یک سرزمین فلسطینی باقی می ماند اما برای مدتی نامحدود، اسرائیل بر آن حکومت خواهد کرد. اجرای این سناریو می تواند دو وضعیت را بوجود آورد: اول اینکه حکومت میان مدت اسرائیل راه را برای الحاق ضمنی غزه به این رژیم فراهم خواهد کرد چرا که در میان مدت حساسیت افکار عمومی کاهش خواهد یافت و بتدریج با واقعیت موجود یعنی سلطه اسرائیل بر غزه کنار خواهد آمد. در این شرایط احتمالا اسرائیل جمعیت فلسطینی را در یک فرایند زمانی به کوچ اجباری وادار خواهد کرد و در مقابل جمعیت یهودی را وارد غزه خواهد کرد. دوم اینکه تداوم حضور اسرائیل با مقاومت ها و مخالفت های مردم غزه مواجه خواهد شد و اسرائیل ناچار خواهد شد مثل گذشته غزه را ترک کند.
۳. غزه تحت کنترل تشکیلات فلسطین درآید؛ با توجه به حساسیت منطقه ای و بین المللی و خصوصا مردم فلسطین، مهمترین سناریو آن است که بجای کنترل اسرائیل بر غزه، این سرزمین تحت کنترل تشکیلات خودگردان فلسطین درآید. با آنکه تشکیلات خودگردان تاکنون از پذیرش این سناریو(به دلیل درگیری احتمالی با حماس در آینده) سرباز زده است، در شرایط کنونی تحقق این سناریو بعید بنظر نمی رسد.
۴. قیمومیت بین المللی بر غزه؛ در طول تاریخ سرزمین هایی وجود داشته اند که بدلیل شرایط خاص تحت قیمومیت یک یا چند کشور، و یا سازمان ملل درآمده اند. انچه این سناریو را تقویت می کند دو چیز است: عدم تمایل تشکیلات خودگردان فلسطین برای حکومت بر غزه و مخالفت افکار عمومی با سلطه اسرائیل بر این منطقه.
۵. حکومت یک نیروی سیاسی تعدیل شده از غزه؛ این احتمال وجود دارد با توجه به چالش هایی که در سناریو های بالا به آن اشاره شد، یک نیروی سیاسی معتدل از خود غزه برای حکومت بر این سرزمین پا به عرصه ظهور گذارد.
۶. اجرایی شدن طرح تشکیل دو دولت؛ این سناریو بر این فرض استوار است که بحران فلسطین خاتمه نمی یابد مگر اینکه دو دولت فلسطینی و اسرائیلی تشکیل گردد. تحت این شرایط درد زایمان بحران غزه منجر به تولد کشور فلسطین خواهد شد. این نگرانی در محافل سیاسی وجود دارد که جریان تندروی حاکم بر اسرائیل و نیروهای رادیکال در میان فلسطینی ها با این گزینه موافقت نکنند اما آن روی سکه نیز آن است که اتفاقا در شرایط فعلی ممکن است همین نیروها به تشکیل دو دولت تن دهند و بحران فلسطین به نقطه پایان خود نزدیک شود.
۷. بحران غزه سرآغاز مبارزات جدید مردم فلسطین برای آزادی کامل سرزمین مادری؛ این سناریو در محافل سیاسی فلسطینی بسیار باب روز است که آنچه امروز بر فلسطینی ها در غزه می گذرد بذر نفرتی است که در میان فرزندان فلسطین برای نابودی اسرائیل کاشته می شود. اگر چه این مسیر بسیار سخت و طولانی مدت خواهد بود اما حتی اگر سناریوهای دیگر در مورد غزه تحقق یابد، از درون آن چنین تفکری شکل خواهد گرفت و راه خود را برای بازگرداندن سرزمین مادری پیدا خواهد کرد.
نتیجه؛ هرچند پیش بینی دقیق برای اجرای این سناریوها به دلیل حساسیت موضوع و روند پر فراز و نشیب تحولات، دشوار است، اما سناریوی ۱ و ۲ غیر ممکن اما سناریوی ۳ و ۴ و ۵ و ۶ ممکن بنظر می رسد. سناریوی ۷ احتمالا در خلال سناریوهای ۳ تا ۶ و نه بصورت یک گزینه مستقل اجرایی خواهد شد.

نظر بدهید