گچوئیه بستک هرمزگان زیر تیغ لودرها

آثار و بناهای تاریخی بخش تفکیک ناپذیر از هویت هر قوم و ملتی هستند که ما را از فرهنگ و تمدن و ریشه دار بودن آن ملت آگاهی می دهند.کشورها برای حفظ و انتقال آثار تاریخی خود به آیندگان وهمچنین استفاده به عنوان جاذبه های گردشگری هزینه های فراوانی می کنند.حتی برخی کشورها با استفاده از آثار تاریخی کشورهای دیگر تلاش می کنند قدمت خود را بیش از آنچه هست نشان دهند و تمام جوامع بر روی حفظ هویت و نشانه ها و نمادهای تاریخی خود حساسیت ویژه ای دارند.
برخی آثار به جای مانده از گذشته های دور با فعالیت های باستان شناسی و کاوش هایی که باستان شناسان انجام می دهند از دل خاک و یا اعماق دریاها بیرون کشیده می شوند و نوری بر تاریکی تاریخ می اندازند.
به گزارش اول فارس به نقل از ایرنا ، استان هرمزگان از مناطقی است که علاوه بر آثار طبیعی و بیاد ماندنی دارای آثار تاریخی نشات گرفته از فرهنگ و تمدن ایران زمین در این خطه است که میراث داران آن همواره بر حفظ و نگاهداشت آن تاکید فرآوان می کنند.

* آثار تاریخی چند هزار ساله گچوئیه بستک درخطر تخریب لودرها
یکی ازاین آثار باقیمانده و تاریخی هرمزگان در شمال غربی و در منطقه گچوئیه بستک بوده که همواره به عنوان یک اثر ارزشمند در معرض خطر جدی قرار گرفته بطوریکه که امروز بزرگان و نامداران این منطقه از تخریب و از بین رفتن آن نگران هستند.
درهمین زمینه ۱۴ شورای اسلامی بخش جناح بستک برای حفظ آثار تاریخی چند هزار ساله روستای گچوئیه این شهرستان از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان استمداد طلبیدند.
رییس شورای اسلامی روستای گچوئیه به عنوان نماینده شوراهای اسلامی این شوراهای اسلامی به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: معدنکاری آثار تاریخی منطقه را به بدترین شکل از بین می برد.
محمد شریف مبارکی بیان داشت: معدنکاری مستلزم بکارگیری از ماشین آلات سنگین و عبور و مرور این نوع وسایل، جاده کشی، برداشت خاک و سنگ و ریختن نخاله و غیره است که آثار تاریخی و منظر طبیعی منطقه را از بین می برد.
وی ادامه داد: اداره های مسوول مانند اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان متولی حفظ و حراست از آثار تاریخی و فرهنگی باید ما را در این مسیر یاری دهند و از این اداره کل انتظار بیشتری داریم.

* گچوئیه بستک دارای ارزش و اهمیت تاریخی
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان هم اظهار داشت: روستای گچوئیه از توابع شهرستان بستک ارزش و اهمیت تاریخی، گردشگری دارد و محل معدن در منطقه ای به اسم «تنگ مهمانی» در این روستا واقع شده که دارای شواهد تاریخی است.
عباس نوروزی ادامه داد: درخواست شوراهای اسلامی روستایی بخش فرامرزان از توابع بستک در خصوص واگذار نکردن زمین های تنگ مهمانی در روستای گچوئیه به طرح های غیر گردشگری نیز از سوی این اداره کل به سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان ارسال شد.
این مقام مسوول اظهار کرد: این اداره کل نامه ای به سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان ارسال کرد وهر چند این نامه دست سازمان صنعت، معدن و تجارت در اعطای مجوز بهره برداری به سرمایه گذار باز می گذارد اما با توجه به اعتراض اهالی جلوی کار گرفته شده تا بررسی های مجدد انجام شود.

* قدمت آثار تاریخی گچوئیه به دوره اشکانی
استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه هنر شیراز و سرپرست بررسی باستان شناختی بستک هم در این خصوص اظهار داشت: آثار تاریخی و باستان شناختی هر منطقه نشان دهنده هویت و اصالت تاریخی آن ناحیه است.
علی اسدی بیان داشت: از بین رفتن هر اثر باستانی بخشی از تاریخ یک منطقه را از پاک کرده و بازیابی و بازشناسایی مجدد تحولات فرهنگی و تمدنی آن را برای همیشه از بین می برد.
وی ادامه داد: در این میان نواحی پس کرانه ای خلیج فارس و استان هرمزگان بخشی ازغنی ترین میراث تمدنی گذشته ایران را در خود جای داده است.
وی گفت: آثار باستان شناختی شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان از این دیدگاه دارای اهمیت زیادی هستند و در بررسی باستان شناختی این ناحیه که در سال ۱۳۸۴ صورت گرفته و سپس در بررسی ها و بازدیدهای دیگر بیش از ۳۵۰ اثر معماری، محوطه و تپه باستانی با قدمتی از ۴۰ هزار سال پیش تا دوره های معاصر در ناحیه یاد شده شناسایی شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر شیراز افزود: بخشی از آثار تاریخی و باستانی شهرستان بستک در ناحیه موسوم به فرامرزان و همچنین شهرهای جناح، کوخرد و هرنگ و به طور کلی در حوضه رودخانه مهران قرار دارند.
وی ادامه داد: در این بین در ناحیه فرامزان و در روستاهایی نظیر کمشک، هنگوییه، گچوئیه، داربست، کهتوییه و پای تابه شواهد باستان شناختی متعددی وجود دارد که یکی از مهمترین نقاط باستانی ناحیه فرامرزان روستای گچوئیه و دره موسوم به تنگ مهمانی در حاشیه این روستا است.

* گچوئیه دارای نظام آبرسانی باستانی
سرپرست بررسی باستان شناختی بستک اظهار داشت: تنگ مهمانی گچوئیه بستک از نظر تاریخی دارای آثار ارزشمندی است.
اسدی خاطر نشان کرد: در این دره شواهدی از یک نظام آبرسانی باستانی شامل، آبراه ها ایجاد شده با سنگ و گچ، بقایای پُل های آبرسانی، شواهد چاه ها و قنات های ایجاد شده و همچنین برکه های ذخیره آب به وضوح قابل مشاهده است.
وی گفت: در واقع در منطقه بستک به دلیل شوری آب رودخانه ها، آب شرب و کشاورزی مورد نیاز مردم در طول تاریخ از دره ها و تنگ های کوهستانی تامین می شده است.
وی بیان داشت: در این نظام آب باران و یا آب چشمه هایی که در انتهای دره ها قرار داشته، با کانال کشی به دهانه دره ها منتقل شده و در آب انبارها و برکه ها برای مصرف کشاورزی، دام و شرب ذخیره می شده اند.
به گفته وی، سیستمی کامل از تهیه آب به این روش در تنگ مهمانی گچوئیه مشاهده می شود که بسیار ارزشمند است و با از بین رفتن آن بخش مهمی از هویت تاریخی روستای گچوئیه برای همیشه از بین خواهد رفت.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر شیراز ابراز داشت: علاوه بر یک سیستم آبرسانی شواهدی از سکونت انسان شامل بقایای دیوارهای سکونتگاهی و آثار یک گورستان نیز در داخل دره قابل مشاهده است.
اسدی اضافه کرد: قدمت این گورستان که دارای گورهای مدور شکل است، با توجه به نمونه های مشابه آن به دوره ساسانیان یعنی دست کم تا حدود دو هزار سال پیش می رسد.
بنا به اظهار وی، از این رو تنگ مهمانی گچوئیه بستک دارای داده های باستان شناسی کاملی است که برای حفظ بخشی از تاریخ و هویت تمدنی و فرهنگی ناحیه بستک حفاظت از آنها ضروری است.
وی اشاره کرد: به طور حتم هر گونه فعالیت عمرانی در داخل این دره اگر بدون ملاحظات و رعایت حریم آثار انجام شود، تهدیدی جدی برای موجودیت آثار مذکور خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر شیراز بیان داشت: اگر آثار تاریخی و باستان شناختی این منطقه نابود شوند زمانی تاسف خواهیم خورد که چرا این آثاری که در چند هزار سال شکل گرفته و به صورت میراث نیاکانمان به دست ما رسیده با کار نسنجیده و کارشناسی نشده در عرض چند روز از بین رفته است.
اسدی ابراز داشت: نابودی این ها هویت منطقه را از بین می برد و پاسخی جز ابراز تاسف برای نسل های آینده در برابر تخریب این آثار نخواهیم داشت.
سرپرست بررسی باستان شناختی شهرستان بستک گفت: در واقع وظیفه ملی همه ما ایرانیان و بویژه همه سازمان های دولتی این است که این آثار تاریخی را مورد محافظت قرار دهیم.
اسدی تصریح کرد: برخی از مخرب ترین فعالیت هایی که تخریب زیادی، هم از نظر بین بردن آثار باستانی و هم از نظر تخریب منظر طبیعی ایجاد می کنند، فعالیت های معدن کاری است.
وی افزود: از سوی دیگر با توجه به احداث راه موسوم به خور که فاصله منطقه بستک و شهر جناح که در نزدیکی گچوئیه قرار گرفته است، مدت سفر به خلیج فارس و بندر چارک به کمتر از نیم ساعت کاهش می یابد.
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه هنر شیراز، منطقه بستک و بویژه فرامزران می تواند به عنوان یک هدف گردشگری در طول این مسیر به حساب آید که به طور حتم گردشگری تاثیر بسیار مطلوبی در بهبود معیشت مردم منطقه فرامرزان خواهد گذاشت.
اسدی ادامه داد: از این رو نباید اجازه داد به خاطر منافع کوتاه مدت، چنان منطقه بستک و بخش های وابسته ی آن از شواهد و میراث باستانی بازمانده از گذشته تهی و منافع بلند مدت و پیشرفت مستمر آن فدای فعالیت های کوچک شود که در آینده جز حسرت و تاسف چیزی باقی نماند.
با توجه به اینکه پاسخگویی به واگذاری و مجوز بایستی معدن دراین منطقه از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان صورت گیرد تلاش یک ماهه خبرنگار ایرنا راه به جایی نبرد و به عنوان مطالبه عمومی در نزد افکار عمومی بی پاسخ ماند.
بنایی باستانی متعلق به دوره میانه ساسانی با کاربری ناشناخته در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال سواحل خلیج فارس و در شهرستان بستک کشف و از دل خاک بیرون کشیده شد.
تپه مدور تُنب پَرگان در ۲ کیلومتری جنوب شهر جناح از توابع شهر بستک و ۳۵ کیلومتری شمال سواحل خلیج فارس واقع شده است.
شهرستان بستک در فاصله ۲۲۰ کیلومتری غرب بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع شده است.